Nawet 580 tys. Polaków zmaga się z chorobą Alzheimera, a wśród czynników zwiększających ryzyko zachorowania wymienia się m.in. wiek, nadciśnienie tętnicze czy niewydolność serca. Coraz więcej mówi się o związku między chorobą a cholesterolem. Sprawdź, na czym polega ta zależność.
Uciążliwe objawy choroby Alzheimera, które uniemożliwiają codzienne funkcjonowanie, skłaniają do poszukiwania skutecznych metod leczenia oraz sposobów na działania prewencyjne. Chociaż wiele czynników zwiększających ryzyko zachorowania zostało wyodrębnionych, nie wszystkie zostały do końca poznane. Tak jest m.in. w przypadku cholesterolu, który jeszcze do niedawna uznawany był za substancję niewpływającą na patomechanizm choroby Alzheimera.
Cholesterol a mózg
Mózg człowieka składa się niemal z 60% z tłuszczu[1], stanowiąc jednocześnie 2% całej masy ciała. Zawiera też ok. 25% całości cholesterolu ustrojowego. Sporą ilość cholesterolu zawierają włókna mielinowe.
Powyższe dane jednoznacznie wskazują na istotny udział cholesterolu w metabolizmie mózgowym. Należy jednak zastanowić się, czy i w jaki sposób jego obecność może wpływać niekorzystnie na funkcjonowanie mózgu, zwiększając m.in. ryzyko choroby Alzheimera.
Wpływ cholesterolu na tworzenie płytek starczych
Nad negatywnym wpływem cholesterolu na rozwój choroby Alzheimera zaczęto się zastanawiać po analizie wyników badań wskazujących na udział cholesterolu w powstawaniu płytek starczych[2]. Jednak nadal nie do końca wiadomo, czy odłożone w nadmiarze złogi beta-amyloidu stanowią skutek czy przyczynę patologii[3].
Przełomem może okazać się odkrycie amerykańskich naukowców z University of Virginia School of Medicine. Zauważyli oni, że astrocyty wpływają na rozwój choroby Alzheimera poprzez produkcję i transport cholesterolu do komórek nerwowych. Jednocześnie przeprowadzili badania na szczurach, które pokazały, że zablokowanie produkcji cholesterolu przez astrocyty powoduje spadek wytwarzania beta-amyloidu[4].
Ponadto przeprowadzono liczne metaanalizy wskazujące na związek między zbyt wysokim poziomem cholesterolu LDL a ryzykiem choroby Alzheimera[5].
Czy można zmniejszyć ryzyko choroby Alzheimera?
Szacuje się, że aż 95% przypadków choroby Alzheimera nie ma związku z predyspozycjami genetycznymi[6]. Kluczową rolę odgrywają więc czynniki środowiskowe, jednak nadal nie wiadomo, które przyczyniają się do niej w największym stopniu. Z tego powodu musisz działać na wielu płaszczyznach jednocześnie.
Odpowiednia dieta
Chociaż prawidłowa dieta nie jest w stanie w 100% zapobiec chorobie Alzheimera, może zmniejszyć ryzyko jej wystąpienia. Komponując posiłki, warto zwrócić uwagę na listę produktów spożywczych przyczyniających się do podwyższania poziomu cholesterolu. Na cenzurowanym powinny być m.in. mięso czerwone, pełnotłuste sery czy mleko, masło. Dlaczego? Zawierają sporą ilość kwasów tłuszczowych nasyconych, które – jeśli są spożywane w nadmiarze – przyczyniają się do wzrostu poziomu cholesterolu LDL[7].
Warto także zwrócić uwagę na produkty wzbogacone sterolami roślinnymi – istnieją dowody naukowe, że ich dzienne spożycie na poziomie 1,5-2,4 g – w połączeniu z prawidłowo zbilansowaną dietą i zdrowym stylem życia – obniża poziom cholesterolu o 7-10% w ciągu 2-3 tygodni[8].
W diecie nie powinno zabraknąć także DHA – należącego do rodziny nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3. Dlaczego? Wspiera on prawidłową pracę mózgu (w przypadku dziennego spożycia 250 mg DHA w połączeniu ze zdrowym trybem życia i zróżnicowaną dietą[9]). Skąd go pozyskać? Dobrym źródłem są nie tylko tłuste ryby, ale i algi morskie. Znajdziesz je m.in. w miękkiej margarynie Optima Neuro, wzbogaconej w olej z mikroalg.
Trening umysłowy
Czy wiesz, że ludzie z wyższym wykształceniem są mniej narażeni na ryzyko choroby Alzheimera[10]? Powód jest prosty – są to osoby bardziej oczytane, które nie stronią od poszerzania wiedzy. Tym samym utrzymują mózg w ciągłej gotowości – taka stymulacja pozwala na poprawę jego funkcjonowania.
Jeżeli chcesz zmniejszyć ryzyko tej choroby, systematycznie rozwiązuj krzyżówki czy inne łamigłówki. Pomóc może nauka języków obcych, udział w różnego rodzaju kursach. Wszystko to, co zmusza mózg do intensywniejszego wysiłku, działa na twoją korzyść.
[1] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20329590/
[2] Cholesterol – przyjaciel czy wróg mózgu?; Wojciech Bogusławski, Jerzy Foerster, Kamila Siedlecka; Gerontologia Polska tom 16, nr 3, 160–162 ISSN 1425–4956
[3] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5588216/
[4]https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C89290%2Ccholesterol-produkowany-w-mozgu-wplywa-na-rozwoj-choroby-alzheimera.html
[5] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7349210/
[6] https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/choroby/151134,choroba-alzheimera
[7] Wytyczne ESC/EAS dotyczące postępowania w dyslipidemiach: jak dzięki leczeniu zaburzeń lipidowych obniżyć ryzyko sercowo‑naczyniowe (2019); Zeszyty edukacyjne. Kardiologia polska 3/2020
[8] https://www.efsa.europa.eu/en/press/news/blood-cholesterol-reduction-health-claims-phytosterols-can
[9] https://eur-lex.europa.eu/eli/reg/2012/432/oj
[10] https://cordis.europa.eu/article/id/122737-further-evidence-shows-education-reduces-risk-of-alzheimers/pl
