Trauma relacyjna negatywnie wpływa na jakość związku. Niestety, często nawet nie zdajemy sobie sprawy, że jej doświadczyliśmy. W rezultacie nie możemy podjąć konstruktywnych działań, które umożliwiłyby jej przepracowanie. Jak działa trauma relacyjna? Co w zachowaniu partnera powinno nas zaniepokoić?
Spis treści:
- Trauma relacyjna, czyli pozostałość po ranie emocjonalnej
- Związek z osobą dotkniętą traumą – dlaczego jest skażony manipulacją?
- Wielkie traumy i ich mniejsze odpowiedniki
- Trauma relacyjna – jak wpływa na związek?
- Przemoc w związku jako odpowiedź na uraz psychiczny z przeszłości
- Jak działa trauma komplementarna?
- Manipulacja w związku i efekt Golema
- Czy warto wchodzić w związek z osobą dotkniętą traumą?
- Leczenie traumy – psychoterapia poznawczo-behawioralna
Trauma relacyjna, czyli pozostałość po ranie emocjonalnej
Czym jest trauma relacyjna? Pod tym terminem określamy zdarzenie lub cały ich ciąg, który miał miejsce w ważnej dla nas relacji i pozostawił po sobie uraz psychiczny. Bardzo często odnosimy się tutaj do trudnych doświadczeń z dzieciństwa, lecz nie tylko. Także pierwsze związki mogą nas kształtować w tym zakresie. Np. ojciec nadużywał alkoholu i nieustannie się awanturował, stosował przemoc psychiczną. Trauma relacyjna sprawia, że boimy się bliskich relacji z mężczyznami, nie ufamy im, w każdym doszukujemy się potwierdzenia fałszywego założenia, że facetami rządzi agresja. Często nieświadomie stosujemy manipulację, aby utwierdzić się w tym przekonaniu. Np. prowokujemy mężczyznę do kłótni i patrzymy, jak się zachowa. Jeśli krzyczy, uznajemy, że miałyśmy rację. Odnajdujemy potwierdzenie wcześniej potwierdzonej tezy i odpuszczamy sobie znajomość. Trauma relacyjna w pewnym sensie pełni funkcję ochronną. Ma nas ustrzec przed cierpieniem, którego już kiedyś doświadczyliśmy. Sprawia, że unikamy podobnych zdarzeń bądź ludzi. To jednak nie jest zbyt adaptacyjny mechanizm.
Związek z osobą dotkniętą traumą – dlaczego jest skażony manipulacją?
Człowiekowi ciężko żyć w samotności, gdyż jest istotą społeczną. W związku z tym nawet jednostki z traumą relacyjną wchodzą w związki. Kieruje nimi jeden z mechanizmów. Albo chcą oni podświadomie powtórzyć traumę albo zdają sobie z niej sprawę i wierzą, że miłość nowego partnera skutecznie ich wyleczy. Czasem trafiamy na kogoś, kto rzeczywiście nie daje się sprowokować i nasz związek kwitnie. Jednak bardzo często okazuje się, że konieczna jest psychoterapia i przepracowanie traumy.
Wielkie traumy i ich mniejsze odpowiedniki
Nie każda trauma jest taka sama. Nawet psycholodzy wyróżniają tutaj większe traumy, do których zaliczamy gwałt, wypadek samochodowy, w którym zginęła mama etc. Natomiast mniejsze wynikają z ciągu nieprzyjemnych zdarzeń. Np. pracujesz w firmie, gdzie masz bezpośredni kontakt z klientem. Umówiłaś się na 5 rozmów telefonicznych, gdyż kontrahent wolał tę formę kontaktu niż spotkanie czy korespondencja mailowa. Żadna z nich jednak nie doszła do skutku. Chociaż dzwoniłaś w podanych przez klientów godzinach, każdy wymawiał się brakiem czasu i wyrażał wyraźne niezadowolenie z powodu twojego telefonu. Zraziłaś się do tej formy kontaktu i w rezultacie odczuwasz ogromną niechęć oraz niepokój za każdym razem, gdy któryś z potencjalnych kontrahentów prosi o telefon. O ile wielkie traumy łatwo zauważyć, o tyle te mniejsze wywierają destrukcyjny wpływ na nasze życie, gdy nawet nie zdajemy sobie z tego sprawy.
