Pod pojęciem cukrzycy kryje się kilka różnych chorób, które łączy hiperglikemia, czyli podwyższone stężenie cukru we krwi. Cukrzyca związana jest z zaburzeniem wchłaniania lub działania insuliny. Jest to hormon trzustki, który umożliwia wnikanie glukozy do komórek, przez co stabilizuje jej poziom we krwi. Gdy insuliny jest zbyt mało lub jej funkcjonowanie jest upośledzone, poziom cukru podwyższa się. Utrzymująca się hiperglikemia prowadzi do uszkodzenia różnych narządów naszego ciała. Na cukrzycę choruje coraz więcej osób. Z tego powodu nazywana jest chorobą cywilizacyjną.
Liczba chorych na cukrzycę, nazywanych diabetykami, w samej Polsce wynosi już ponad milion. Na rozwój choroby niebagatelny wpływ mają predyspozycje genetyczne, wiek i nasz styl życia. Chorzy często bagatelizują pierwsze objawy schorzenia, które obejmują osłabienie, senność, zwiększone pragnienie i częste oddawanie moczu. Nieleczona cukrzyca jest jednak bardzo niebezpieczna. Co warto wiedzieć o tej chorobie?
Cukrzyca – jaki jest jej mechanizm?
Cukrzyca to zbiorcza nazwa grupy chorób, które charakteryzują się zaburzoną gospodarką cukrową organizmu. W ich przebiegu poziom glukozy we krwi jest stale podwyższony. Związek ten jest podstawowym źródłem energii dla naszego organizmu. Za pomocą hormonów, takich jak insulina czy glukagon, jej stężenie jest regulowane. Insulina pozwala glukozie na przeniknięcie do komórek organizmu, co pozwala im na właściwe funkcjonowanie. Dlatego jej niedobór prowadzi do osłabienia i senności. Hormon ten wydzielany jest przez trzustkę w sposób natychmiastowy lub ciągły. Natychmiastowy wyrzut insuliny jest odpowiedzią na zjedzony posiłek. Ma na celu wyregulować poziom glukozy, który wzrósł po spożyciu pokarmu. Ciągłe wydzielanie insuliny jest za to niezależne od stężenia cukru we krwi. Bierze ona udział także w innych procesach metabolicznych naszego organizmu, dlatego jej niedobór jest dla niego tak dotkliwy.
Cukrzyca typu I
Cukrzyca typu I najczęściej ujawnia się u młodych osób. Stanowi około 10-19% wszystkich przypadków zachorowania na cukrzycę. Jest to choroba autoimmunologiczna, w której przebiegu następuje niszczenie komórek beta trzustki przez przeciwciała produkowane przez nasz układ odpornościowy. W efekcie w organizmie całkowicie brakuje insuliny. Cukrzyca typu I ma w pewnym stopniu podłoże genetyczne, jednak nie wszystkie osoby z predyspozycjami do chorób autoagresywnych na nią zapadają. Jej objawy pojawiają się nagle. Chory czuje się senny, osłabiony, cierpi na wielomocz i zwiększone pragnienie. Aby zniwelować te symptomy i zapobiec przykrym skutkom cukrzycy, osobie chorej zaleca się przyjmowanie insuliny w dawkach wskazanych przez lekarza.
Cukrzyca typu II
To właśnie cukrzyca typu II jest nazywana chorobą cywilizacyjną. Jest to najczęściej występujący na świecie typ cukrzycy. Na chorobą tę wpływają zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Sprzyja jej szczególnie otyłość, która prowadzi do insulinooporności. Organizm diabetyka nie reaguje na hormon trzustki tak jak powinien. W efekcie trzustka zaczyna wydzielać coraz większe ilości insuliny, która doprowadza do przybierania na wadze i wzrostu ciśnienia. Na cukrzycę typu II narażone są w szczególności kobiety mające wysokie BMI i unikające aktywności fizycznej. Choroba może rozwinąć się również pod wpływem długotrwałego przyjmowania farmaceutyków takich jak statyny, beta-blokery czy kortykosteroidy.
Objawy cukrzycy
Chorzy na cukrzycę czują się osłabieni, często są senni i zmęczeni. Charakterystycznym objawem choroby jest częste oddawanie moczu, czyli poliuria. Diabetycy skarżą się również na zwiększone pragnienie. Potrafią wypić nawet kilka litrów płynów więcej niż zazwyczaj! Mają również przykre uczucie suchości w ustach i rozregulowany apetyt. Ze względu na wysokie stężenie cukru we krwi, chorzy często zapadają na infekcje grzybicze narządów płciowych lub jamy ustnej. Są narażeni na występowanie stanów zapalnych skóry i śluzówki oraz zaburzenia widzenia. Ich rany goją się wolniej, a wydychane przez nich powietrze ma zapach acetonu. Tych objawów nie należy lekceważyć, ponieważ hiperglikemia po dłuższym czasie może prowadzić nawet do śpiączki.
Profilaktyka cukrzycy – jak zapobiec tej chorobie?
Na cukrzycę cierpi nawet 400 mln osób na świecie. Aż 80-90% przypadków tej choroby to cukrzyca typu II, której przebieg w dużej mierze zależy od naszego trybu życia. Głównym czynnikiem, który sprzyja zachorowaniu, jest otyłość. Uchroni nas przed nią odpowiednia dieta, bogata w warzywa i owoce. Z jadłospisu należy za to wykluczyć produkty wysokoprzetworzone, słodycze i pszenne pieczywo. Ograniczyć należy także tłuszcze. Do naszej codziennej rutyny musimy wprowadzić aktywność fizyczną. Pozwoli to na utrzymanie prawidłowej masy ciała oraz poprawienie ukrwienia organizmu, co minimalizuje ryzyko wystąpienia cukrzycy. Istotne jest również odstawienie używek. Palenie papierosów i nadużywanie alkoholu to czynniki znacznie zwiększające prawdopodobieństwo rozwoju choroby. Pamiętajmy również o regularnych badaniach krwi pod kątem poziomu glukozy, szczególnie, jeżeli należymy do grupy ryzyka.
Karolina Solga
