Rak szyjki macicy jest drugim po raku piersi najczęstszym nowotworem złośliwym, występującym u kobiet.Niestety w Polsce nadal jest ono tak powszechne jak w krajach trzeciego świata. Na tak fatalną statystykę duży wpływ ma HPV – masowo przenoszony i masowo ignorowany wirus brodawczaka.
Czym jest HPV?
Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV, Human Papilloma Virus) to wirus z rodziny Papillomawirusów. Istnieje około 100 typów tego wirusa, z których część może być przyczyną łagodnych zmian w postaci brodawek na skórze, część powstawania łagodnych zmian w postaci kłykcin kończystych, a część przyczyną powstawania nowotworów złośliwych, takich jak rak szyjki macicy (RSM).
HPV a rak szyjki macicy
Według aktualnej wiedzy zakażenie typem onkogennym wirusa brodawczaka ludzkiego (human papillomavirus HPV) jest najważniejszym czynnikiem ryzyka, prowadzącym do rozwoju kolejno dysplazji i raka szyjki macicy. Aktualnie wyróżnia się 13 typów HPV, które wiążą się z wysokim ryzykiem inicjacji kancerogenezy. Są to typy: 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 68.
Jakie są czynniki ryzyka rozwoju raka szyjki macicy (RSM)?
Do głównych czynników ryzyka rozwoju RSM zalicza się:
- przewlekle zakażenie HPV (human pappiloma virus) typu 16 i 18 lub innymi typami wysokoonkogennymi,
- wiek,
- wczesne rozpoczęcie współżycia,
- dużą liczbę partnerów płciowych,
- dużą liczbę porodów,
- wieloletnie palenie tytoniu,
- niski status socjoekonomiczny,
- śródnabłonkową neoplazję szyjki (CIN) w wywiadzie.
Do prawdopodobnych czynników rozwoju RSM zalicza się:
- wieloletnie stosowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych,
- dietę ubogą w antykoagulanty,
- zakażenie HIV,
- częste nieleczone stany zapalne pochwy wywołane przez Chlamydia trachomatis czy Neisseria gonorrhoeae.
HPV jako choroba przenoszona drogą płciową
Zakażenia HPV należą do najczęstszych infekcji przenoszonych drogą płciową. Ludzki wirus brodawczaka jest wirusem proliferacyjnym, co oznacza, że namnaża się on tylko w komórkach proliferujących. Dlatego też, przewlekłe i nawracające stany zapalne w obrębie narządów płciowych, szczególnie u kobiet, sprzyjają rozwojowi zakażenia HPV.
Dla seksualnie aktywnych mężczyzn i kobiet ryzyko zakażenia HPV w ciągu całego życia wynosi przynajmniej 50%. Rak szyjki macicy jest drugą co do częstości (po raku piersi) przyczyną zachorowań na raka u kobiet w krajach rozwiniętych, drugą co do częstości występowania postacią raka u kobiet poniżej 45. roku życia i trzecią najczęstszą przyczyną zgonu kobiet z powodu raka na świecie.
Polska ma niestety jeden z najwyższych wskaźników zachorowalności i umieralności na raka szyjki macicy (RSM) wśród państw Unii Europejskiej. Rocznie notuje się ok. 4 tys. nowych zachorowań. Umiera z tego powodu ok. 2tys. Polek. Obserwowany jest wzrost zachorowań u coraz młodszych kobiet.
Zuzanna Górka
