Wiele kobiet oddałoby wszystko, aby przedłużyć „życie” swoich jajników – zwłaszcza jeśli zbyt późno zdecydowały się na macierzyństwo. Niestety, układ rozrodczy kobiety starzeje się w bardzo szybkim tempie. Czy da się go opóźnić?
Jak starzeją się jajniki?
Starzenie się jajników jest związane ze zmniejszaniem się liczby pęcherzyków, czyli rezerwy jajnikowej. Im mniejsza ich ilość, tym mniejsza jest płodność i zwiększa się możliwość poronień. Kobiety już w łonie matki dostają określoną liczbę pęcherzyków, które w ciągu całego życia stopniowo się zmniejszają. Jest ich ok. milion w momencie urodzenia, ale liczba ich spada do ok. 500 tys. w momencie pokwitania. Od tej chwili kobieta traci średnio tysiąc pęcherzyków na miesiąc. Po 35. roku życia proces ten gwałtownie przyspiesza, choć szybkość starzenia się jajników jest indywidualna dla każdej kobiety.
Szacuje się, że bliżej 40-tki liczba pęcherzyków osiąga już poziom ok. 25 tys. Okres ten kończy się menopauzą średnio po 51. roku życia, kiedy w jajnikach zostaje ok. 1000 pęcherzyków. Warto dodać, że na starzenie się jajników mają wpływ zarówno czynniki wrodzone, jak i środowiskowe, m.in. narażenie na dym papierosowy, zła dieta, pestycydy, promieniowanie, środki chemiczne itp.
Czy można sprawdzić kondycję jajników?
Każda kobieta może określić etap, w jakim znajdują się jej jajniki. Niestety, badania te są dość drogie i nie każdy ginekolog od razu się na nie zgadza. Najczęściej wykonuje się je paniom, które nie mogą zajść w ciążę jako diagnostyka bezpłodności. Wykonuje się wówczas:
- pomiar liczby pęcherzyków antralnych (AFC) przez badanie USG przezpochwowe – niska rezerwa jajnikowa to poniżej 5 pęcherzyków antralnych w jednym jajniku;
- oznaczenie stężenia FSH (folikulotropiny) – stężenie powyżej 10mlU/ml jest niepokojące, a powyżej 15mlU/ml jest nieprawidłowe;
- oznaczenie stężenia inhibiny B – reguluje wydzielanie FSH;
- oznaczenie stężenia estradiolu;
- oznaczenie stężenia hormonu anty-Mullerowskiego (AMH) – o niskim poziomie świadczą wyniki poniżej 0,7 – 1ng/l.
Najlepszą ocenę rezerwy jajnikowej stanowi oznaczenie AFC i stężenia AMH.
M. Witczak
