Do prawidłowego funkcjonowania człowieka na ziemi niezbędny jest tlen. Jak każdemu wiadomo, tlen pobieramy głównie z powietrza. Gdyby go zabrakło, prawdopodobnie spotkałby nas los… dinozaurów. Jednak w przyrodzie wszystko ma swoje granice. Podobnie jak brak, tak i nadmiar powietrza może być dla nas zgubny – zwłaszcza gdy gromadzi się tam, gdzie nie powinien.
Większość z nas spotkało się już z pojęciem „odma”. Ci, którzy jednak nigdy nie słyszeli o nim, powinni wiedzieć, iż jest to schorzenie polegające na gromadzeniu się powietrza bądź innych substancji gazowych w tkankach naszego ciała. W efekcie prowadzi to do czasowych bądź trwałych (często zagrażających życiu) dysfunkcji narządów niezbędnych nam do prawidłowego funkcjonowania.
Odma najczęściej dotyka okolic związanych z wymianą gazową, czyli klatki piersiowej. Jednak nie jest to jedyne miejsce, gdzie może występować. Inne to np. czaszka, okolice szyi, a nawet kończyny.
Rodzajów odmy płucnej jest kilka, jednak niezależnie od mechanizmu jej powstania (urazowy, samoistny) efekt końcowy jest podobny. Dochodzi do gromadzenia się powietrza w przestrzeni pomiędzy płucami a klatką piersiową, co prowadzi do uciskania i tzw. „zapadania się” płuca. Ciśnienie w płucach jest niższe niż ciśnienie na zewnątrz. Obecność powietrza w opłucnej powoduje wzrost ciśnienia i wywołuje ucisk na płuco. W ciężkich przypadkach po zapadnięcie się jednego płuca, zbyt wysokie ciśnienie w klatce piersiowej potrafi uciskać na zdrowe płuco a nawet i serce.
Najbardziej charakterystycznymi objawami jest silny, kłujący ból w klatce piersiowej, duszności, kaszel, krwioplucie, omdlenia, osłabienie oraz sinica powłok ciała. Ścisłe określenie przyczyny powstania odmy nieurazowej oraz jej rozmiaru wymaga stosowania diagnostyki obrazowej (zdjęcia rentgenowskie, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny) i prawidłowo zebranego wywiadu przedmiotowego.
Powstaniu odmy sprzyja przykład uraz klatki piersiowej z przebiciem jej powłoki ciałem obcym bądź złamanie żeber, które mogą przekłuć ściany klatki piersiowej, nie naruszając miąższu płuca. W przypadku odmy powstającej bez naruszenia klatki piersiowej, uszkodzone zostaje bezpośrednio płuco, czego przyczynami mogą być: silny kaszel, zmiany chorobowe miąższu, a także uszkodzenie ciałem obcym lub żebrem czy pęknięcie tkanek płucnych.
W przypadku wystąpienia pierwszych objawów odmy należy się niezwłocznie zgłosić do lekarza. Odma jest stanem zagrażającym życiu i zdrowiu, a leczenie powinno zostać rozpoczęte natychmiast. W przeciwieństwie do przeziębienia nie można tego „przechodzić”.
Na koniec chcemy podkreślić również fakt istnienia ścisłej zależności pomiędzy paleniem tytoniu a występowaniem odmy samoistnej. Można to więc potraktować jako kolejny powód, aby rozpocząć walkę z nałogiem.
Maurice
