Łuszczyca
Łuszczyca jest niezakaźną chorobą, objawiającą się w postaci czerwonych grudek wyraźnie odgraniczonych od sąsiadującej skóry, pokrytych hyperkeratotyczną łuską, dotyczy 1-5% populacji europejskiej, a przyczyny jej powstawania ciągle pozostają nieznane [10]. Dla choroby typowe są trzy patologiczne mechanizmy: nadmierna proliferacja keratynocytów oraz ich nieprawidłowe różnicowanie, a także stan zapalny. Cechą typową dla łuszczycy jest także ośmiokrotne skrócenie cyklu komórkowego [10]. Zmiany skórne występują najczęściej na łokciach, kolanach, paznokciach, owłosionej skórze głowy. Całkowite wyleczenie łuszczycy nie jest możliwe, terapia opiera się o leczenie miejscowe, ogólne i fototerapię, w zależności od stopnia zaawansowania choroby [10]. Najczęściej stosowanymi lekami są glikokortykosteroidy, klasyfikowane w cztery grupy w zależności od siły działania. Terapii sprzyja unikanie stresu, papierosów, alkoholu oraz infekcji bakteryjnych i wirusowych [11]. W leczeniu miejscowym wykorzystuje się mokre opatrunki zawierające m.in. nadmanganian potasu i azotan srebra, mające właściwości przeciwzapalne, odkażające i chłodzące [11]. Pierwszym krokiem w pielęgnacji skóry z łuszczycą jest usuniecie łuski za pomocą preparatów keratolitycznych, zawierających m.in. kwas salicylowy, alfa-hydroksykwasy, mocznik w stężeniu powyżej 10%, sól z Morza Martwego [12]. Ważną rolę w pielęgnacji skóry dotkniętej łuszczycą odgrywają emolienty, kremy i maści z zawartością liposomów i oleosomów, umożliwiających transport substancji aktywnych w głąb skóry, preparaty z dodatkiem mocznika i ceramidów [11]. Zadaniem emolientów jest zniesienie uczucia suchości skóry, zmniejszenie świądu, łuszczenia i zaczerwienienia, spłaszczenie ognisk łuszczycowych. Warto szukać w dermokosmetykach srebra koloidalnego, mającego właściwości przeciwbakteryjne oraz beta – glukanu, węglowodanu, który pobudza układ odpornościowy, łagodzi podrażnienia, nawilża i wygładza [13]. Działanie leków wspomagać mogą hydrokoloidowe opatrunki okluzyjne, zwiększające nawet 10-krotnie przenikanie leku [12].
Atopowe zapalenie skóry
Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekła zapalna choroba, której towarzyszą: nawracający świąd, nadmierna suchość, kolonizacja skóry przez bakterie Staphylococcus aureus, zapalne zmiany skórne o charakterze wyprysku. Choroba ma podłoże genetyczne, w jej rozwoju kluczową rolę odgrywają również czynniki wyzwalające, takie jak: alergeny powietrzno-pochodne, pokarmowe i zanieczyszczenie środowiska [14,15]. W pielęgnacji skóry z AZS warto wybierać kosmetyki o prostym składzie, im bardziej złożony skład, tym większe ryzyko wystąpienia na skórze odczynu alergicznego. Warto zwrócić uwagę na fakt iż dermokosmetyk aplikowany na skórę z AZS wypełnia miejsca pomiędzy częściowo złuszczającymi się fragmentami skóry, przez co zwiększa się powierzchnia wchłaniania preparatu [14]. W AZS obserwuje się podwyższony poziom kwasu linolowego, przy obniżonym stężeniu kwasów gamma-linolenowego i arachidonowego, co wywołuje zaburzenia metabolizmu lipidów naskórka, stąd bardzo ważne są preparaty natłuszczające skórę i wspomagające barierę lipidową naskórka. Dermokosmetyki powinny zatem zawierać oleje z wiesiołka, ogórecznika, czarnej porzeczki, czy lnu złocistego, bogate w NNKT [14]. Dodatek ceramidów ma za zadanie poprawę nawilżenia i wspomaganie regeneracji płaszcza lipidowego. Ekstrakty roślinne ze szczawiu zwyczajnego, tarczycy bajkalskiej i aloesu zwyczajnego, ze względu na właściwości antyalergiczne, antyseptyczne i przeciwutleniające również są wykorzystywane jako składnik kosmetyków do skóry atopowej [14].
