Dzieci kojarzą nam się z żywym złotem. Drzemią w nich niewyczerpane zasoby energii. Młodzi ludzie chętnie biegają i bawią się z rówieśnikami. Niestety niektórym z nich towarzyszą spore trudności z wykonywanie prostych zadań ruchowych. Wspomniany problem o charakterze motorycznym utrudnia im normalne funkcjonowanie. Dyspraksja rozwojowa to termin, którym określa się tę przypadłość. W obiegowej opinii funkcjonuje jako syndrom niezdarnego dziecka. Czym manifestuje się ta dysfunkcja i jak ją rozpoznać?
Czym jest dyspraksja rozwojowa?
Dyspraksja rozwojowa to zaburzenia integracji sensorycznej o podłożu psychoruchowym, które może zdiagnozować specjalista w oparciu o stosowne testy. Ludzie, którzy cierpią na syndrom niezdarnego dziecka, mają problemy z koordynacją ruchową. Ponadto są niezdarni i skarżą się na trudności z czytaniem oraz pisaniem.
Na czym polega praksja?
Terminem praksja określamy zdolność do wykonywania ruchów zamierzonych. Dysponując nią, potrafimy oszacować, z której strony nadlatuje piłka i odbić ją podczas gry w siatkówkę. Niektórym z nas przychodzi to z trudnością. Mówimy wówczas o dyspraksji.
Trudności w uczeniu się motoryki a jakość życia dziecka
Trudności w uczeniu się motoryki bywają dla dzieci dużym problemem. Odstają bowiem od swoich rówieśników. Nie mogą się z nimi bawić na podwórku. Często padają ofiarami kpin i żartów. Ponadto dysfunkcja percepcyjno-motoryczna utrudnia im ćwiczenie na wuefie oraz codzienne funkcjonowanie. Z trudem zapinają koszulę, wiążą buty lub zaczesują włosy.
Przyczyny dyspraksji rozwojowej
Syndrom niezdarnego dziecka dotyka od 5 do 10% osób. Statystycznie częściej występuje u płci męskiej. Dyspraksja rozwojowa nie została dobrze poznana. Wciąż trwają badania nad nią. Uważa się, że przyczyny syndromu niezdarnego dziecka obejmują:
- uwarunkowania genetyczne,
- braki w połączeniach synaptycznych,
- niedobór tlenu,
- nieprawidłowości w trakcie ciąży,
- uszkodzenia struktur mózgowych.
Objawy syndromu niezdarnego dziecka
Dysfunkcja percepcyjno-motoryczna przybiera różny przebieg u dzieci. Nie u wszystkich występują te same symptomy. Odmienny charakter wykazuje także stopień ich nasilenia. Warto zwrócić uwagę na takie objawy dyspraksji rozwojowej jak:
- problem z jedzeniem przy użyciu sztućców,
- trudności z wykonywaniem ćwiczeń na wuefie,
- problemy z myciem zębów,
- trudności z wiązaniem sznurowadeł,
- problemy z zapinaniem ubrań na guziki,
- trudności z przebieraniem pościeli,
- gubienie przedmiotów,
- niechęć do prac plastycznych,
- zapominalstwo,
- potykanie się,
- trudności z jazdą na rowerze,
- rozlewanie jedzenia i picia,
- problemy z czytaniem i pisaniem.
Jak dysfunkcja percepcyjno-motoryczna wpływa na życie dziecka?
Syndrom niezdarnego dziecka obniża poczucie własnej wartości osób, które borykają się z tą przypadłością. Ludzie, u których występują objawy dyspraksji rozwojowej, często czują się gorsi od swoich rówieśników. Na dodatek łatwo się męczą, wykonując nawet najprostsze czynności ruchowe.
Jakie problemy rodzi dyspraksja mowy?
Spory problem stanowi dyspraksja mowy. Osoby, u których się przejawia, mówią szybko, niejasno i niewyraźnie. Wypowiadanie zdań wcale nie jest łatwą czynnością. Opiera się na skoordynowanym działaniu układu nerwowego, oddechowego i narządów odpowiedzialnych za artykulację dźwięków. Dyspraksja mowy nastręcza sporo trudności w codziennym życiu. Dzieciom trudniej nawiązać przyjaźnie z rówieśnikami. Mają również problemy z nauką i wyrażaniem własnego stanowiska.
Syndrom niezdarnego dziecka – czy można z niego wyrosnąć?
Dysfunkcja percepcyjno-motoryczna jest trudna w diagnostyce. Objawy mogą ulegać nasileniu i zredukowaniu. Zazwyczaj dziecko z wiekiem uczy się mówić, biegać, czytać, wykonywać proste czynności ruchowe. Wypracowuje własne strategie adaptacyjne. Z drugiej strony można mu pomóc w pokonaniu trudności, jeśli syndrom niezdarnego dziecka zostanie wcześnie rozpoznany. Zajęcia z integracji sensorycznej okazują się sporym wsparciem. Przekazują szereg przydatnych umiejętności.
Jak rozpoznać dyspraksję rozwojową?
W diagnostyce dyspraksji rozwojowej wykorzystuje się:
- skalę Denver,
- skalę rozwoju niemowlęcia Bayley,
- skalę rozwoju motorycznego Peabody,
- test rozwoju motoryki dużej.
Dziecko ma problem z wykonywaniem sekwencji ruchów. Jest sprawne intelektualnie i może osiągać świetne wyniki w nauce, jeśli tylko otrzyma stosowne wsparcie i zrozumienie.
