Przekwitanie to naturalny proces polegający na stopniowym wygasaniu czynności jajników. Wpisany jest on w życie każdej kobiety. W jego trakcie następuje menopauza, czyli ostatnia miesiączka, która nieodwracalnie kończy nasz okres rozrodczy. W tym czasie jajniki zaprzestają produkcji estrogenów, czyli istotnych żeńskich hormonów płciowych. Pełnią one wiele istotnych ról w żeńskim organizmie. To właśnie ich niedobór jest odpowiedzialny za przykre objawy klimakterium. Aby je złagodzić, ginekolodzy zalecają dietę bogatą w fitoestrogeny. Te związki roślinne mają budowę podobną do estrogenów, dlatego w naszym organizmie wykazują podobne działanie. W jakich roślinach je znajdziemy?
Główną rolą estrogenów w naszym organizmie jest regulacja cyklu menstruacyjnego, dzięki czemu zapewniają one płodność. Ponadto hormony te wpływają na gospodarkę lipidową i wapniową organizmu oraz krzepliwość krwi. Zwiększają także syntezę kolagenu oraz przyswajalność białek. Nic dziwnego, że ich niedobór jest przyczyną przykrych objawów przekwitania, takich jak uderzenia gorąca czy wahania nastroju. Na szczęście dolegliwości menopauzy mogą złagodzić fitoestrogeny. Te niezwykłe związki są obecne w wielu roślinach, które możemy z łatwością włączyć do naszej diety.
Klimakterium – na czym polega?
Klimakterium to naturalny proces w życiu kobiety, który rozpoczyna się zwykle między 40. a 47. rokiem życia. W jego trakcie stopniowo wygasają czynności jajników, co prowadzi do menopauzy, czyli ostatniej miesiączki. Przekwitanie obejmuje kilka lat przed i po niej. Jego pierwszym sygnałem są zaburzenia miesiączkowania. Następnie pojawiają się także uderzenia gorąca, zlewne poty, kołatanie serca i suchość pochwy. Dolegliwości dotyczą także psychiki przekwitających pań. Skarżą się one na wahania nastroju, problemy z koncentracją i zaburzenia snu. Niekiedy te symptomy są tak silne, że utrudniają kobietom normalne życie. Wynikają one z niedoboru estrogenów, które przestają być wydzielane przez jajniki. Ginekolodzy mogą polecić paniom hormonalną terapię zastępczą, która jednak ma wiele przeciwwskazań. Alternatywą dla niej jest dieta bogata w fitoestrogeny.
Czym są fitoestrogeny?
Fitoestrogeny to związki roślinne o niesteroidowej budowie, które występują w wielu gatunkach roślin. Pełnią u nich funkcje antyutleniające, grzybobójcze i eliminujące owady. Mogą być także barwnikami lub sygnalizatorami stresu. Dla medycyny fitoestrogeny są o tyle ważne, że swoją strukturą chemiczną przypominają żeńskie hormony płciowe. Dzięki temu mają powinowactwo do receptorów estrogenowych w naszym organizmie. Wywierają na niego podobny wpływ, co estrogeny. Ich działanie jest jednak znacznie słabsze niż swoistych hormonów. Fitohormony okazują się więc skuteczne w łagodzeniu średnio nasilonych objawów klimakterium. Ponadto zmniejszają one zagrożenie osteoporozą i miażdżycą typowe dla pań po menopauzie. Te roślinne związki można znaleźć w wielu ziołach, warzywach, owocach i ich przetworach. Niekiedy jednak niezbędna jest ich suplementacja.
W jakich roślinach znajdziemy fitoestrogeny?
Fitoestrogeny dzielimy na wiele klas, z których najistotniejsze znaczenie mają lignany, stilbeny, izoflawony i kumestany. Głównym źródłem lignanów są nasiona lnu i słonecznika, a także zboża oraz ziarna kawy. Znajdziemy je również w marchwi, cebuli, jabłkach, wiśniach, jagodach i orzechach. Głównym przedstawicielem stilbenów jest resweratrol, który występuje w skórce winogron oraz czerwonym winie. W łagodzeniu objawów przekwitania ważną rolę odgrywają izoflawony. Obecne są one przede wszystkim w warzywach strączkowych, takich jak soja, soczewica czy ciecierzyca. Do swojej diety możemy włączyć ich przetwory: wegetariańskie pasztety, napoje czy mąki. Kumestany rzadko są elementem naszej diety. Zawarte są w kiełkach soi, koniczyny i fasoli oraz lucernie. Fitoestrogeny są lepiej przyswajane w naszych jelitach, gdy wraz z nimi spożywamy produkty bogate w błonnik pokarmowy.
Zioła łagodzące objawy przekwitania
Fitoestrogeny są obecne także w wielu ziołach. Możemy spożywać je w formie herbat lub naparów. Często stanowią też podstawę suplementów na menopauzę. Szczególnym działaniem łagodzącym dolegliwości klimakterium cieszy się pluskwica groniasta. Dodatkowo znajduje ona zastosowanie w leczeniu bólów mięśniowych, reumatyzmu czy bolesnych stanów zapalnych. Innym ziołem, które może wspomóc przekwitające kobiety, jest wiesiołek dwuletni. Reguluje on przemianę materii, a także wzmacnia produkcję estrogenu i łagodzi choroby układu moczowo-płciowego. Polecany jest również dzięgiel chiński, który nazywany jest żeńskim żeń-szeniem ze względu na dobroczynny wpływ na gospodarkę hormonalną kobiet. Warto sięgnąć także po niepozorną czerwoną koniczynę. Zioło to zawiera dużą ilość izoflawonów. Ponadto stosuje się je jako środek moczopędny, przeciwobrzękowy oraz uspokajający.
Karolina Solga
