Genetycznie Modyfikowane Organizmy (w skrócie GMO; z ang. Genetically Modified Organism) – tym terminem określa się rośliny, które zawierają w swoim DNA obce geny, dodane im przez naukowców-genetyków. Proces ten ma przynieść niewymierne korzyści zarówno konsumentom, jak i rolnikom. Powoduje on, że warzywa oraz owoce, które trafiają do sprzedaży, są większe, soczystsze i bardziej odporne na choroby oraz działania szkodników. Ekolodzy i działacze Greenpeace, pytają jednak głośno: za jaką cenę?
Ponad milion Europejczyków podpisało się pod petycją do Komisji Europejskiej w sprawie wprowadzenia zakazu uprawy roślin modyfikowanych genetycznie. Zapalnikiem akcji było działanie Komisji Europejskiej, która dopuściła do upraw w UE ziemniaka Amflora, wzbogaconego genem odporności na niektóre antybiotyki. Skąd tak ostry sprzeciw oraz jego poparcie? Zanim sami ustosunkujemy się do problemu, warto poznać najważniejsze argumenty za i przeciw genetycznie modyfikowanym organizmom.
Jasne strony GMO
- Zwiększona odporność. Dzięki GMO uprawy są odporniejsze na ataki szkodników, choroby, a także temperaturę i suszę, co z pewnością wpływa na mniejszą stratność rolników.
- Biopaliwa. Zmodyfikowane genetycznie rośliny służą do produkcji biopaliw, które, jak wiadomo, są ekologiczne i pomagają zmniejszyć zanieczyszczenie powietrza ołowiem.
- Zdrowsze i bogatsze w składniki odżywcze jedzenie. Poprzez wstawianie „zdrowszych” genów do popularnych roślin uprawnych (jak ryż i pszenica), można podnosić ich wartość odżywczą. Na przykład naukowcy otrzymali genetycznie zmodyfikowaną odmianę ryżu (Golden rice), która zawiera w sobie nawet 20 razy więcej β-karotenu niż naturalna odmiana.
- Więcej jedzenia z mniejszej powierzchni. Modyfikacja roślin nie tylko może uchronić tego rodzaju organizmy przed czynnikami zewnętrznymi, ale także zwiększyć ich rozmiary oraz polepszyć smak lub uczynić bardziej soczystymi, co wpływa korzystnie na eksploatację.
- Szczepionki i leki. Od pewnego czasu mówi się o prozdrowotnych właściwościach modyfikowanych roślin, a konkretnie o produkcji szczepionek i leków, gdzie zamiast używać kilkunastu czy kilkudziesięciu składników do wyboru, można ograniczyć się do kilku spreparowanych produktów. Jest to oczywiście znacznie tańsze.
- Ochrona przed przemysłem. GMO może również redukować oddziaływanie procesów przemysłowych. Dzięki zmodyfikowanej odporności na różne czynniki, owoce i warzywa GMO mogą rosnąć bez udziału trujących substancji chemicznych, którymi zazwyczaj spryskuje się rośliny przeznaczone na sprzedaż. Ponadto mogą one zostać tak spreparowane, aby przez powierzchnię wchłaniały mniejszą ilość substancji szkodliwych z otoczenia (np. ołowiu).
- Rekultywacja zanieczyszczonej gleby. Dzięki inżynierii genetycznej możemy otrzymać gatunki roślin, które będą w stanie pochłaniać znaczne ilości toksycznych substancji ze swojego otoczenia oraz nie wyjaławiać ziemi, na której rosną.
- Dłuższy okres przechowywania. Rośliny GMO często są bardziej odporne na długie przechowywanie i procesy gnilne.
A. Złotkowska
