Przekwitanie to fizjologiczny proces wpisany w życie każdej kobiety. W jego trakcie następuje stopniowe wygasanie czynności jajników. Zaprzestają one produkcji estrogenów, czyli żeńskich hormonów płciowych. To właśnie niedobór tych ważnych biologicznych substancji odpowiada za przykre objawy przekwitania: zaburzenia miesiączkowania, uderzenia gorąca czy wahania nastroju. Jego punktem przełomowym jest menopauza, czyli ostatnia miesiączka w życiu kobiety. Klimakterium trwa jeszcze kilka lat po niej, po czym jego dolegliwości stają się znacznie słabsze, w końcu ustają. Na uciążliwe symptomy wieku okołemenopauzalnego ginekolodzy zalecają roślinne hormony. Co jest skuteczniejsze: dieta bogata w fitoestrogeny czy suplement diety?
Kobiety zamieszkujące kraje Azji znacznie rzadziej borykają się z przykrymi objawami menopauzy niż Europejki. Obserwacja ta zainteresowała naukowców i skłoniła do przyjrzenia się stylowi życia Azjatek. Okazało się, że ich dieta bogata jest w rośliny strączkowe, które zawierają fitoestrogeny, czyli związki o budowie zbliżonej do swoistych żeńskich hormonów. To one odpowiedzialne są za łagodzenie dolegliwości przekwitania. Czy warto po nie sięgnąć?
Dlaczego fitoestrogeny pomagają na objawy menopauzy?
Przekwitanie to okres czasu obejmujący kilka lat przed i po ostatniej miesiączce, czyli menopauzie. W tym czasie jajniki stopniowo przestają wydzielać żeńskie hormony płciowe, czyli estrogeny. W efekcie u przekwitających kobiet pojawiają się zaburzenia miesiączkowania, nocne poty, uderzenia gorąca i wahania nastroju. Niedobór estrogenów wpływa negatywnie na libido, koncentrację oraz sen. Dla niektórych pań objawy te mogą być wyjątkowo przykre lub wręcz nieznośne. Zalecane im są fitoestrogeny, czyli roślinne związki, które imitują swoją budową swoiste kobiece hormony. Wiążą się one z receptorami estrogenowymi, przez co łagodzą dolegliwości przekwitania. Warto pamiętać jednak, że ich działanie jest o wiele słabsze niż swoistych lub syntetycznych estrogenów używanych w hormonalnej terapii zastępczej.
Czym są fitoestrogeny?
Fitoestrogeny to roślinne związki, które w roślinach pełnią szereg ważnych funkcji. Są one antyutleniaczami, mogą mieć działanie grzybobójcze lub budulcowe. Niektóre z nich chronią roślinę przed promieniowaniem UV, sygnalizują stres lub pełnią rolę barwnika. Wśród fitoestrogenów wyróżnia się kilka klas, w tym izoflawony, stilbeny, kumestany i lignany. Wszystkie te związki wyróżnia budowa, która upodabnia je do żeńskich hormonów płciowych. Z tego powodu roślinne hormony w ludzkim organizmie imitują estrogeny. Łączą się z ich receptorami obecnymi w komórkach różnych narządów, wpływając korzystnie na ich pracę. Fitoestrogeny nie stymulują jednak pełnej odpowiedzi estrogenowej. Ich działanie jest znacznie słabsze niż syntetycznych preparatów hormonalnych.
Dieta bogata w fitoestrogeny
Źródłem roślinnych hormonów są produkty pochodzenia roślinnego. Poszczególne rośliny często zawierają więcej niż jedną klasę fitoestrogenów. Bogata w izoflawony jest soja, której kiełki dodatkowo zawierają kumestany. Produkty sojowe są powszechnie dostępne: możemy kupić wyprodukowane z niej kotlety, parówki, mleko czy serek tofu. Izoflawony obecne są także w mniejszej ilości w innych nasionach roślin strączkowych, ziemniakach oraz produktach zbożowych. Lignany występują za to w nasionach lnu i sezamu, orzechach, oliwie, truskawkach i szczypiorku. Największe znaczenie wśród stilbenów ma rezweratrol. Związek ten znajduje się w czerwonym winie, winogronach oraz owocach morwy. Sięgnąć możemy również po zioła zawierające fitoestrogeny. Swoim działaniem wyróżnia się między innymi czerwona koniczyna, pluskwica groniasta czy dzięgiel chiński. Zioła te możemy spożywać w postaci herbat i naparów.
Fitoestrogeny – suplementy diety
Suplementy diety zawierające fitoestrogeny opierają się na naturalnych związkach pochodzenia roślinnego. Często są to ekstrakty z ziół, takich jak niepokalanek pospolity czy pluskwica groniasta. Niepokalanek stosuje się na początku menopauzy, gdy pojawia się niedoczynność ciałka żółtego. Skutecznie łagodzi też objawy zespołu napięcia miesiączkowego. Pluskwica zalecana jest podczas późniejszego etapu klimakterium – obecne w niej związki niejako zastępują estrogeny. Niektóre preparaty zawierają wyizolowane z soi izoflawony, , a także wyciągi z lnu, lukrecji, granatu lub brokułów. Skład produktów jest komponowany w oparciu o badania naukowe oraz obserwacje. Warto jednak wiedzieć, że suplementów diety nie obejmują badania kliniczne. Nie wiadomo więc, jak zareagują z innymi zażywanymi przez nas lekami. Dlatego lepiej nie stosować ich na własną rękę. Przed rozpoczęciem kuracji suplementami z fitoestrogenami należy zasięgnąć porady lekarza.
Dieta bogata w fitoestrogeny czy suplement diety?
Fitoestrogeny działają łagodząco na objawy menopauzy. Włączenie produktów bogatych w roślinne hormony do jadłospisu może sprawić, że dolegliwości staną się mniej uciążliwe. Nasze dzienne zapotrzebowanie na te związki wynosi około 40-45 mg. Aby je pokryć, musimy codziennie sięgnąć po artykuły takie jak serek tofu, mleko sojowe czy herbata z pluskwicy groniastej. Sama dieta może pomóc nam w przypadku niezbyt nasilonych symptomów przekwitania. Jeśli zmagamy się z bardziej uciążliwymi dolegliwościami, skorzystać możemy z suplementów diety, które mają wysoką zawartość fitoestrogenów. Warto pamiętać, by taką kurację skonsultować z lekarzem. Niestety, działanie hormonów roślinnych może być zbyt słabe, jeżeli objawy klimakterium są dla nas wyjątkowo dokuczliwe. W takich przypadkach ginekolodzy zalecają hormonalną terapię zastępczą, która polega na przyjmowaniu preparatów hormonalnych w formie żeli, plastrów lub tabletek.
Karolina Solga
