Problemy z zębami związane są nie tylko z nieodpowiednią pielęgnacją i dietą, które mogą skutkować próchnicą i zakażeniami. Jama ustna to część ciała w dużym stopniu narażona na uszkodzenia, dlatego dość często zdarzają się także urazy zębów. W wyniku uszkodzenia może dojść do nadkruszenia lub złamania zęba. Jakie są najczęstsze przyczyny urazu zęba i jak sobie radzić w takich sytuacjach?
Czym są urazy zębów?
O urazach zębów mówi się, gdy dojdzie do uszkodzenia tkanek lub korony zębów. Aktualnie klasyfikacja urazów zębowych jest bardzo szeroka, do najczęściej występujących zaliczamy[1]:
- złamanie korony w obrębie szkliwa – jest to dość łagodne złamanie, wymagające wygładzenia ostrych brzegów i aplikacji preparatów fluorkowych,
- złamanie korony w obrębie szkliwa i zębiny – leczenie polega na pokryciu uszkodzenia preparatem na bazie tlenku cynku lub wodorotlenku wapnia z eugenolem; zazwyczaj konieczne jest także odbudowa utraconego fragmentu zęba,
- złamanie korony zęba z obnażeniem miazgi – szybkie leczenie ma na celu zachowanie żywej miazgi; czasem stosuje się też zabieg amputacji częściowej miazgi,
- zwichnięcie całkowite zęba – replantacja z zachowaniem żywej miazgi lub replantacja po zewnętrznym leczeniu endodontycznym,
- złamanie korzenia zęba – leczenie polega na ekstrakcji z możliwością szynowania,
- urazy zębów mlecznych.
Urazy zębów mogą być wynikiem upadku, uderzenia w twardy przedmiot, ciosu, a czasem nawet nieodpowiedniego ugryzienia twardego pożywienia. Po doznaniu urazu należy jak najszybciej skontaktować się ze stomatologiem, zwłaszcza jeżeli doszło do obnażenia miazgi lub uszkodzenia zębiny. Ważne jest także dbanie o profilaktykę, a aby to zrobić, warto poznać najczęstsze przyczyny takich urazów.
Uraz zęba – przyczyny
Przyczyny urazu zęba bywają różne, a możemy je podzielić na bezpośrednie i pośrednie. Najczęściej występujące bezpośrednie przyczyny urazów zębów[2]:
- wypadki komunikacyjne,
- gry zespołowe,
- przemoc fizyczna,
- nieprawidłowe wykorzystanie zębów (np. otwieranie zębami kapsli butelek),
- nagryzanie twardych przedmiotów.
Przyczyny urazów są też często inne dla poszczególnych grup wiekowych. U młodszych dzieci są to najczęściej nagryzienia twardych przedmiotów. Ciekawskie maluchy lubią wkładać do buzi różne rzeczy, nie wiedząc, że mogą uszkodzić zęby. U dzieci starszych urazy zębów najczęściej powstają w wyniku gier zespołowych lub bójek. U osób dorosłych zazwyczaj są to wypadki komunikacyjne lub upadki. Urazom zębów lub ich konsekwencją może być uszkodzenie błony śluzowej jamy ustnej (afty). Spowodowane mogą być urazem mechanicznym np. ostrych brzegów zęba. Jednak ból spowodowany uszkodzeniem śluzówki można łatwo łagodzić np. żelem z kwasem hialuronowym i PVP. Szybko tworzy na uszkodzonej tkance ochronną warstwę i wspomaga gojenie uszkodzonej tkanki.
Leczenie urazów zębów
Uraz zęba to nie afty u dorosłych, które można szybko wyleczyć za pomocą żelu, dostępnego bez recepty, dlatego zazwyczaj trzeba udać się z nim do stomatologa. Lekarz wykona odpowiednie działania, aby przywrócić zębom zdrowie i stosowny wygląd. Leczenie może się różnić w zależności od rodzaju urazu. Jeżeli na zębie nie ma widocznych zmian, tzn. nie jest ukruszony ani złamany, zazwyczaj wystarczy zrobienie zdjęcia w celu określenia, czy nie ma urazów wewnętrznych. Jeżeli utracony zostanie fragment zęba, lekarz musi podjąć stosowne kroki w celu scalenia go z resztą zęba lub też wykonania odbudowy[3].
Rekomendacje:
[1] M. Dominiak, P. Papiór, J. Hadzik, Koronektomia jako alternatywa wobec zabiegu ekstrakcji zęba trzeciego trzonowego w żuchwie – opis przypadku. TPS 2014; 11, s. 65-69.
[2] P. Gadicherla, M. M. Devi, Root fracture in primary teeth. J Dent Oro Facial Res 2016; 12(1), s. 33-35.
[3] O. H. Nam, M. S. Kim, G. T. Kim, S. C. Choi, Atypical root resorption following root fractures in primary teeth. Quintessence Int 2017; 48(10), s. 793-797.