Trauma relacyjna – jak wpływa na związek?
Jak w praktyce wygląda trauma relacyjna? Omówmy ją na przykładzie mężczyzny, który nadmiernie zabiega o kobietę. Spełnia każde jej życzenie. Sprząta, zarabia ogromne pieniądze, zabiera do restauracji, a ona ciągle okazuje mu niezadowolenie. Mimo to on stara się jeszcze bardziej. Dlaczego wszedł w toksyczny związek z kobietą, która jest niezdolna do bliskości i wdzięczności? Prawdopodobnie w dzieciństwie pełnił rolę „partnera” matki, gdyż jego ojciec przedwcześnie zmarł lub odszedł do innej kobiety. On czuje się odpowiedzialny za samopoczucie pań. Być może matka mu wmówiła, że to mężczyźni ponoszą winę za jej kiepskie samopoczucie.
Przemoc w związku jako odpowiedź na uraz psychiczny z przeszłości
Mężczyzna, który doświadczył przemocy ze strony matki, może też okazywać kobietom pogardę. Część panów, którzy wzrastali w tak nieprzyjaznej atmosferze, samemu stosuje agresję wobec swoich partnerek. Nienawiść wobec kobiet jest w nich silna, ale zupełnie nieuświadomiona.
Jak działa trauma komplementarna?
Bardzo często występuje też trauma komplementarna. Krótko mówiąc, w tego typu związki wchodzą osoby, które doświadczyły cierpienia i teraz stosują podobne nieadaptacyjne mechanizmy. Np. mężczyzna boi się bliskości, gdyż po rozwodzie został emocjonalnie zagarnięty przez matkę. Ona z kolei miała ojca alkoholika, który często ją bił. Obydwoje cierpią na lęk przed bliskością. Dlaczego świetnie się ze sobą dogadują? Bo obydwoje nie rozmawiają ze sobą szczerze o ważnych dla siebie sprawach. Po każdym zbliżeniu czują się silną potrzebę dystansu. W rezultacie spotykają się okazjonalnie, raz na miesiąc lub dwa. Wspólne mieszkanie stanowiłoby dla nich gehennę. Tak działa trauma komplementarna, że ludzie znajdują kogoś o zbliżonych doświadczeniach.
Manipulacja w związku i efekt Golema
Manipulacja w związku to często spotykany mechanizm. On czuje się niegodny miłości, więc uruchamia mechanizm samospełniającej się przepowiedni. Stresuje się związkiem z nią, więc ma problemy seksualne. Czuje się beznadziejnym kochankiem, więc zaczyna ją kontrolować. Ona ma dość jego bezpodstawnej zazdrości i odchodzi. Jednak nie zawsze tak się dzieje. Nie na każdego działają bowiem te same techniki manipulacyjne. Jeśli kobieta nie reaguje tak, jak on założył, mogą stworzyć szczęśliwy związek.
Czy warto wchodzić w związek z osobą dotkniętą traumą?
Czy związek z osobą z traumą relacyjną ma sens? Niestety, trzeba się liczyć, że taka znajomość może mieć działanie destrukcyjne. Często zdarza się bowiem, że partner jest traktowany jako rodzic bis, wobec którego kieruje się całą nienawiść. Np. kobieta źle wspomina ojca, który się nad nią znęcał, więc sama odgrywa się na swoim mężu.
Leczenie traumy – psychoterapia poznawczo-behawioralna
W zdecydowanej większości przypadków konieczna jest psychoterapia traumy. Aby okazała się ona skuteczna, pacjent musi odczuwać należytą motywację. Trzeba też trafić na odpowiedniego specjalistę, który dobierze właściwą metodę pracy. Bardzo dobre rezultaty przynosi psychoterapia poznawczo-behawioralna, która zastępuje wadliwe mechanizmy ich prawidłowymi odpowiednikami.
