Okres klimakterium rozpoczyna się kilka lat przed menopauzą i trwa jeszcze jakiś czas po niej. Ostatnia menstruacja występuje zazwyczaj między 45. a 55. rokiem życia. W czasie przekwitania stopniowo zmniejsza się produkcja kobiecych hormonów, czyli estrogenów. Czynności jajników ulegają wygaszeniu, a po menopauzie ustaje całkowicie nasz cykl rozrodczy. Poprzedzają ją objawy wypadowe: uderzenia gorąca, drażliwość czy kłopoty ze snem. Pierwszym i charakterystycznym jej sygnałem są zaburzenia miesiączkowania. Okres może nie pojawiać się przez dłuższy czas – nawet dwa miesiące. Z tego powodu panie niekiedy błędnie uznają, że przeszły menopauzę. Jak stwierdzić, czy to już ostatnia miesiączka?
Ostatnia miesiączka w życiu kobiety fachowo nazywana jest menopauzą. W okresie okołomenopauzalnym następuje zmniejszenie produkcji estrogenów, czyli żeńskich hormonów płciowych. To właśnie ich niedobór jest odpowiedzialny za przykre objawy przekwitania, takie jak uderzenia gorąca czy wahania nastroju. Wiele pań uważa klimakterium za koniec swojego dotychczasowego życia. Niesłusznie – to naturalny etap w życiu wszystkich kobiet, który nie musi wpłynąć na nasze zdrowie czy aktywność.
Czy to już ostatnia miesiączka?
Pierwsze symptomy przekwitania najczęściej pojawiają się około 47. roku życia. Najwięcej Polek przechodzi menopauzę w wieku 51 lat. Ostatnią miesiączkę stwierdza się, gdy następne krwawienie nie pojawia się przez kolejne 12 miesięcy, a wykluczona jest ciąża. Rozpoznanie jest więc retrospektywne – oznacza ono, że kobieta już od roku jest w okresie postmenopauzalnym. Zaburzenia miesiączkowania w początkowej fazie przekwitania niejednokrotnie sprawiają, że panie uznają, iż przeszły już menopauzę. Aby uzyskać pewność, warto wykonać badania hormonalne. O przejściu ostatniej menstruacji świadczy podwyższony poziom hormonów przysadki mózgowej, czyli LH i FSH. Stężenie estrogenów oraz progesteronu jest za to obniżone. Co ważne, wyniki badań należy interpretować w oparciu o stwierdzenie, w jakiej fazie cyklu powinna znajdować się pacjentka.
Zmiany hormonalne w okresie menopauzy
Okres przed menopauzą, czyli premenopauza, charakteryzuje się stopniowym wygasaniem czynności jajników. Zaprzestają one produkcji estrogenów, które odpowiedzialne są za regulację cyklu menstruacyjnego. Jednocześnie przysadka mózgowa wydziela więcej swoich hormonów gonadotropowych. Substancje te mają za zadanie regulować pracę jajników. Hormon folikulotropowy (FSH) pobudza dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych i produkcję żeńskich hormonów płciowych. Lutropina, czyli LH, odpowiada za pękanie pęcherzyka i owulację. Niedobór estrogenów sprawia, że przysadka usiłuje zmusić jajniki do ich produkcji. Stąd wynika zwiększona ilość FSH i LH. Zmiany hormonalne wpływają na całe ciało przekwitającej kobiety. W ich wyniku pojawiają się uciążliwe symptomy klimakterium oraz nasila proces starzenia się.
Ostatnia miesiączka – od czego zależy czas jej wystąpienia?
W pewnym stopniu możemy przewidzieć, kiedy pojawi się u nas ostatnia miesiączka. Ma na nią wpływ szereg czynników. Istotny jest wiek wystąpienia pierwszej menstruacji, czyli menarche. Im wcześniej zaczęłyśmy miesiączkować, tym wcześniej zacznie się u nas klimakterium. Pod uwagę należy brać również długość cykli menstruacyjnych. Im są dłuższe, tym później wystąpi u nas menopauza. Niektóre badania sugerują, że pod uwagę należy brać także czas trwania okresu laktacji oraz nasz wiek przy pierwszej i ostatniej ciąży. Długa laktacja odwleka w czasie przekwitanie. Za to ciąża w młodym wieku sprzyja szybszemu wygaśnięciu czynności jajników. Na wcześniejsze wystąpienie menopauzy mają wpływ choroby tarczycy, palenie papierosów, alkoholizm, chemioterapia, stresujący styl życia oraz cukrzyca. Ważne są również czynniki dziedziczne – wiele pań przechodzi ostatnią miesiączkę w podobnym wieku, co matka.
Ostatnia miesiączka – jakie objawy ją poprzedzają?
Przekwitanie to naturalny etap w życiu każdej kobiety. Niektóre panie nie odczuwają w związku z nim uciążliwych dolegliwości. Niestety, dla części z nich ten okres jest wyjątkowo trudny ze względu na bardzo nasilone objawy klimakterium. Początkowo zbliżającą się menopauzę zwiastują jedynie zaburzenia miesiączkowania. Cykl może ulec wydłużeniu lub skróceniu, a krwawienia mają nietypową obfitość. Następnie pojawiają się uderzenia gorąca, czyli wary. Fala ciepła przepływa w ich trakcie od głowy w kierunku tułowia. Warom towarzyszy nieraz kołatanie serca oraz zlewne poty. Wystąpić może także suchość pochwy i spadek libido. Symptomy przekwitania dotyczą także psychiki. Panie skarzą się na wahania nastroju, drażliwość, zmęczenie i problemy z koncentracją. Niekiedy pojawiają się u nich nawet stany depresyjne.
Jak złagodzić dolegliwości przekwitania?
Objawy przekwitania mogą być wyjątkowo uciążliwe. Niekiedy nie pozwalają kobietom na normalne funkcjonowanie. Panie czują się w tym czasie mniej atrakcyjne i niepotrzebne. Warto pamiętać, że klimakterium jest etapem przejściowym, którego symptomy możemy złagodzić. W przypadku mniej nasilonych dolegliwości przydatne mogą okazać się fitoestrogeny. Te związki roślinne imitują swoiste żeńskie hormony. Możemy je spożywać wraz z roślinami strączkowymi czy niektórymi ziołami bądź sięgnąć po naturalne suplementy diety. Na silne objawy klimakterium ginekolodzy zalecają hormonalną terapię zastępczą. Polega ona na przyjmowaniu odpowiednich dawek hormonów w celu uzupełnienia ich niedoboru. Warto pamiętać, że nasze dolegliwości będą mniejsze, jeśli będziemy zdrowo się odżywiać i prowadzić aktywny tryb życia.
Karolina Solga
