Cukrzyca jest przewlekłą chorobą ogólnoustrojową. Jej cechą charakterystyczną jest podwyższenie stężenia glukozy we krwi, czyli hiperglikemia. Jest to jedno z najczęściej diagnozowanych schorzeń związanych z zaburzeniami pracy trzustki. Wynika ono z defektu wydzielania lub działania insuliny. Insulina to hormon trzustkowy, który odpowiedzialny jest za stabilizację poziomu glukozy i umożliwienie jej wnikania do komórek. Cukrzyca nie jest jednorodną chorobą. Pod tą nazwą kryje się kilka różnych schorzeń związanych z gospodarką węglowodanową organizmu. Przy cukrzycy istotne są badania, które należy regularnie wykonywać.
W Polsce na cukrzycę choruje już około 1,5 miliona osób. Na szczęście osoby, które na nią cierpią, są w stanie wpływać na przebieg choroby. Diagnoza cukrzycy jest dość prosta. Lekarz może ją rozpoznać na podstawie wywiadu z pacjentem oraz po zleceniu badania poziomu cukru we krwi. Istotna jest także próba cukrzycowa. Pacjentowi z podejrzeniem cukrzycy sprawdza się poziom cukru na czczo i po podaniu glukozy. Leczenie polega na zmianie diety i trybu życia oraz podawaniu diabetykowi tabletek przeciwcukrzycowych lub insuliny w zastrzykach. Ważne jest, by chory regularnie się badał.
Cukrzyca – typy choroby
Cukrzyca to zbiorcza nazwa chorób charakteryzujących się zaburzoną gospodarką cukrową organizmu. Wyróżnia się dwa typy tego schorzenia. Cukrzyca typu I bywała nazywana młodzieńczą, ponieważ często rozwijała się u osób pomiędzy 20. a 30. rokiem życia. Polega ona na atakowaniu komórek trzustki przez własny układ odpornościowy chorego. Na rozwój choroby wpływają najprawdopodobniej czynniki genetyczne, niektóre infekcje wirusowe, niedobór witaminy D oraz zła dieta. Najpowszechniej występuje jednak cukrzyca typu II, która bazuje na insulinooporności. Organizm diabetyka nie reaguje na wydzielaną przez trzustkę insulinę, co powoduje podwyższenie poziomu cukru we krwi. Na ten rodzaj cukrzycy zapadają najczęściej osoby powyżej 40. roku życia, szczególnie te o nieprawidłowej masie ciała i prowadzące siedzący tryb życia.
Badania, które należy regularnie wykonywać
Diabetycy muszą monitorować przebieg cukrzycy, aby zapobiec jej rozwojowi i groźnym powikłaniom. Podstawowym elementem kontroli tej choroby jest badanie poziomu glukozy we krwi za pomocą glukometru. Musi być on utrzymany w ramach zalecanych norm. Dwa razy do roku przeprowadza się test hemoglobiny glikowanej (wskaźnik HbA1), które pokazuje średnią wartość cukru we krwi w ciągu i 3 ostatnich miesięcy. Raz w roku należy także mierzyć poziom kreatyniny. Podwyższony poziom tego produktu naszego metabolizmu może świadczyć o problemach z układem moczowym. Korzystne dla diabetyków jest coroczne wykonywanie lipidogramu. Obrazuje on poziom frakcji cholesterolu LDL i HDL oraz trójglicerydów we krwi. Niestety, osoby cierpiące na cukrzycę narażone są także na rozwój miażdżycy.
Cukrzyca – jak ją kontrolować?
Cukrzyca wymaga wzmożonej kontroli, ponieważ często towarzyszy jej szereg nieprzyjemnych dolegliwości. Diabetycy często mają kłopoty z nadciśnieniem tętniczym, dlatego pomiary ciśnienia warto wykonywać podczas każdej kontroli u lekarza. Przy cukrzycy należy także raz do roku kontrolować stan zdrowia naszych oczu, ponieważ podwyższona glukoza może uszkodzić siatkówkę. Istotne jest też wykonywanie EKG spoczynkowego (raz w roku) i wysiłkowego (raz na dwa lata) ze względu na ryzyko rozwoju choroby niedokrwiennej serca. Ogólne badanie moczu powinno się wykonywać raz lub dwa razy w roku. Corocznie sprawdza się też, czy u diabetyka nie występuje albuminuria, czyli występowanie w moczu zbyt dużej ilości albumin. Objaw ten wskazywać może na uszkodzenia nerek.
Badania przy cukrzycy – o czym warto pamiętać?
Kolejnym badaniem, które powinno być przeprowadzane raz na dwa lata u osób powyżej 35. roku życia, jest sprawdzanie przepływu krwi w tętnicach nóg metodą dopplerowską. Cukier może uszkadzać naczynia krwionośne, co utrudnia przemieszczanie się w nich krwi. Badanie USG Dopplera polega na wysyłaniu fal dźwiękowych, które odbijają się od ośrodków będących w ruchu. Urządzenie rejestruje zmiany częstotliwości tych fal i przestawia wynik na monitorze. Lekarz odczytuje z niego, czy w niektórych miejscach krew nie płynie wolniej niż powinna. Dodatkowo diabetycy powinni raz lub dwa razy w roku zrobić badanie neurologiczne wraz z oceną czucia wibracji. Pozwala ono na stwierdzenie, czy nerwy obwodowe nie są uszkodzone. Podczas każdej wizyty kontrolnej u specjalisty należy także badać stopy, aby zapobiec rozwojowi zespołu stopy cukrzycowej.
Karolina Solga
