Ślub kościelny dla członków Kościoła katolickiego to niezwykle ważne wydarzenie, które łączy dwóch ludzi na całe życie. Osoby głęboko wierzące pragną żyć w zgodzie z nauczaniem instytucji religijnej, do której same należą. Niestety, czasem ślub kościelny jest zawierany z niewłaściwą osobą. Niestety, Kościół katolicki w przeciwieństwie do Cerkwi czy Kościołów protestanckich jest dość konserwatywny i traktuje sakrament małżeństwa jako deklarację na całe życie. Jak uzyskać rozwód kościelny? Czy jest to w ogóle możliwe?
Dla osób głęboko wierzących pozostają trzy drogi, mogą one nadal tkwić w nieudanym małżeństwie, postępując zgodnie z przysięgą małżeńską, iż „nie opuszczę cię aż do śmierci”. Mogą uzyskać rozwód cywilny i prowadzić życie singla. Istnieje także trzecia możliwość, która pozwala katolikom otworzyć się na nową miłość i związek bez życia w grzechu. Tym trzecim rozwiązaniem jest rozwód kościelny. To określenie nie jest do końca fortunne, bowiem Kościół wyraźnie podkreśla, iż nie oferuje rozwodów, a jedyną drogą do ponownego zawarcia ślubu kościelnego jest unieważnienie małżeństwa zawartego w obliczu Boga.
Jak uzyskać rozwód kościelny?
Unieważnienie małżeństwa kościelnego to długa batalia, która nie zawsze kończy się po myśli małżonków. Aby ponownie zawrzeć ślub kościelny z nowym partnerem, należy złożyć pozew do właściwego Sądu Kościelnego. W tym miejscu warto podkreślić, iż Sąd Kościelny nie należy do tych samych struktur co sądy powszechne. Nie jest zatem wymagany rozwód cywilny, ba, jego uzyskanie nie oznacza także, że Sąd Kościelny zdecyduje się na unieważnienie małżeństwa kościelnego. Niemniej dowody zgromadzone podczas postępowania przed sądem cywilnym mogą okazać się bardzo pomocne przy dochodzeniu swoich praw w Sądzie Kościelnym.
Rozwód kościelny – powody
Aby uzyskać rozwód kościelny, należy wykazać powód, dla którego małżeństwo kościelne miałoby zostać unieważnione. Lista przyczyn jest dość długa, aczkolwiek argumentem, na który powołuje się większość par jest niedojrzałość emocjonalna występująca po jednej ze stron związku. Niedojrzałość emocjonalną traktuje się jako swego rodzaju defekt charakteru, który nie pozwolił małżonkom stworzyć prawidłowych relacji interpersonalnych, które są istotne dla realizacji małżeństwa. Nie oznacza to jednak, że przed sądem trzeba udowodnić, że jedna ze stron jest chora psychicznie. Osoba niedojrzała emocjonalnie może bowiem funkcjonować prawidłowo we wszystkich innych sferach życia. Jej problemem jest jednak nawiązanie właściwych relacji międzyludzkich w małżeństwie. Niedojrzałość emocjonalna to najczęstsza przyczyna rozwodów kościelnych.
Rozwód kościelny – procedura
Nieważność ślubu kościelnego stwierdza Sąd Kościelny, który znajduje się w każdej diecezji. Należy jednak pamiętać, że jeśli na co dzień mieszkamy w Opolu, a ślub wzięliśmy w Poznaniu, to wniosek o unieważnienie ślubu kościelnego składamy do Sądu Kościelnego w tej diecezji, do której należy Poznań.
W celu uzyskania rozwodu kościelnego należy złożyć w Sądzie Kościelnym skargę powodową. Powinna ona zawierać imię i nazwisko, adres, parafię oraz nazwisko sprzed ślubu, jeśli to po zawarciu małżeństwa zostało zmienione. Pismo należy rozpocząć od słów: „Zwracam się z prośbą o rozpoczęcie procesu mającego na celu orzeczenie nieważności mojego małżeństwa, do zawarcia którego doszło w dniu … w kościele parafialnym… Uważam je nieważne z następujących powodów…”.
