Atrofia pochwy to choroba o podłożu zapalnym, polegająca na stopniowym ubytku nabłonka ścian pochwy. Jej bezpośrednią przyczyną jest niedobór estrogenów, czyli hormonów odpowiedzialnych za regulację cyklu menstruacyjnego. Schorzenie to pojawia się zazwyczaj u pań w wieku okołomenopauzalnym. Jego najczęstsze objawy to suchość pochwy, bladość śluzówki i utrata jej elastyczności, zwężenie przedsionka pochwy i bolesne stosunki. U pań z atrofią pochwy nierzadko rozwijają się dokuczliwe infekcje intymne. Czy schorzenie to dotyczy tylko kobiet w okresie menopauzy?
Atrofia pochwy obniża znacznie obniża komfort życia cierpiących na nią kobiet. Cierpi na nią nawet połowa pań po menopauzie. Prowadzi ona do rozwoju szeregu innych dolegliwości, takich jak dyspareunia, nietrzymanie moczu, częstomocz, zakażenia intymne czy nadżerki nabłonka pochwy. Atrofia pochwy nie dotyczy jedynie przekwitających kobiet. Borykają się z nią także te młodsze panie, które z różnych przyczyn mają zaburzenia hormonalne.
Atrofia pochwy – objawy
Atrofia pochwy objawia się spadkiem napięcia i utratą elastyczności ścian pochwy. Jej śluzówka jest blada, a przedsionek zwęża się. Następuje zmniejszenie produkcji wydzieliny pochwowej, co prowadzi do uczucia suchości i pieczenia okolic intymnych. Z tego powodu pojawia się również dyspareunia, czyli ból podczas stosunku płciowego. Kobiety z tego powodu czują się niekomfortowo i tracą zainteresowanie seksem. Nabłonek pochwy staje się u nich podatny na otarcia, na bazie których powstają wybroczyny i nadżerki. Atrofia pochwy przyczynia się również do wzrostu pH okolic intymnych. Wtedy z większą łatwością wnikają patogenne drobnoustroje. Z tego względu panie nierzadko cierpią na infekcje układu moczowo-płciowego o podłożu bakteryjnym lub grzybiczym.
Przyczyny atrofii pochwy
Bezpośrednią przyczyną atrofii pochwy są zaburzenia hormonalne. Wywołują one hipoestrogenizm, czyli niedobór żeńskich hormonów płciowych. Estrogeny odpowiedzialne są za regulację cyklu menstruacyjnego kobiet, ale mają też wpływ na wiele innych ważnych procesów w organizmie. Pomagają między innymi w utrzymaniu prawidłowego dopływu krwi do tkanek pochwy. Dzięki temu jej ściany są elastyczne, a gruczoły wydzielają naturalne substancje nawilżające. Obniżenie poziomu estrogenów u przekwitających pań prowadzi do skrócenia się i zwężenia pochwy. Pojawiają się wtedy przykre objawy atrofii oraz towarzyszące im inne dolegliwości, takie jak infekcje intymne czy odczuwanie bólu podczas współżycia.
Atrofia pochwy – czy dotyczy tylko kobiet w okresie menopauzy?
Klimakterium to naturalny, fizjologiczny proces zachodzący w organizmie kobiety. Wraz z wiekiem spada produkcja estrogenów przez jajniki, których czynności powoli wygasają. U tych pań najczęściej diagnozowana jest atrofia pochwy. Jednak schorzenie to dotyczy także młodszych kobiet. Rozwinąć się może w wyniku zaburzeń hormonalnych, które są następstwem niektórych operacji ginekologicznych, na przykład usunięcia jajników. Przejściowo suchość i zanikowe zapalenie pochwy może pojawić się u pań karmiących piersią. Występuje ono także u kobiet leczonych onkologicznie oraz przyjmujących leki hamujące przerost endometrium. Atrofia pochwy może zdarzyć się nawet u młodych dziewczyn. Dzieje się tak w wyniku anoreksji, nadmiernych ćwiczeń fizycznych albo na podłożu alergii lub infekcji.
Leczenie atrofii pochwy
Leczenie atrofii pochwy zazwyczaj polega na uzupełnianiu niedoboru estrogenów poprzez hormonalną terapię zastępczą. Jedynym przeciwwskazaniem do tej kuracji jest przebyty rak piersi, ponieważ podawanie hormonów żeńskich może pobudzić komórki nowotworowe do wzrostu. Estrogeny w niskich dawkach pacjentka może aplikować sobie doustnie, przez skórę, poprzez iniekcje, donosowo lub dopochwowo. Jeśli dolegliwości nie są nasilone, skuteczne może się okazać stosowanie naturalnych hormonów roślinnych, czyli fitoestrogenów. Aby uniknąć przykrych następstw zanikowego zapalenia pochwy należy również unikać sztucznej, obcisłej bielizny oraz drażniących środków do higieny intymnej.
Atrofia pochwy – profilaktyka
Zanikowe zapalenie pochwy to wstydliwa i bardzo uciążliwa dolegliwość. Panie mogą jej zapobiegać już wcześniej poprzez modyfikację stylu życia. Warto rzucić palenie tytoniu oraz dbać o regularną aktywność seksualną. Systematyczne współżycie prowadzi do poprawy ukrwienia i nawilżenia pochwy. Objawy chorobowe nasila również spożywanie alkoholu, czekolady, pieprzu i papryki. Doraźną pomoc przy atrofii mogą przynieść lubrykanty, które zwiększą nawilżenie pochwy. Można także stosować preparaty dopochwowe, które zawierają kwas hialuronowy i mlekowy. Pozwalają one na obniżenie pH pochwy, co zapobiega zakażeniom intymnym. Wszelkie metody leczenia atrofii pochwy, zarówno u przekwitających pań, jak i młodszych kobiet, powinny być konsultowane z ginekologiem.
Karolina Solga
