osteoporoza

Osteoporoza nazywana jest zrzeszotnieniem kości. Ta podstępna choroba powoduje zanik tkanki kostnej, co prowadzi do większej częstości występowania złamań. Występuje znacznie częściej u kobiet, choć nie omija też mężczyzn. Według Światowej Organizacji Zdrowia osteoporoza jest chorobą cywilizacyjną. W Polsce schorzenie to dotyka około 30% kobiet i 8% mężczyzn po 50. roku życia. Wiele osób nie wie nawet, że choruje, dopóki nie doświadczy złamania kości. Jakie objawy bólowe towarzyszą osteoporozie?

Osteoporoza nazywana jest cichą złodziejką kości, ponieważ początkowo nie daje żadnych objawów. W przebiegu choroby następuje zwiększenie ilości osteoklastów, czyli komórek degradujących kość. Liczba osteoblastów – komórek kościotwórczych – pozostaje taka sama lub zmniejsza się. Cała struktura kości staje się słabsza, przez co często dochodzi do złamań. Jak im zapobiegać?

Przyczyny osteoporozy

Osteoporoza polega na stopniowym zaniku tkanki kostnej w związku ze zwiększoną ilością komórek kościogubnych. We wnętrzu kości znajduje się siatka kolagenowa, wysycona kryształami soli wapnia i fosforu. Gdy sieć ta staje się rzadsza, a zwartość jonów wapniowych i fosforowych maleje, kość staje się słabsza i podatna na złamania. Osteoklasty rozpuszczają i resorbują tkankę kostną, przez co nasz kościec staje się cieńszy i niewytrzymały. Osteoporoza często pojawia się u pań w 5. i 6. dekadzie życia, które przeszły już menopauzę. Związana jest u nich ze zbyt niskim poziomem estrogenów. Żeńskie hormony płciowe odpowiedzialne są za regulację gospodarki wapniowej. Ich niedobór w okresie klimakterium i po nim prowadzi więc do utraty masy kostnej.

Osteoporoza – objawy bólowe

Osteoporoza jest chorobą podstępną, ponieważ początkowo nie daje żadnych objawów. Początkowe jej stadium to osteopenia, która charakteryzuje się zmniejszeniem gęstości mineralnej kości. Jeżeli na czas wykonamy badania densytometryczne, jesteśmy w stanie zareagować zanim choroba do o sobie znać. Pierwsze zauważalne symptomy osteoporozy to utrata kilku centymetrów wzrostu lub zaokrąglenie pleców. Wynikają one ze spłaszczenia osłabionych schorzeniem kręgów. Świadczyć o niej może też wypchnięty do przodu brzuch. Objawy bólowe osteoporozy dotyczą zazwyczaj pleców, kręgosłupa oraz brzucha. Często pojawiają się w wyniku złamań kręgów czy żeber. Pękają one pod wpływem niewielkiego wysiłku czy ciężaru naszego ciała, dlatego nierzadko nawet nie wiemy, że do nich doszło. U chorych na osteoporozę złamać się mogą również kości długie. Dzieje się tak w wyniku pozornie niegroźnego upadku czy niezbyt silnego uderzenia. Niestety, te wyraźne symptomy świadczą już o zaawansowanej chorobie.

Czynniki ryzyka zachorowania na osteoporozę

Osteoporoza często pojawia się u pań po menopauzie i osób, które ukończyły 70. rok życia. U przekwitających kobiet proces degradacji kości ma dużą dynamikę. Najczęściej dochodzi u nich do złamania kości nadgarstka lub przedramienia. Osteoporoza starcza rozwija się wolniej. W jej wyniku dojść może do złamania kości udowej lub biodrowej, co jest niebezpieczne dla życia pacjenta. Choroba może być wywołana również innymi schorzeniami oraz przyjmowanymi lekami. Nazywamy ją wtedy wtórną. Stanowi około 20% wszystkich przypadków osteoporozy. Choroby, którym towarzyszy zrzeszotnienie kości, dotyczą zwykle tarczycy, wątroby, nerek lub jelit. Podwyższoną do niego skłonność mają również te osoby, u których występowało ono w rodzinie. Osteoporozie sprzyja również mała aktywność fizyczna, źle zbilansowana dieta czy stosowanie leków sterydowych, przeciwpadaczkowych i przeciwzapalnych. Szkodliwe dla kości jest także palenie tytoniu i nadużywanie alkoholu.

Profilaktyka osteoporozy

leczenie osteoporozy

Wiele osób twierdzi, że osteoporoza jest normalnym elementem procesu starzenia się. Nie jest to prawdą – kości nieustannie ulegają wewnętrznej przebudowie. Nawet osoby starsze są w stanie odbudować swoją masę kostną, jeżeli zaczną dbać o zdrowy styl życia. Istotna jest umiarkowana i regularna aktywność fizyczna, unikanie złamań oraz dieta bogata w produkty zawierające wapń, krzem i magnez. Konieczna może okazać się również suplementacja witaminy D, która warunkuje poprawne wchłanianie się wapnia z pożywienia. Panie, u których masa kostna zaczyna się zmniejszać po menopauzie, mogą stosować hormonalną terapię zastępczą. Estrogeny podawane egzogennie w niskich dawkach pozwalają organizmowi stopniowo przyzwyczaić się do mniejszego poziomu żeńskich hormonów. Dzięki temu ich niedobór nie jest tak dotkliwy, a ryzyko rozwoju osteoporozy jest mniejsze.

Densytometria – badanie gęstości kości

Densytometria to badanie rentgenowskie, które pozwala lekarzowi ocenić ryzyko złamań kości. Wynik uzyskany przy prześwietleniu porównuje się z wynikami młodych, zdrowych osób oraz rówieśników. Pozwala to na prawidłową ocenę stanu naszego kośćca. Najczęściej dokonuje się densytometrię bliższego końca kości udowej oraz odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Profilaktycznie densytometrię należy przeprowadzać co 5-10 lat. Jednak zaawansowana osteopenia lub wysokie ryzyko złamania powinno skłonić nas do powtórzenia badania za 2 lata. Lekarz może zalecić częstsze lub rzadsze wykonywanie prześwietleń, zależnie od przebiegu leczenia. Densytometria jest w całości refundowana przez NFZ, jeśli zgłosimy się na nią ze skierowaniem od specjalisty. Warto ją wykonać, aby wcześnie wykryć ewentualne zmiany i zapobiec rozwojowi osteoporozy.

Karolina Solga