Menopauza to trudny okres dla większości kobiet. W okresie ją poprzedzającym jajniki produkują coraz mniejsze ilości żeńskich hormonów płciowych. Rozchwianie gospodarki hormonalnej wpływa na funkcjonowanie całego organizmu. Pojawiają się przykre objawy przekwitania: uderzenia gorąca, nocne poty, drażliwość, suchość pochwy, problemy ze snem i spadek libido. Choć klimakterium to naturalny, fizjologiczny proces, związany ze starzeniem się i utratą płodności, część pań skarży się na bardzo nasilone dolegliwości. Hormonalna terapia zastępcza pomaga złagodzić symptomy przekwitania. Polega ona na dostarczaniu organizmowi brakujących estrogenów w odpowiednich ilościach. Hormony można stosować w różnej formie: doustnie, poprzez iniekcje, plastry, żele, preparaty donosowe lub implanty podskórne. Plastry w HTZ uznawane są za najbezpieczniejsze.
Hormonalna terapia zastępcza jest stosowana powszechnie w ginekologii. Dzięki niej objawy menopauzy są łatwiejsze do zniesienia. Co więcej, HTZ zapobiega chorobom związanym z przekwitaniem, takim jak osteoporoza czy rak jelita grubego. Stosowanie żeńskich hormonów w formie plastrów zapobiega powstawaniu zakrzepów żylnych oraz nie obciąża wątroby. Plastry uwalniają stałą, niską dawkę estrogenów. Ma to korzystne działanie na cały organizm kobiety. Dodatkowo nie skutkuje gwałtownymi zmianami stężenia tych hormonów we krwi.
Menopauza – czym jest?
Menopauza to ostatnia miesiączka w życiu kobiety. Poprzedzający ją okres, zwany perimenopauzą, charakteryzuje się przykrymi dolegliwościami. Przekwitające panie skarżą się na uderzenia gorąca, zlewne poty, drażliwość, wahania nastroju, męczliwość, stany depresyjne czy kołatanie serca. Objawy te wynikają bezpośrednio z obniżenia poziomu żeńskich hormonów płciowych, które odpowiedzialne są za regulację cyklu menstruacyjnego kobiet. Estrogeny produkowane są przez jajniki, których czynności wygasają w okresie klimakterium. Kobiece hormony wpływają na cały nasz organizm. Regulują gospodarkę wapniową i lipidową organizmu oraz stymulują syntezę kolagenu. Gdy zaczyna ich brakować, cierpimy na dokuczliwe symptomy. Dodatkowo zmienia się nasz wygląd: wiotczeje skóra, włosy stają się łamliwe, a spowolniony metabolizm sprzyja tyciu.
Hormonalna terapia zastępcza
Hormonalna terapia zastępcza polega na przyjmowaniu żeńskich hormonów płciowych w dawkach, które utrzymują je na poziomie o dwie trzecie niższym niż u trzydziestoletniej kobiety. Dzięki temu nasz organizm nie przeżywa szoku w związku z nagłym brakiem estrogenów. Jednocześnie może przyzwyczaić się do stopniowego zaniku tych ważnych biologicznych substancji. Standardem w ginekologii jest niskodawkowa HTZ. Ma ona na celu podawanie minimalnej skutecznej ilości hormonów w momencie, gdy tylko pojawią się symptomy przekwitania. Dzięki tej metodzie ryzyko pojawienia się niepożądanych skutków ubocznych jest znacznie niższe.
Leki w hormonalnej terapii zastępczej
Najczęściej stosowanym hormonem w HTZ jest 17-beta-estradiol. Panie mogą go aplikować przez skórę, donosowo lub domięśniowo. Jest to lepsza metoda niż przyjmowanie doustne tabletek, bo pozwala na stosowanie mniejszej dawki hormonów. Stosowane są także inne biologiczne substancje, takie jak estriol, estron, ekwilina, ekwilenina i hipulina. Jednocześnie w hormonalnej terapii zastępczej zaleca się zażywanie gestagenów lub progestagenów. Zapobiegają one przerostowi endometrium. Niekiedy ginekolodzy zapisują przekwitającym kobietom także sterydy anaboliczne. Mają one na celu chronić je przed osteoporozą pomenopauzalną.
Plastry w HTZ
Wśród różnych metod podawania hormonów w HTZ największą popularnością cieszą się plastry. Są one trwałe i niepodatne na odklejanie. Pozwalają na utrzymanie stałego poziomu estrogenów w surowicy krwi. Co więcej, nie obciążają one tak wątroby jak hormony podawane w formie doustnej. Nie pobudzają także białek odpowiedzialnych za powstawanie skrzepów krwi. Plastry dają możliwość przyjmowania znacznie mniejszych ilości hormonów. Dzięki nim nie trzeba uwzględniać strat tych substancji, co ma miejsce, gdy standardowa tabletka dostaje się do żołądka i jest trawiona. Najczęściej panie stosują plastry na biodrach i pośladkach, ponieważ są one tam mało widoczne. Zdarza się jednak, że skóra w miejscu ich przyklejenia jest podrażniona i zaczerwieniona.
Skutki uboczne hormonalnej terapii zastępczej
Hormonalna terapia zastępcza to efektywna metoda niwelująca przykre objawy przekwitania. Jest jednak obciążona ryzykiem pojawienia się skutków ubocznych. U pań stosujących HTZ często występują bóle brzucha i głowy, nudności oraz bolesność piersi. Zwykle symptomy te mijają po pierwszych miesiącach przyjmowania syntetycznych hormonów. Aplikowanie samych estrogenów zwiększa ryzyko rozwoju raka piersi i macicy oraz przerostu endometrium. Na szczęście jednoczesne podawanie przekwitającym paniom gestagenu zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia tych chorób. Doustne przyjmowanie estrogenów może być obciążające dla wątroby oraz sprzyja chorobie zakrzepowo-zatorowej. Z tego względu powszechnie stosuje się plastry, które pozwalają na uniknięcie wielu nieprzyjemnych skutków ubocznych hormonalnej terapii zastępczej.
Karolina Solga
