Mammografia to jedno z podstawowych badań zalecanych kobietom obok cytologii, pomiaru ciśnienia i badań krwi oraz moczu. Polega na prześwietleniu piersi w aparacie radiologicznym, co pomaga wykryć raka we wczesnym stadium. Samoświadomość Polek w zakresie profilaktyki przeciwnowotworowej wzrosła, a liczne kampanie medialne popularyzują mammografię. Wciąż jednak wiele pań obawia się prześwietlenia piersi z obawy przed dyskomfortem. Czy mammografia boli?
Rak piersi w stadium lokalnie ograniczonym jest łatwiejszy do wyleczenia niż bardziej zaawansowana choroba. Mammografia pozwala na rozpoznanie nowotworu, zanim pojawią się niepokojące objawy. Jest to badanie przesiewowe w grupie narażonej na chorobę, mające na celu znalezienie pań, u których rak dopiero zaczął się rozwijać. Umożliwia to zapobieżenie jego poważnym następstwom w przyszłości. Z tego względu warto się badać, nawet jeżeli może być to nieco nieprzyjemne.
Mammografia – wskazania
O badaniu mammograficznym powinny pomyśleć przede wszystkim panie powyżej 40. roku życia. Po osiągnięciu pięćdziesiątki kobiety powinny poddawać się mammografii raz w roku. Szybciej i częściej badać powinny się panie należące do grupy zwiększonego ryzyka. Należą do niej osoby z dysplazją gruczołu piersiowego albo te, u których w rodzinie występował nowotwór sutka. Wskazaniem do badania są także bóle piersi oraz terapia hormonalna. Zwrócić uwagę należy także na wszelkie zmiany w sutku, takie jak guzy, wyciek z brodawki, torbiele czy asymetria piersi. Mammografia uznawana jest za skuteczną, opłacalną ekonomicznie i bezpieczną dla kobiet. Nie brakuje jednak głosów krytyki, które twierdzą, że równie skuteczne jest proste palpacyjne badanie piersi.
Przebieg badania mammograficznego
Do mammografii nie trzeba się specjalnie przygotowywać, ale warto pamiętać o kilku kwestiach. Przed samym badaniem nie stosujemy kremów, balsamów ani dezodorantów w okolicach piersi. Przynosimy też ze sobą skierowanie od lekarza oraz wyniki poprzednich prześwietleń, jeśli je robiłyśmy. Jeśli nie ma żadnych przeciwwskazań do badania, pacjentka jest proszona o położenie jednej piersi na podstawce z detektorem. Następnie jest ona dociskana od góry płytką kompresyjną, a lekarz wykonuje prześwietlenie przy użyciu promieni rentgenowskich. Ta sama procedura dotyczy drugiej piersi. Kolejnym krokiem jest przestawienie płytek tak, by obejmowały one kolejno każdą pierś od boku. W efekcie badania otrzymujemy cztery zdjęcia o dobrej rozdzielczości, do których lekarz dołącza opis. Regularnie przeprowadzana mammografia pozwala na porównanie klisz i wykrycie zmian zachodzących w piersiach wraz z wiekiem.
Czy mammografia boli?
Podczas badania mammograficznego piersi muszą być spłaszczone poprzez ucisk płytką dociskającą. Powoduje to dyskomfort i jest nieprzyjemnym doznaniem, ale nie powinno boleć. Niestety, niektóre panie o delikatnych piersiach mogą uznać mammografię za wyjątkowo uciążliwą. Dlatego ważne jest, by badanie przeprowadzać tuż po miesiączce, gdy nasze piersi nie są tak obrzmiałe i obolałe jak przed i w trakcie okresu. Ściśnięcie podczas mammografii jest niezbędne, by prześwietlenie dało wiarygodny obraz i ukazało nawet małe zmiany w tkance. Pozwala też na wykorzystanie mniejszej dawki promieni rentgenowskich. Jednakże badanie nie powinno wywołać silnego bólu. Jeżeli tak się dzieje, powinnyśmy pomyśleć o zmianie kliniki na taką, w której pacjentka ma możliwość sama dozować ucisk. Na pewno nie możemy z powodu dyskomfortu rezygnować z badania, które pozwala na tak wczesne wykrycie nowotworu.
Wyniki badań i fałszywe rezultaty
Aparat rentgenowski używany w mammografii wykazuje dużą czułość, co jest jego wadą i zaletą jednocześnie. Dzięki niemu lekarz może dostrzec nawet niewielkie zmiany, które mogą okazać się groźne. Z drugiej strony, bardzo często w zdarza się wynik fałszywie pozytywny. Pacjentka jest kierowana na dalsze badania, choć wykryte zmiany nie mają histopatologicznych cech złośliwości. Mimo tych niedogodności, panie po 40. roku życia i należące do grupy ryzyka powinny się badać regularnie. Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem u kobiet w Polsce. Wczesne rozpoznanie choroby daje możliwość całkowitego wyleczenia. Zbyt późne bardzo zwiększa ryzyko poważnych powikłań, a nawet śmierci. Mammografia może być nieprzyjemna, ale warto znieść ten dyskomfort, bo to badanie naprawdę może uratować nam życie.
Karolina Solga
