Fizjologicznie treść pokarmowa z żołądka cofa się do przełyku u większości ludzi. Nie u każdego wywołuje jednak objawy. Uczucie pieczenia za mostkiem lub palenia w żołądku to właśnie zgaga. Jeden z głównych objawów choroby refluksowej przełyku.
Jakie są przyczyny zgagi?
U niektórych pacjentów objawy dyskomfortu za mostkiem występują sporadycznie. Związane mogą być z błędem dietetycznym lub nieprawidłowym stylem życia (np. aktywność fizyczna po posiłku lub poobiednia drzemka). Jeżeli objawy się nasilają i zaburzają codziennie funkcjonowanie, należy zwrócić się do lekarza rodzinnego. Często diagnoza choroby refluksowej przełyku stawiana jest na podstawie objawów zgłaszanych przez pacjenta oraz polepszeniu jego stanu po zastosowaniu leczenia. Dodatkowo rozmowa z lekarzem i podstawowe badania pomogą odnaleźć przyczynę dolegliwości: mogą być to czynnościowe zaburzenia dolnego zwieracza przełyku, stosowanie wybranych leków czy zaburzenia hormonalne [1].
Skąd refluks u kobiet ciężarnych?
Organizm w okresie ciąży ulega specyficznym przemianom. W wyniku zmian hormonalnych (wzrost stężenia progesteronu i estrogenu) dochodzi do rozluźnienia napięcia mięśni gładkich. Między innymi rozluźnia się dolny zwieracz przełyku. Ułatwia to przechodzenie treści żołądkowej do przełyku, wywołując zgagę. W II i III trymestrze zgaga może się nasilać z powodu powiększającej się macicy, która uciska żołądek. Dolegliwości mogą być spotęgowane także w sytuacji, gdy dziecko jest ułożone w pozycji pośladkowej [2].
Objawy alarmowe
Istnieje grupa objawów, która może być dla nas alarmująca i sygnalizować inne poważne choroby. Możemy się zaniepokoić, gdy zaobserwujemy u siebie:
- niezamierzony spadek masy ciała,
- ból wybudzający w nocy,
- krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego (krwioplucie, wymioty fusowatą treścią),
- niemożność przełykania lub ból podczas połykania kęsu pokarmu,
- żółtaczka (zażółcenie skóry, białkówek oczu),
- wyczuwalny guz w nadbrzuszu,
- pierwsze objawy zgagi po 40. roku życia.
W przypadku wystąpienia jednego z powyższych należy zgłosić się do lekarza rodzinnego, który pokieruje na dalszą diagnostykę. W przypadku podejrzanych objawów zleca się wykonanie gastroskopii. To badanie polegające na wprowadzeniu rurki przez usta, przełyk, aż do żołądka. Sprzęt wyposażony jest w specjalną kamerkę, która umożliwia obejrzenie i ocenę błony śluzowej górnego odcinka przewodu pokarmowego [1,2].
Jak leczyć zgagę?
Oprócz postępowania niefarmakologicznego, obejmującego: zmniejszone porcje posiłków, spanie na uniesionym wezgłowiu, ograniczenie tłustych i ciężkostrawnych potraw, dużą rolę odgrywają także leki do stosowania doraźnego. Na pytanie: co na zgagę Rennie będzie bardzo dobrym rozwiązaniem. Preparat ten zawiera w swoim składzie węglan wapnia i magnezu, dzięki czemu neutralizuje kwaśny sok żołądkowy. Wzrost pH powoduje zmniejszone podrażnienie przełyku i ustąpienia objawów. Nie bez znaczenia pozostaje redukcja masy ciała. Mniejszy ciężar powoduje słabszy ucisk żołądka i lepszy proces trawienia. Korzystanie działa także rezygnacja z palenia papierosów, które poprzez nikotynę wpływają na obniżenie siły skurczu zwieracza przełyku (mięśnia będącego barierą dla zawartości żołądka w drodze do przełyku).
W leczeniu przewlekłym stosuje się leki z grupy inhibitorów pompy protonowej (IPP). Powodują one trwałe zablokowanie struktur w żołądku odpowiedzialnych za wydzielanie kwasu solnego. Alternatywę stanowią leki z grupy H2-blokerów, które także zmniejszają wydzielanie kwasu solnego poprzez zablokowanie komórek okładzinowych w żołądku. W bardzo ciężkich przypadkach, opornych na leczenie, należy rozważyć postępowanie operacyjne [1,2].
Bibliografia:
[1] – Tarnowski W., Wawiernia K., Choroba refluksowa przełyku, Chirurgia po Dyplomie, 2014 (6)
[2] – Sałacki A., Zgaga, Medycyna po Dyplomie, 2017 (9)
