Wśród 50 najbardziej zanieczyszczonych miast w Europie aż 33 to polskie miejscowości. Oddychamy najbrudniejszym powietrzem, co przekłada się na wzrost zachorowań na astmę oraz choroby układu oddechowego. Szacuje się, że każdego roku z powodu smogu umiera kilkadziesiąt tysięcy Polaków. Zanieczyszczeń powietrza nie można dłużej lekceważyć. Jak chronić się przed smogiem? Czy w ogóle jest to możliwe?
Przyczyny powstawania smogu
Katastrofalna jakość powietrza w Polsce jest uwarunkowana przez kilka czynników. Zimą niewątpliwie największą rolę odgrywa fakt, że wielu rodaków ogrzewa mieszkania starymi piecami, w których spala się wszystko, co jest bezużyteczna. W ten oto sposób ogrzewamy mieszkania plastikowymi butelkami, starymi meblami, ubraniami i resztkami olejów, które powinny trafić do utylizacji. Na efekty nie trzeba długo czekać. Wystarczy mróz, by media informowały o kilkunasto- lub nawet kilkudziesięciokrotnym przekroczeniu norm. W powietrzu gwałtownie wzrasta stężenie benzopirenu i pyłów zawieszonych. Oddychając takim powietrzem, ryzykujemy życie i zdrowie. Smog może bowiem wywołać astmę, choroby płuc, a nawet przyczynić się do wystąpienia zmian nowotworowych. Wykazano bowiem, że benzopiren jest substancją silnie rakotwórczą.
Smog unosi się też latem, w wakacyjne miesiące do przekroczenia dopuszczalnych stężeń szkodliwych substancji dochodzi wskutek nadmiernego ruchu samochodowego. Polacy lubią dojeżdżać do pracy własnym samochodem, rzadko organizują się w większe grupy, choć to rozwiązanie niosłoby ze sobą wiele korzyści. Jeśli dojeżdżalibyśmy do firmy z kolegami z pracy, korki byłyby mniejsze, koszty paliwa rozkładałyby się na kilka osób, a na dodatek wszyscy zaczęlibyśmy oddychać czystym powietrzem.
Jak chronić się przed smogiem?
Gdy stacje pomiarowe alarmują o przekroczeniu dopuszczalnych stężeń szkodliwych substancji obecnych w powietrzu, nie należy ignorować ich ostrzeżeń. Osoby starsze, dzieci oraz chorzy w ogóle nie powinni wychodzić na zewnątrz, gdy nad miastem unosi się smog. Kontakt z zanieczyszczeniami powietrza może bowiem zwiększyć ryzyko udaru, zawału, astmy i innych poważnych schorzeń. Nie zawsze jednak możliwe jest przebywanie w domu w okresie, gdy nad miastem unosi się smog. Osoby starsze jeśli mają w domu zapasy żywności i leków, mogą sobie pozwolić na unikanie kontaktu z zanieczyszczonym powietrzem. Natomiast dzieci niezależnie od okoliczności muszą realizować obowiązek szkolny, wielu rodziców w ogóle nie miałoby, co zrobić z pociechami, gdyby szkoły zostały zamknięte z powodu smogu.
Przed smogiem można i należy się chronić, zamykając wszystkie okna w mieszkaniu. Zimą jest to w miarę proste do zrealizowania, ponieważ w wielu gospodarstwach domowych rezygnuje się z wietrzenia ze względu na straty ciepła. Z gorszą sytuacją mamy do czynienia latem, gdy chcemy zapewnić cyrkulację powietrza ze względu na trwające upały.
Gdy nad miastem unosi się smog należy zminimalizować czas przebywania na świeżym powietrzu. Ogranicz się do pokonania drogi do pracy, zrobienia najpotrzebniejszych zakupów i odebrania dziecka z przedszkola. Na spacery przyjdzie pora, gdy stężenie szkodliwych substancji w powietrzu zdecydowanie spadnie.
Maski antysmogowe – towar pierwszej potrzeby
W wielu polskich miastach brakuje już specjalnych masek antysmogowych, tego deficytowego towaru na próżno też szukać w wielu magazynach. Polacy w miarę możliwości próbują się zabezpieczać przed wdychaniem szkodliwych substancji. Jeśli w twoim mieście często występuje problem smogu, zastanów się nad zakupem takiej maski. Ta wprawdzie nie dodaje nam uroku, ale ogranicza wdychanie zanieczyszczeń do minimum. Zawsze to lepsze rozwiązanie od wprowadzania do płuc wszystkich substancji kancerogennych, które znajdują się w powietrzu.
Zdrowa dieta uchroni cię przed smogiem?
Jak chronić się przed smogiem? Warto przywiązywać większą wagę do tego, co ląduje na naszym talerzu. Toksyny obecne w powietrzu wnikają do organizmu i powodują powstawanie wolnych rodników, czyli wysoce reaktywnych cząsteczek, które mogą uszkadzać DNA, białka i tłuszcze wchodzące w skład naszych komórek. Na szczęście antyoksydanty są w stanie uchronić nas przed zgubnymi skutkami powstawania wolnych rodników. Cenne przeciwutleniacze znajdziemy w owocach i warzywach, w tym w pomidorach, bakłażanach, kapuście i szpinaku.
Warto też zadbać o układ krwionośny, dostarczając organizmowi produktów bogaty w kwasy tłuszczowe omega-3. Chronią one przed zgubnymi skutkami stresu oksydacyjnego i tym samym zmniejszają ryzyko zawału. Dobre kwasy tłuszczowe omega-3 znajdziemy w pestkach dyni, nasionach słonecznika, oleju rzepakowym, lnianym, tłustych rybach morskich. Naukowcy stwierdzili też, że witaminy z grupy B, a dokładnie B6 i B12 mogą uchronić nas przed destrukcyjnym oddziaływaniem smogu na nasz organizm. Pirydoksynę (witaminę B6) znajdziemy w kaszy gryczanej, kurczaku, czerwonej papryce i ziemniakach, natomiast cyjanokobalaminę (witaminę B12) w mięsie, rybach, mleku, jajkach, wędlinach i serach.
Oczyszczacze powietrza nie tylko dla alergików
Niestety, nawet osoby niewychodzące z domu podczas smogu, są narażone na wdychanie szkodliwych substancji. Okna w naszych domach nie są szczelne, podobnie jak dachy. To właśnie przez nie rakotwórcze toksyny przedostają się do naszych domostw. W związku z tym, jeśli mieszkasz w silnie zanieczyszczonej części Polski, zastanów się nad zakupem specjalnego oczyszczacza powietrza. Zawarte w nim filtry oczyszczają przepływające powietrze, dzięki czemu to, które wychodzi z urządzenia jest stosunkowo bezpieczne. W oczyszczacze powietrza szczególnie powinny zaopatrzyć się osoby, które w rodzinie mają kogoś, kto choruje na alergie. Smog zaostrza bowiem przebieg tego schorzenia i utrudnia oddychanie chorym na astmę.
Irmina Cieślik
