Podczas wakacji większość czasu spędzamy na świeżym powietrzu. Spacerując po lesie uważajmy na to, co spada z drzew. Kleszcz to pamiątka, której nikt z nas nie chce przywieźć z wakacji.
Borelioza- co to za choroba?
Temat boreliozy powraca co roku, zwłaszcza w wakacyjnym okresie. I wcale nie bez powodu. Większość nowych przypadków boreliozy jest notowana między 1 maja a 30 listopada, a 80% przypadków występuje w czerwcu i lipcu, w okresie żerowania mikroskopijnych, trudnych do zauważenia nimf kleszczy. W Polsce rejonami gdzie szczególnie należy uważać na kleszcze, które zarażają są: Białowieża, Jasło, województwo podlaskie, zachodniopomorskie, a także Mazury i Suwalszczyzna.
Przyczyną zachorowania na boreliozę jest zakażenie krętkiem o łacińskiej nazwie Borrelia burgdorferi. Krętki takie są przenoszone przez kleszcze.
Oczywiście, nie każde ukąszenie kleszcza kończy się zakażeniem boreliozą czy inną chorobą odkleszczową. Tylko kleszcz, który sam jest zakażony – jest nosicielem krętków boreliozy – może zarazić człowieka (a również psa, konia, krowę, owcę) boreliozą. Niestety, procent zarażonych kleszczy nieustannie rośnie.
Przebieg choroby i objawy
Borelioza to choroba, która charakteryzuje się mnogością objawów.
Nieleczona borelioza przebiega u człowieka w 3 etapach:
- Stadium pierwsze – wczesne:
- Objawy dermatologiczne:
rumień wędrujący, naciek limofocytarny, rumień mnogi EM
- Objawy inne:
podwyższona temperatura, zmęczenie, osłabienie
- Stadium drugie – wczesne rozsiane:
- Objawy dermatologiczne:
rumień EM, rumień mnogi EM, niezłośliwy chłoniak skóry
- Objawy neurologiczne:
zapalenie opon mózgowych, porażenie nerwów wzrokowych, stan zapalny mózgu
- schorzenia neurologiczno-psychiatryczne:
stan zapalny regionów nerwowych
- Objawy reumatyczne:
stan zapalny stawów, bóle mięśni i stawów
- Objawy inne:
zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie spojówek, tęczówki, źrenicy, szum w uszach, bóle mięśnia sercowego
- Stadium trzecie – późne rozsiane, przewlekłe:
- Objawy dermatologiczne:
zanikowe zapalenie skóry (chroniczne), zmiany skórne wraz ze zmianami tkanki tłuszczowej
- Objawy neurologiczne:
bóle nerwowe poszczególnych części ciała, zapalenie mózgu, zaburzenia pamięci, zaburzenia psychiczne, stan zapalny naczyń krwionośnych, niedowład
- Objawy reumatyczne:
zaburzenia czucia, zapalenie stawów, stan zapalny mięśni, stan zapalny tkanki łącznej i szpiku kostnego, symptomy podobne do fibromyalgii
- Objawy inne:
zapalenie uszu, zapalenie spojówek, tęczówki, źrenicy, zapalenie nerwów wzrokowych, przewlekłe zmęczenie
Rozpoznanie choroby
Diagnoza jest prosta we wczesnych przypadkach, gdy zostało zauważone ukąszenie kleszcza i jeśli pojawił się charakterystyczny rumień. Ów rumień początkowo może mieć kształt regularnego koła o średnicy od 1 cm do 1,5 cm, które później w bardzo długim okresie czasu rozrasta się nawet do kilku centymetrów, po czym blednie od środka i zanika. Diagnostyka przypadków, w których rumień się nie pojawił, a kleszcz pozostał niezauważony jest trudna: 70% pacjentów z potwierdzoną przewlekłą boreliozą nie zauważyło lub nie pamięta ukąszenia kleszcza ani rumienia.
Konieczny jest dokładny wywiad przeprowadzony przez lekarza oraz specjalistyczne testy, które wykryją chorobę.
Omijaj kleszcze szerokim łukiem
Stare, powtarzane przysłowie, że “lepiej jest zapobiegać niż leczyć” także sprawdza się przy boreliozie. Profilaktyka przy tej chorobie polega przede wszystkim na unikaniu ukąszenia kleszczy poprzez:
- noszenie ubioru okrywającego możliwie szczelnie ciało (koszula z długimi rękawami, długie spodnie, zakryte buty) podczas spaceru po lesie,
- dokładne sprawdzanie ciała po pobycie w lesie
- unikanie chodzenia poza drogami po lesie, w zaroślach i łąkach,
- unikanie wypraw w rejony, w których jest dużo kleszczy,
- nie siadanie na zwalonych pniach drzew (ulubione miejsce przebywania młodocianych form kleszczy, tzw. nimf),
- stosowanie środków odstraszających kleszcze, zwłaszcza tych zawierających DEET
Zuzanna Górka