Schorzeniom dermatologicznym skóry towarzyszy na ogół dyskomfort psychiczny, chorzy unikają kontaktu z otoczeniem, wyłączają się z życia społecznego, a postępujące z miesiąca na miesiąc poczucie mało estetycznego wyglądu może prowadzić do chorób o podłożu psychologicznym. Regularne stosowanie dermokosmetyków, obok terapii wyznaczonej przez lekarza może nie tylko przyczynić się do złagodzenia nieprzyjemnych doznać typu świąd, czy suchość skory, ale także poprawić stan psychiczny chorego, co ma na ogół duży wpływa na skuteczność i czas leczenia. Z zagadnieniem dermokosmetyków wiąże się jeszcze jedna kwestia, często poruszana ostatnio w prasie dotyczącej kosmetologii – kosmetyki nie leczą, Ustawa o kosmetykach i Ustawa Prawo Farmaceutyczne, dotyczą produktów o różnym przeznaczeniu, jeden produkt nie może być jednocześnie kosmetykiem i lekiem. Dermokosmetyki mają za zadanie jedynie wspomagać proces leczenia i przyczyniać się do poprawy samopoczucia pacjenta.
Aneta Kołaczek
LITERATURA
[1] http://www.magazynkosmetyki.pl/dossier_pelna.php?lista_wezlow=1,5,8,2096
[2] S. Z. Rzeźnik, K. Kordus, R. Śpiewak: „Kosmeceutyki” i „dermokosmetyki” – unikalna kategoria produktow do pielęgnacji skóry, czy zwykły chwyt marketingowy? Estetol Med Kosmetol 2012; 2(4): 101-103
[3] D. Nowicka: Skóra Polek i Polaków w obiektywie praktyka, www.beautyofscience.pl
[4] A. Kacalak-Rzepka, S. Bielecka-Grzela, A. Klimowicz, J. Wesołowska, R. Maleszka: Sucha skóra jako problem dermatologiczny i kosmetyczny, Rocznik Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie 2008, 54, 3, 54-57
[5] M. Molski: Nowoczesne składniki kosmetyków, Poznań, 2013
[6] R.M. Dębowska, K. Bazela, C. Vincent, B. Tyszczuk, K. Rogiewicz, I. Eris: Ocena tolerancji i skuteczności działania preparatu kosmetycznego do pielęgnacji cery naczyniowej [7] V. Ratajczak-Stefańska,R. Maleszka, M. Boer, M. Kiedrowicz: Skóra naczyniowa problemy diagnostyczne, Rocznik Pomorskiej Akademii medycznej w Szczecinie: 2009, 55, 1, 58-65
[8] P. Brzeziński: Leczenie miejscowe w trądziku różowatym, Forum Medycyny Rodzinnej 2010, tom 4, nr 4, 263–272
[9] I. Owczarek, B. Pietrzak: Rola kosmetologa terapii oraz pielęgnacji skóry, Kosmetologia Estetyczna / 3 / 2014 / vol. 3
[10] K. Romańska – Gocka: Farmakoterapia łuszczycy, Farm Pol, 2009, 65(9): 647-654
[11] M. Gaworczyk: Łuszczyca – leczenie zewnętrzne, Kosmetologia Estetyczna, 3/2014 vol.3
[12] A. Czarnota; Dermokosmetyczna pielegnacja skóry z AZS i łuszczycą, Kosmetologia Estetyczna, 4/2014 vol. 3
[13] M. Gaworczyk: Formuła Beta-Skin w leczeniu łuszczycy, Kosmetologia estetyczna, 3/2014 vol. 3
[14] K. Śliwa, E. Sikora, J. Ogonowski: Kosmetyki do pielęgnacji skóry atopowej, Wiadomości chemiczne, 2011, 65, 7-8
[15] A. Woldan – Tambor, J. B. Zawilska: Atopowe zapalenie skóry (AZS) – problem XXI wieku, Farm Pol, 2009, 65(11): 804-811 XXI wieku