W skardze powodowej musicie opisać też przebieg znajomości (od poznania małżonka do podjęcia decyzji o ewentualnym rozstaniu i rozwodzie cywilnym). W tym fragmencie należy podać możliwie jak najwięcej faktów i okoliczności, które uzasadnią tytuł nieważności małżeństwa. Np. rozwodząc się z tytułu niedojrzałości emocjonalnej, należy podać zakorzenioną w partnerze niechęć do powiększenia rodziny, stosowanie przez niego środków antykoncepcyjnych zakazanych przez Kościół, unikanie współżycia, niełożenie na rodzinę, pozostawienie żony samej sobie na rzecz zabaw z kolegami. W piśmie należy też wskazać co najmniej 3 świadków, którzy potwierdzą naszą wersję wydarzeń. Może to być przyjaciółka lub matka, która zezna w Sądzie Kościelnym, że córka skarżyła się jej na męża, który w ogóle nie chce mieć dzieci i w tym celu poddał się wazektomii. Wraz z wnioskiem w Sądzie Kościelnym należy złożyć kopię skargi, kościelne świadectwo zawarcia małżeństwa oraz kserokopię rozwodu cywilnego, jeśli taki został przeprowadzony.
Rozwód kościelny – warunki
Po wpłynięciu do Sądu Kościelnego wniosku o unieważnienie małżeństwa, sąd musi ustalić tytuł, z jakiego będzie prowadził sprawę. Na tym etapie o przedstawienie swojego stanowiska jest proszona druga strona. Sąd Kościelny często korzysta z formuły wątpliwości, która wydłuża postępowanie. W rezultacie rozwód kościelny bardzo często otrzymuje się dopiero po 2-3 latach, o ile w ogóle do niego dojdzie. Sąd bowiem może przychylić się do wystąpienia obrońcy małżeństwa i jego argumentów. Niestety, nawet unieważnienie ślubu kościelnego w I instancji nie otwiera przed nami możliwości zawarcia małżeństwa z nowym partnerem. Nawet jeśli były mąż nie zgłasza zastrzeżeń do wyroku, bardzo często dzieje się tak, że rozwodu kościelnego równie mocno pragną obie strony, to należy poczekać jeszcze na potwierdzenie orzeczenia w II instancji. To znacznie wydłuża proces i podwyższa jego koszty.
Ile kosztuje rozwód kościelny?
Rozwód cywilny możesz uzyskać w ciągu pół godziny, płacąc za niego 600 zł. Niestety, za unieważnienie ślubu kościelnego zapłacimy wielokrotność tej kwoty. Początkowa opłata za wniesienie skargi powodowej do Sądu Kościelnego wynosi 100 zł. W Warszawie za wyrok I instancji płaci się 2200 zł, za wyrok II instancji, który jest obowiązkowy i nie można go pominąć, zapłacimy 800 zł. Łącznie daje to kwotę 3100 zł. Do niej należy doliczyć wynagrodzenie dla adwokata kościelnego – unieważnienie ślubu kościelnego najlepiej zlecić komuś doświadczonemu, który będzie wiedział, co ma robić w danej sytuacji. Po zsumowaniu wszystkich kosztów może okazać się, że za rozwód kościelny zapłacimy 6000 zł, czyli 10-krotność rozwodu cywilnego!
Unieważnienie ślubu kościelnego – statystyki
Polska obok Włoch jest krajem, w którym składa się najwięcej wniosków o unieważnienie ślubu kościelnego. Dzieje się tak, ponieważ jesteśmy krajami zamieszkanymi głównie przez katolików. Szacuje się, że 60-70% wniosków kończy się zgodnie z wolą małżonków. Otrzymują oni rozwód kościelny i mogą ponownie zawrzeć ślub przed ołtarzem. W niektórych diecezjach liczba pozytywnych rozpatrzeć sięga 100%.
Irmina Cieślik
