Współczesny rodzic ma do wykonania mnóstwo zadań, które nierzadko go przytłaczają. Musi perfekcyjnie wychowywać swoją pociechę, aby nikt nie mógł mu zarzucić złej woli. Ponadto udziela się zawodowo i towarzysko. Nadmiar obowiązków przyczynia się jednak do zmęczenia, które lekceważone z czasem może przejść we frustrację i złość. Duży problem we współczesnym świecie stanowi wypalenie rodzicielskie. Jak go uniknąć?
Nadmiar obowiązków a chroniczne zmęczenie matki
Młoda matka często zapomina, że jej życie po porodzie uległo diametralnej zmianie. Noworodek to niezwykle wymagający człowiek, który nieustannie domaga się uwagi i zaspokajania swoich potrzeb. Informuje o nich poprzez płacz, który w miarę upływu czasu może okazać się przytłaczający, zwłaszcza dla kobiet o wysokiej wrażliwości sensorycznej. Młoda matka, pomimo licznych obowiązków związanych z opieką nad dzieckiem, stara się mieć posprzątane mieszkanie, ugotowany obiad i pamiętać o urodzinach przyjaciół. Jednak tak duża liczba obowiązków może przytłaczać i prowadzić do przemęczenia.
Wypalenie, czyli skutek nadmiernej eksploatacji organizmu
Wypalenie stanowi zmorę naszych czasów. Na ogół mówi się o nim w kontekście pracy zawodowej. Niektóre osoby tak bardzo poświęcają swoje życie firmie i jej rozwojowi, że w pewnym momencie mają dość. Nie chce im się wstawać rano do pracy, poniedziałkowy poranek powoduje u nich nieprzyjemne napięcie mięśni brzucha. Niestety, nadmierna eksploatacja organizmu sprawia, że ten w końcu dopomina się o swoje prawa.
Bycie rodzicem – rola, z której nie można zrezygnować
Wypalenie zawodowe zostało sklasyfikowane jako choroba, dlatego traktuje się je poważnie. Jednak rodzice nie mogą liczyć na taką wyrozumiałość. W naszej kulturze przyjęło się bowiem, że kobieta powinna się cieszyć, iż urodziła zdrowe dziecko, a nie narzekać na to, że opieka nad nim stanowi spore wyzwanie. Jeśli ona zgłasza jakieś obiekcje, to znaczy, że jest wyrodną matką.
Czym jest wypalenie rodzicielskie?
Terminem wypalenie rodzicielskie określa się fizyczne i psychiczne wyczerpanie organizmu, które pojawia się u ojca i/lub matki wskutek nieustannej opieki nad potomstwem. Niestety, ich położenie jest dużo trudniejsze niż pracownika korporacji. Jeśli kogoś męczy codzienne wypełnianie stosu dokumentów, zawsze może zmienić miejsce zatrudnienia lub założyć własną działalność gospodarczą, realizując się w wybranym przed siebie kierunku. Rodzicem pozostaje się do końca życia, dlatego też należy objąć własne dzieci kompleksową opieką, póki są małe i niesamodzielne.
Do czego prowadzi presja bycia idealnym rodzicem?
Presja bycia idealnym rodzicem jest dziś ogromna. Wszędzie można usłyszeć porady dotyczące wychowywania dzieci – na placu zabaw, spotkaniu rodzinnym, w telewizji śniadaniowej i w kolorowych czasopismach. Niewątpliwie przed współczesnymi matkami i ojcami stawia się ogromne oczekiwania. Powinni oni wspierać optymalny rozwój dziecka, wspierać jego talenty od najmłodszych lat, unikać błędów wychowawczych. Sprostanie tym wszystkim wymogom jest niemożliwe, co zauważają sami psycholodzy.
Uważność i odpowiadanie na potrzeby dziecka
Zdaniem wielu specjalistów rodzice nie powinni udawać herosów, gdyż grozi im wypalenie rodzicielskie. Najlepiej, aby pozostawali uważni i odpowiadali na potrzeby dziecka. Np. matka czy ojciec muszą zachować czujność, aby dostrzec, że maluszek jest apatyczny, pozbawiony energii. Jeśli stwierdzą jakąś nieprawidłowość w zachowaniu noworodka, powinni zgłosić się z nią do lekarza. Apatia u dziecka może bowiem świadczyć o poważnej infekcji, jaka toczy się w organizmie. Gdy wsparcie nie przyjdzie na czas, noworodek może nawet umrzeć. Trudno zachować uważność, gdy rodzicowi doskwiera przemęczenie. W związku z tym ważny jest podział zadań związanych z opieką nad dzieckiem. Inaczej matka delegowana do tej roli, może nie zauważyć ważnego symptomu. To normalne, że rodzice popełniają błędy i czasem chcą mieć czas tylko dla siebie. Przemawia przez nich zdrowy egoizm. Tylko dbając o własne zasoby, można mieć dość sił, aby pomagać innym, w tym zajmować się dzieckiem.
Dlaczego Polki tak często doświadczają wypalenia rodzicielskiego?
Co ciekawe, Polacy znajdują się w niechlubnej czołówce krajów europejskich, w których matki i ojcowie doświadczają wypalenia rodzicielskiego. Może przesadne przywiązanie do wartości rodzinnych i nadmierna presja społeczna przy jednoczesnym wysokim współczynniki urbanizacji nie najlepiej wpływa na zdolność rodziców do opieki nad dzieckiem? Dawniej młoda matka mogła liczyć na wsparcie innych kobiet z rodziny, które mieszkały obok. Obecnie sama stawia czoła wszystkim wyzwaniom, co może generować wypalenie rodzicielskie. Co ciekawe, tego problemu częściej doświadczają kobiety niż mężczyźni. Ponadto na wypalenie rodzicielskie w sposób szczególny narażone są samotne matki.
Jak przeciwdziałać wypaleniu rodzicielskiemu?
Niewątpliwie przeciwdziałanie wypaleniu rodzicielskiemu powinno opierać się na włączeniu większej liczby osób do tego zadania. Można czasem poprosić o pomoc przyjaciółkę, siostrę, kuzynkę, mamę czy teścia. Jeśli rodzina mieszka daleko lub odmawia wsparcia, warto przynajmniej raz na jakiś czas skorzystać z usług niani, aby samemu móc odpocząć i naładować wewnętrzne akumulatory.
Jakie są objawy wypalenia rodzicielskiego? Kiedy potrzebne jest wsparcie psychoterapeuty?
Rodzic powinien dostrzec niepokojące symptomy, gdy mechanicznie wykonuje pewne stałe czynności przy dziecku. Mimo iż to zdrowo się rozwija, nie doświadcza z tego faktu żadnej satysfakcji. Czuje się przemęczony i marzy wyłącznie o tym, aby wyjechać na bezludną wyspę. Objawy wypalenia rodzicielskiego to znak, że przydatne może okazać się profesjonalne wsparcie psychologiczne. Warto zadbać o swój dobrostan, aby móc sprawować opiekę nad dzieckiem.
