Stres jest wpisany w nasze życie, nie da się go uniknąć. Po pierwsze, nie mamy wpływu na zachowania innych osób, kryzys gospodarczy, wybuchające wojny etc. Po drugie, gdybyśmy zatracili zdolność odczuwania stresu, moglibyśmy tego nie przeżyć. Kortyzol, adrenalina i noradrenalina, które wydzielają się w sytuacjach postrzeganych jako zagrożenie, mobilizują nas do walki i działania. Dawniej ich poziom opadał, gdy uciekliśmy drapieżnikowi. Potencjalne zagrożenia dość łatwo można było zażegnać. Dziś trudne sytuacje trwają przez wiele miesięcy, a nasz organizm wciąż wydziela hormony stresu. Czym jest dystres i jak go uniknąć?
Spis treści:
- Co generuje stres?
- Czym jest dystres?
- Dlaczego zmiany wywołują silny stres?
- Mobilizująca funkcja stresu
- Wyzwanie czy zagrożenie? Interpretacja sytuacji zależy od nas!
- Trudne sytuacje potraktuj jako wyzwanie
- Sposoby radzenia sobie ze stresem nie zawsze są adaptacyjne
- Dlaczego praca najczęściej generuje dystres u Polaków?
Co generuje stres?
Czy wiesz, że stres generują też bodźce, które do nas napływają? Te w ograniczonej ilości są nam potrzebne, abyśmy przystąpili do działania i nie spędzili całego życia na błogim lenistwie. Stresujemy się brakiem środków do życia, więc wstajemy do pracy, aby je zarobić. W rezultacie wszystko działa – w piekarni czeka na nas świeży chleb, z kranu płynie ciepła woda, a na portalach internetowych pojawiają się nowe artykuły. Czasem jednak liczba napływających bodźców jest za duża, wówczas pojawia się dystres, czyli ogromny dyskomfort i przytłoczenie. Za ten stan niekoniecznie odpowiadają nieprzyjemne sytuacje, vide rozwód, poważna choroba czy eksmisja. Czasem wystarczy, że w krótkim czasie musimy sprostać zbyt wielu wyzwaniom, by dopadł nas paraliżujący lęk przed porażką. Pamiętajmy o tym, że dystres posiada nieadaptacyjny charakter. Zniechęca nas do działania, osłabia kreatywność, wpływa negatywnie na nasze samopoczucie.
Czym jest dystres?
Pamiętajmy o tym, że odporność na stres ma charakter indywidualny. Jednego przytłoczy jedno duże wyzwanie, a drugiego pięć takich wyzwań. Niektóre kobiety dobrze radzą sobie z perspektywą porodu, który nieuchronnie się zbliża. Inne natomiast popadają w panikę, boją się wykrwawienia lub uduszenia dziecka wskutek zaplątania w pępowinę. Dystres, który pojawia się w takich sytuacjach, może prowadzić do depresji czy wypalenia zawodowego.
Dlaczego zmiany wywołują silny stres?
Należy pamiętać o tym, że każda nowa sytuacja generuje stres, bo musimy się z nią skonfrontować, a nie posiadamy wcześniej wypracowanych mechanizmów, które mogłyby nam to ułatwić. Nie wiemy też, jakie niedogodności mogą wyniknąć po drodze, co może nam utrudniać adaptację do nowych okoliczności. Nawet pozytywne zmiany generują lęk, vide zmiana pracy na lepiej płatną, ślub czy przeprowadzka do własnego mieszkania.
Mobilizująca funkcja stresu
Stres z punktu widzenia ewolucji ma do odegrania ważną rolę w naszym życiu. Gdy jego charakter można uznać za umiarkowany, motywuje nas do działania. Wiedząc, że mamy do czynienia z galopującą inflacją, możemy zrezygnować z niektórych ryzykownych inwestycji, zbędnych zakupów i postarać się o dodatkowe zlecenia. Jeśli stresuje nas wystąpienie publiczne, możemy je przećwiczyć z udziałem bliskiej osoby.
Wyzwanie czy zagrożenie? Interpretacja sytuacji zależy od nas!
Ogromny wpływ ma nasz odbiór danej sytuacji. Każdy z nas to samo wydarzenie może zinterpretować inaczej. Jeśli np. dochodzi ci nowy obowiązek, za który otrzymasz dodatkowe wynagrodzenie, możesz to potraktować jako wyzwanie. Nauczysz się nowych rzeczy, sprawdzisz, jak odnajdujesz się w nowej dla siebie roli. Możesz też uznać sytuację jako bardzo stresującą i zacząć zakładać czarne scenariusze, że się zbłaźnisz i stracisz nawet dotychczasową posadę.
Trudne sytuacje potraktuj jako wyzwanie
Osoby, które rzadziej skarżą się na dystres, zazwyczaj lubią wyzwania. Traktują je jako doskonałą okazję do poznania siebie i swoich mocnych stron. Jeśli w czymś się nie sprawdzą, nie traktują tego jako końca świata, lecz informację zwrotną, by w przyszłości pójść raczej w innym kierunku. Np. możesz zatrudnić się w korporacji i jeśli stwierdzisz, że panująca w niej atmosfera ci nie odpowiada, rozważyć założenie własnej działalności gospodarczej.
Sposoby radzenia sobie ze stresem nie zawsze są adaptacyjne
Sposoby radzenia sobie ze stresem przyswajamy od naszych rodziców. Gorzej, gdy obydwoje popadają w panikę lub histerię i nie potrafią podejść do sprawy na chłodno. Wówczas my również częściej odczuwamy dystres nawet z błahego powodu, który można by potraktować zupełnie inaczej. Zamiast stresować się ponad miarę nowym projektem, lepiej go po prostu zacząć realizować, a na koniec ewentualnie skorygować zgodnie z uwagami klienta.
Dlaczego praca najczęściej generuje dystres u Polaków?
Dystres wyjątkowo często dotyka Polaków. Wynika to ze specyfiki zatrudnienia w naszym kraju. To często ma niepewny charakter. Na dodatek wynagrodzenie nie zaspokaja w pełni naszych potrzeb. Gdy zarabiamy za mało, bierzemy dodatkowe zlecenia, by związać koniec z końcem, przez co brakuje nam czasu dla innych ludzi czy własne pasje. Wiele osób rezygnuje z długiego urlopu, gdyż ma zbyt dużo obowiązków i dwutygodniowy wypoczynek mógłby doprowadzić do zagruzowania biurka stosem dokumentów. Tymczasem warto zadbać o siebie. Na nasze samopoczucie wpływa nie tylko zdrowie fizyczne, ale też psychiczne. To drugie często traktujemy po macoszemu, co stanowi poważny błąd.
