W ostatnim dziesięcioleciu zachorowalność ludzi na raka w skali całego świata wzrosła o 10% i nic nie wskazuje na to, aby w kolejnych latach ten trend miałby się obniżyć. Powszechnie kładziony jest większy nacisk na budowę nowych szpitali, zapewnienie nowoczesnego sprzętu i zmniejszenie listy osób oczekujących na badania niż na działania prewencyjne, mające na celu uświadamianie społeczeństw o sposobach ochrony przed chorobami.
Dobrym przykładem skutecznej profilaktyki jest ochrona przed nowotworami, ponieważ w przypadku tej choroby działania zapobiegawcze mogą dużo zdziałać, a częstotliwość występowania raka, w niektórych przypadkach, może zostać zmniejszona nawet o 50%. Istnieje wiele odmian nowotworów, praktycznie każdy organ naszego ciała może zostać dotknięty zmianami. W zależności od płci, najczęściej spotykanym nowotworem u mężczyzn po 50 roku życia jest rak prostaty, jelita grubego oraz płuc. Choroby nowotworowe stanowią 30% zgonów wśród mężczyzn pomiędzy 45 a 65 rokiem życia.
W walce z rosnącą liczbą zachorowań na raka najważniejsza jest profilaktyka, która ściśle wiąże się z trybem życia. Po pierwsze jeśli palisz papierosy to wiedz, że około 90% zachorowań na raka płuc u mężczyzn jest spowodowane przez palenie, nie wspominając już o innych zgubnych skutkach tego nałogu. Drugim czynnikiem pomocnym w zapobieganiu nowotworom jest zdrowe odżywianie, a ściślej rzecz biorąc wystrzeganie się złych nawyków kulinarnych. Przede wszystkim do czynników zwiększających ryzyko zachorowalności na nowotwory należą tłuszcze pochodzenia zwierzęcego, zwłaszcza te używane do smażenia, sól, alkohol, potrawy wysokokaloryczne, smażone i wędzone. Osoby spożywające alkohol w większych ilościach, powyżej 2 piw dziennie (lub równoważnej ilości alkoholu w dowolnej postaci) powinni pamiętać o jego potwierdzonym związku z występowaniem nowotworów złośliwych, takich jak rak jamy ustnej, krtani, przełyku, wątroby czy jelita grubego. Kolejnym ważnym czynnikiem w walce z chorobami nowotworowymi jest unikanie nadmiaru słońca. Ponieważ długa ekspozycja na promienie słoneczne powoduje powstanie niebezpiecznych zmian skórnych, dlatego należy pamiętać o odpowiednie ochronie za pomocą kremów i okularów z filtrami.
Według opinii ekspertów Światowej Organizacji Zdrowia ponad 40% wszystkich zgonów spowodowanych nowotworami można by uniknąć dzięki przestrzeganiu zasad profilaktyki antynowotworowej. W 2003 roku Unia Europejska na spotkaniu w Mediolanie przyjęła Europejski kodeks Walki z Rakiem, którego główne postulaty skierowane do społeczeństwa są następujące:
- Nie pal tytoniu; jeśli palisz, zaprzestań palenia. Jeśli nie potrafisz przestać palić, nie pal w obecności niepalących.
- Kontroluj wagę, wystrzegaj się otyłości.
- Codziennie zażywaj ruchu i uprawiaj ćwiczenia fizyczne.
- Zwiększ ilość i różnorodność spożywanych każdego dnia warzyw i owoców; jedz co najmniej 5 porcji warzyw i owoców dziennie. Ogranicz spożycie tłumacze zwierzęcych.
- Jeśli pijesz alkohol, piwo, wino lub napoje wysokoprocentowe alkoholowe, pij go umiarkowanie.
- Unikaj nadmiernego nasłonecznienia. Chroń zwłaszcza dzieci i młodzież. Mając skłonność do oparzeń słonecznych, stosuj przez całe życie środki zapobiegawcze w postaci substancji czynnych.
- Stosuj się ściśle do przepisów mających na celu ochronę przed narażeniem na znane substancje rakotwórcze występujące w miejscu pracy i środowisku. Przestrzegaj zaleceń krajowych ośrodków ochrony radiologicznej.
Dodatkowo w przypadku panów po 50-tce, należy pamiętać o konieczności wykonywania corocznych badań gruczołu krokowego, czyli oznaczanie we krwi antygeny PSA oraz o wizycie u urologa. Jeszcze raz przypomnę, że w przypadku chorób nowotworowych najważniejsza jest profilaktyka oraz wczesna wykrywalność.
Borys
