Alergia powszechnie kojarzy się z pyłkami kwitnących drzew i traw, kurzem albo sierścią zwierząt. Nic dziwnego, ponieważ czynniki te w ogromnej większości odpowiadają za występowanie objawów alergicznych u osób podatnych. Natomiast o wiele groźniejszym rodzajem alergii jest uczulenie na niektóre leki. Jest to zjawisko coraz częściej spotykane, które może wiązać się z groźnymi dla zdrowia powikłaniami, dlatego należy brać je pod uwagę za każdym razem, gdy sięgamy po środki farmakologiczne.
Na czym polega alergia na leki?
Alergia na lek to nieprawidłowa i nadmierna reakcja organizmu w odpowiedzi na substancję alergizującą występującą w preparacie. W przypadku alergii dużą rolę odgrywa układ odpornościowy, który w wyniku kontaktu z alergenem wytwarza składowe reakcji zapalnej wywołującej objawy. W ten sposób najczęściej uczulają antybiotyki, głównie beta-laktamowe np. penicyliny. Drugą grupą reakcji nadwrażliwości są zaburzenia metabolizmu, które nie mają związku z alergią. Tutaj zwykle niepożądane objawy wywoływać będą leki z grupy NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne). Ważne jest, aby alergii nie mylić z objawami niepożądanymi, które ujęte są na ulotce leku. Alergia może wystąpić podczas przyjmowania leków w formie tabletek doustnych, we wstrzyknięciach oraz preparatach donosowych lub dospojówkowych. Bardzo ważne jest to, że może wystąpić nagle w trakcie terapii, pomimo że lek do tej pory był dobrze tolerowany. Cechą charakterystyczną reakcji alergicznej na lek jest to, że ustępuje wraz z zaprzestaniem stosowania leku, z wyjątkiem niektórych objawów, które mogą utrzymywać się z mniejszym nasileniem jeszcze przez kilka dni.
Jakie są przyczyny alergii na leki?
Przyczyn wystąpienia alergii można doszukiwać się przede wszystkim w osobistej podatności, która jest uwarunkowana genetycznie. Poza tym duże znaczenie ma również czas podawania leku, ponieważ im dłużej jest on stosowany, tym istnieje większe prawdopodobieństwo nabycia uczulenia. Dodatkowo częściej uczulają się osoby cierpiące na choroby przewlekłe i niedobory odporności. Zauważalne jest też częstsze występowanie uczulenia na leki u osób dorosłych, z przewagą kobiet. Na wystąpienie uczulenia może mieć też wpływ obecność infekcji wirusowych, które mogą zaostrzać reakcję na dany lek.
Objawy alergii na leki
Alergia na leki zwykle ma umiarkowany lub łagodny przebieg. Objawy mogą pojawić się w ciągu kilkudziesięciu minut od przyjęcia leku, a nawet w czasie kilku dni od początku terapii. Najczęściej manifestują się w postaci skórnej wysypki tzw. osutki polekowej, która może mieć postać pokrzywki, rumienia, wyprysku lub pęcherzy i być silnie swędząca. Zdarza się, że dochodzi również do obrzęku powiek, warg, języka, a nawet gardła i krtani (świsty podczas wdychania powietrza), co może wywołać duszność i spowodować problemy z oddychaniem. Taki stan jest bardzo niebezpieczny i w jego następstwie może rozwinąć się wstrząs anafilaktyczny, czyli ostra reakcja alergiczna, która jest stanem zagrożenia życia i wymaga natychmiastowej interwencji lekarza. Dodatkowo mogą pojawiać się nudności, wymioty, biegunka oraz gorączka.
Jak postępować?
Jeżeli z dużym prawdopodobieństwem można określić, że reakcja uczuleniowa wystąpiła w odpowiedzi na lek, to należy go jak najszybciej odstawić. W przypadku terapii lekiem wywołującym objawy należy zgłosić się do lekarza, który powinien zmodyfikować obecne leczenie. Natomiast osoby, u których w przeszłości wystąpiła reakcja alergiczna, powinny wyposażyć się w leki antyhistaminowe, co na alergię jest skutecznym rozwiązaniem. Poza tym osobom, u których wystąpił wstrząs polekowy, zaleca się mieć zawsze przy sobie autostrzykawkę z adrenaliną, która w skrajnych sytuacjach może uratować życie.
