Glejak to diagnoza, która dla wielu osób brzmi niczym wyrok. Tym mianem określamy nowotwór mózgu i rdzenia kręgowego, który, niestety, charakteryzuje się stosunkowo wysoką śmiertelnością.
Glejaki nie są grupą jednorodną, poszczególne guzy różnią się strukturą, ponieważ wywodzą się z różnych komórek glejowych. Aby uzmysłowić sobie, czym są komórki glejowe, warto wyobrazić sobie neurony jako kable przesyłające informacje. Kable te potrzebują podpory, jak również od czasu do czasu działań naprawczych. Komórki glejowe tak właśnie działają, są tworem podrzędnym wobec neuronów, który pełni funkcje podporowe, odżywcze lub naprawcze.
Leczenie glejaka
Glejak bywa operacyjny, wówczas obserwuje się wyraźne odgraniczenie guza od sąsiadujących tkanek. Niestety, im bardziej rozlany przybiera charakter, tym jego usunięcie nastręcza więcej trudności. W leczeniu glejaków stosuje się chemioterapię, radioterapię oraz kuracje eksperymentalne, w tym wirusoterapię.
Jakie są objawy glejaka? Guz mózgu może manifestować się na wiele sposobów, wszystko zależy od jego lokalizacji. Wyróżniamy objawy ogólne glejaka takie jak bóle głowy, wymioty, osłabienie koncentracji i problemy z pamięcią oraz ogniskowe, które poniekąd wskazują na umiejscowienie guza – problemy z mową, wzrokiem, słuchem, równowagą.
Przyczyny guza mózgu
Glejak to choroba, która wciąż skrywa w sobie wiele tajemnic. Pomimo prężnie rozwijającej się medycyny, wciąż nie wiadomo, jakie są pzyczyny guza mózgu u większości chorych. Praktycznie znamy tylko dwa czynniki predysponujące do zachorowania na glejaka. Jednym z nich są predyspozycje genetyczne. W tym miejscu warto zaznaczyć, iż w przypadku, gdy choroba ma związek z naszym DNA, zazwyczaj ujawnia się już w dzieciństwie. Wykazano, iż 5% dzieci zmagających się z glejakiem, ma dodatni wywiad rodzinny. W późniejszym wieku nowotwór pierwotny mózgu ma niewiele wspólnego z uwarunkowania genetycznymi. Drugim czynnikiem, który może powodować glejaka, jest promieniowanie jonizujące. Jeśli to ono stanowi przyczynę pojawienia się guza, ten zazwyczaj wykazuje złośliwy charakter. W obiegowej opinii pokutuje przekonanie, że glejaka mogą wywołać herbicydy, pestycydy, nitrozoaminy, pole elektromagnetyczne wytwarzane przez telefony komórkowe oraz infekcja wirusem Epsteina-Barr. Tymczasem nie ma żadnych naukowych dowodów, które wskazywałyby na związek między guzem mózgu a wyżej wspomnianymi czynnikami. Nitrozoaminy niewątpliwie należą do kancerogenów, a długotrwałe przebywanie w polu elektromagnetycznym nie jest dobre dla zdrowia, toteż należy w miarę możliwości wystrzegać się tych czynników lub ograniczać styczność z nimi.
Glejak- rokowania
Rokowania w przypadku zdiagnozowania glejaka nie są zbyt optymistyczne, niemniej sporo zależy od stopnia złośliwości w momencie wykrycia guza mózgu. Z zebranych danych wynika, iż pierwszy rok od rozpoznania choroby przeżywa zaledwie połowa chorych. Niestety, istnieją takie odmiany glejaka, np. glejak wielopostaciowy czy rdzeniak, dla których statystyki są jeszcze bardziej pesymistyczne. Większość osób dotkniętych wyżej wspomnianymi odmianami guza mózgu nie przeżywa nawet roku. Dla porównania osoby, u których wykryto gwiaździaka włosianokomórkowego, mają aż 17-krotnie większe szanse na przeżycie. U 47% chorych glejak nie powraca nawet po 10 latach od zakończenia leczenia.
Glejak – profilaktyka
W przypadku glejaka trudno mówić o profilaktyce. Jedyne, co możemy zrobić, aby ograniczyć ryzyko pojawienia się guza mózgu, to unikać promieniowania jonizującego. Nie jest to zadanie łatwe, bowiem w niektórych częściach świata skażenie substancjami promieniotwórczymi jest stosunkowo wysokie – okolice Czarnobyla, japońskiej Fukushimy. Należy unikać żywności i produktów powstałych w tamtejszych okolicach. Niestety, nie zawsze zagrożenie jest tak jednoznaczne. Wiele z nas chętnie odwiedza centra handlowe oferujące tanie garnki, odzież czy elementy dekoracyjne importowane z krajów, w których nie przestrzega się norm, a promieniowanie jonizujące jest wysokie. Z pewnością nie raz na drzwiach tego typu sklepów widziałaś ogłoszenie z informacją o wycofaniu jakieś partii zabawek/kubków itp. z powodu wykrycia w nich szkodliwych substancji. Niestety, to nie jedyne potencjalne źródła promieniowania jonizującego. Śladowe ilości pierwiastków promieniotwórczych zawierają orzechy brazylijskie, banany i kolorowe czasopisma z kredowego, lśniącego papieru. Nie oznacza to jednak, iż należy unikać bananów i orzechów brazylijskich, ludzkość konsumuje je od wieków, a nasi przodkowie rzadziej zapadali na choroby nowotworowe.
W przypadku glejaka ogromną rolę odgrywa wczesne rozpoznanie choroby, ponieważ umożliwia ono przeprowadzenie skutecznego leczenia. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek zaburzeń neurologicznych należy skonsultować się z lekarzem. Specjalista może zlecić tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny. Obydwa badania powinny wykazać ewentualną obecność guza mózgu.
Irmina Cieślik
