Cukrzyca typu LADA pojawia się głównie u dorosłych osób po 30. roku życia. To szczególny rodzaj cukrzycy typu 1, która jednak występuje u dzieci i młodzieży. Obydwa te schorzenia charakteryzują się podwyższonym poziomem cukru we krwi. Cukrzyca typu LADA to choroba autoimmunologiczna, w przebiegu której układ odpornościowy atakuje zdrowe komórki trzustki i je niszczy. Typowa dla niej jest mała dynamika rozwoju klinicznego. Ponieważ chorują na nią dorośli, często mylona jest z cukrzycą typu 2. Szacuje się, że nawet 10% diabetyków może mieć niewłaściwie postawioną diagnozę. Jak rozpoznać i leczyć cukrzycę typu LADA?
Objawy cukrzycy typu LADA mogą wskazywać na cukrzycę typu 1 i 2 jednocześnie. Choroba pojawia się zwykle przed 50. rokiem życia i nie jest związana z otyłością. Często towarzyszą jej inne schorzenia autoimmunologiczne. Chory może cierpieć na nasilone pragnienie i oddawać zwiększone ilości moczu. Rozpoznanie choroby jest kluczowe, by podjąć odpowiednią terapię.
Cukrzyca typu LADA – na czym polega?
LADA (ang. Latent Autoimmune Diabetes in Adults) to akronim od angielskiej nazwy choroby oznaczającej utajoną autoimmunologiczną cukrzycę dorosłych. Określenie to dobrze oddaje istotę schorzenia. Cukrzyca typu LADA zaczyna się u osób powyżej 30. roku życia i charakteryzuje się mało dynamicznym rozwojem. U jej podłoża leży proces autoimmunologiczny, w przebiegu którego przeciwciała anty-GAD i ICA niszczą komórki beta trzustki. W efekcie następuje stopniowe zmniejszanie produkcji insuliny. Typowe dla choroby jest zwiększenie poziomu glukozy we krwi, co prowadzi do uszkodzenia różnych narządów. Choć mechanizm tego rodzaju cukrzycy jest taki sam, jak w cukrzycy typu 1, objawy wskazują na insulinoniezależny, czyli 2 typ schorzenia. Z tego powodu aż 10% chorych może mieć błędnie postawioną diagnozę, co utrudnia ich efektywne leczenie.
Cukrzyca typu LADA – objawy
Objawy cukrzycy typu LADA nie pozwalają jednoznacznie określić rodzaju tego schorzenia. Najczęściej rozwija się ono u stosunkowo szczupłych osób między 30. a 50. rokiem życia. Chorzy mogą skarżyć się na zwiększone pragnienie oraz nadmierną ilość oddawanego moczu. Mogła u nich nastąpić także utrata masy ciała bez konkretnej przyczyny. Często czują się zmęczeni, w szczególności po posiłku. Na cukrzycę typu LADA wskazuje także współwystępowanie innych chorób o autoimmunologicznym podłożu. Lekarza na jej trop może naprowadzić też wywiad kliniczny, w którym okazuje się, że w rodzinie pacjenta występowały schorzenia z autoagresji. Rozpoznanie schorzenia opiera się na oznaczaniu przeciwciał anty-GAD we krwi pacjenta. Niekiedy wykonuje się również badania stężenia peptydu C, którego produkcja jest zależna od wytwarzania insuliny. Obniżony poziom tego hormonu poskutkuje także spadkiem ilości peptydu.
Jak odróżnić cukrzycę typu LADA od cukrzycy insulinoniezależnej?
Cukrzyca insulinoniezależna, czyli typu 2, charakteryzuje się opornością na insulinę oraz względnym niedoborem tego hormonu. Dużą rolę w rozwoju tego schorzenia odgrywają skłonności genetyczne. Ujawnia się ono w szczególności u osób otyłych, chorujących na nadciśnienie oraz prowadzących siedzący tryb życia. W przebiegu cukrzycy typu LADA komórki trzustki są niszczone przez układ odpornościowy. Oznacza to, że w organizmie chorego rzeczywiście brakuje insuliny. Na ten typ choroby wskazuje wczesne rozpoznanie cukrzycy – między 25. a 45. rokiem życia. Diagnozowana jest także u pacjentów szczupłych, choć duża waga nie wyklucza schorzenia. W jej przypadku nie ma więc znaczenia styl życia, zdrowa dieta czy aktywność. Także brak cukrzycy typu 2 w wywiadzie rodzinnym powinien skłonić lekarza do skierowania chorego na dalsze badania.
Leczenie cukrzycy typu LADA
W cukrzycy typu LADA zasady leczenia dietą i wysiłkiem fizycznym są takie same jak w cukrzycy typu 1 i 2. Dobre rezultaty daje również odpowiednio wczesne włączenie insulinoterapii. Insulinie przypisywane jest ochronne działanie względem komórek beta trzustki. Pacjentom zaleca się także przyjmowanie leków hipoglikemizujących, czyli zmniejszających poziom glukozy we krwi. Chorym na cukrzycę typu 2 często przepisuje się pochodne sulfonylomocznika. Niestety, w przypadku LADA przyspieszają one proces autoimmunologiczny skierowany przeciwko trzustce. Błędne rozpoznanie choroby może prowadzić więc do pogorszenia dolegliwości. Cukrzyca typu LADA rozwija się powoli. Od rozpoznania do konieczności przejścia na insulinę mija zazwyczaj od 18 miesięcy do 12 lat. Chory powinien w tym czasie regularnie chodzić do lekarza i poddawać się badaniom okresowym. Uniknie dzięki temu przykrych konsekwencji cukrzycy, takich jak choroba niedokrwienna serca czy udar mózgu.
Karolina Solga
