Wiele mówi się o hormonach, ich wpływie na nasze ciało i samopoczucie – zwłaszcza w okresie menopauzy, kiedy ich praca zostaje zaburzona. Czym jednak są owe tajemnicze substancje, które mają tak wielką władzę nad naszym ciałem? I dlaczego utrzymanie ich równowagi jest takie ważne?
Hormony są związkami chemicznym wydzielanymi przez gruczoły lub wyspecjalizowane komórki układu dokrewnego. Są nam niezbędne do prawidłowego przebiegu procesów życiowych. Ich zadaniem jest regulacja i koordynacja funkcjonowania tkanek i narządów. Nauką, która zajmuje się badaniem hormonów jest endokrynologia. Dlatego kiedy kobieta wchodzi w okres menopauzy i zaczyna mieć problemy z hormonami, dobrze jeśli uda się do ginekologa ze specjalizacją endokrynologiczną.
Jak działają hormony?
Hormony są bardzo precyzyjne. Działają one na konkretne narządy lub tkanki, dostając się do nich bezpośrednio przez krew lub limfę, do których są wydzielane (stąd nazwa układu hormonalnego – układ dokrewny). Tam aktywują się, pobudzając lub hamując procesy zachodzące w danym narządzie czy układzie narządów. W ten sposób hormony sterują pracą całego organizmu. Przykładem może być insulina, która obniża stężenie glukozy we krwi, czy tyroksyna, która odpowiada za prawidłową przemianę materii.
Homeostaza czyli równowaga
Wszelkie zaburzenia w pracy gruczołów wydzielających hormony mogą doprowadzić do poważnych chorób. Najważniejsze dla organizmu ludzkiego jest zachowanie stanu homeostazy czyli równowagi. Niedoczynność gruczołów układu dokrewnego powoduje niedobór pewnych hormonów z kolei nadczynność prowadzi do nadmiernej ich produkcji. Oba te przypadki są niebezpieczne dla zdrowia – człowiek nie może prawidłowo funkcjonować, jeśli hormony źle podpowiadają jego narządom, jak mają pracować. Zaburzenia w wydzielaniu insuliny prowadzą do ciężkiej choroby jaką jest cukrzyca, natomiast problemy z tyroksyną mogą prowadzić na przykład do nadwagi. Również kobiety przechodzące menopauzę doświadczają co to znaczy mieć zaburzoną homeostazę organizmu – ich hormony także „szaleją”.
Układ dokrewny jest zatem jednym z najważniejszych czynników w ludzkim ciele odpowiedzialnym za prawidłowe jego funkcjonowanie jako całości. Każdy hormon ma ściśle określoną rolę do spełnienia. Nasze humory, nerwy a nawet stan zakochania – to także ich praca!
M. Borowik
