Kryzys zdrowia psychicznego zatacza coraz szersze kręgi. Polska przoduje w niechlubnych statystykach samobójstw wśród nastolatków. Coraz więcej osób zmaga się z depresją, stanami lękowymi i zaburzeniami osobowości. Niektórym problemom możemy skutecznie przeciwdziałać. Zaburzenia osobowości zazwyczaj wynosimy z domu rodzinnego, gdzie nie otrzymaliśmy należytego zainteresowania i wsparcia. Psychoterapia pomaga wprowadzić zmiany w strukturze osobowości i znacząco podnieść jakość życia. Niestety, nie zawsze korzystamy z tego, co oferuje nam współczesny świat. Niekiedy napotykamy na barierę w postaci utrudnionego dostępu do specjalistów. Zdarza się, że sami sabotujemy swoje działania, nie przestrzegając zaleceń lekarzy. Jak dbać o zdrowie psychiczne?
Spis treści:
- Czy ludzki mózg się męczy?
- Przewlekły stres a drenowanie mózgu z energii
- Jak depresja egzystencjalna przeradza się w depresję kliniczną?
- Z czego wynikają nawroty depresji?
- Przeciwdziałanie depresji. Równowaga między pracą a odpoczynkiem
- Regeneracja mózgu podczas snu
- Jak dbać o zdrowie psychiczne? Zdrowe jedzenie
- Lepsze relacje a zdrowie psychiczne
- Unikanie skrajnych emocji
- Zaspokajanie potrzeb
Czy ludzki mózg się męczy?
Ludzki mózg to mięsień, który tworzą włókna białkowe. Męczy się podobnie jak nasze ręce i nogi. Zazwyczaj nie narażamy swoich kończyn na heroiczny wysiłek, ponieważ zdajemy sobie sprawę, że nazajutrz obudzimy się z bolesnymi zakwasami. Zmęczenie mózgu jest trudniejsze do uchwycenia. Wydaje nam się, że ten narząd poradzi sobie z wieloma zadaniami. Obciążamy go nadmiarem informacji, myśli i skrajnych emocji. Pozbawiamy go tym samym sił, przez co w końcu odmawia nam posłuszeństwa. Pojawiają się wówczas zaburzenia psychiczne.
Przewlekły stres a drenowanie mózgu z energii
Każdy z naszych narządów posiada ograniczone zasoby. Nasz mózg potrafi pracować wydajnie tylko do pewnego momentu. Bardzo dobrze obrazuje to wykonywanie zadań intelektualnych w biurze. Przygotowując jeden duży raport dla klienta, skarżymy się na wyczerpanie. Brakuje nam sił, by rozpocząć realizację kolejnych zadań. Stałe napięcie nerwowe, które towarzyszy nam z powodu kryzysu gospodarczego i wojny za wschodnią granicą, sprawia, że mózg znajduje się w stanie ciągłej gotowości. Sporo go to kosztuje. Wyczekując potencjalnego zagrożenia, nie ma czasu na regenerujący wypoczynek. Podobna sytuacja ma miejsce wówczas, gdy nawiedzają nas natrętne myśli. Im bardziej roztrząsamy to, co może nas spotkać podczas leczenia, tym mocniej obciążamy mózg. Nie służą mu też silne emocje, gdyż stanowią silny wydatek energetyczny. Ten narząd nie przepada zarówno za euforią, jak i rozpaczą. Obie silne emocje drenują go z sił witalnych.
Jak depresja egzystencjalna przeradza się w depresję kliniczną?
Depresja egzystencjalna stanowi coraz częściej spotykany problem. Borykamy się z nią, ponieważ towarzyszy nam wiele smutnych wydarzeń i informacji. Łatwo w nią popaść, gdy widzimy, że zamyka się kolejny sklep czy fryzjer w naszej okolicy. Koleżanka z pracy pada ofiarą redukcji etatów, a koszty utrzymania wciąż rosną. Wszystko to nas przytłacza. Dystres, czyli stres negatywny, coraz częściej utrzymuje się nie przez miesiąc, a przez cały rok. Zwiększa ryzyko rozwoju depresji klinicznej.
Z czego wynikają nawroty depresji?
Wyjście z depresji nie rozwiązuje problemu. Wiele z nas cieszy się z pokonania choroby. Możliwość wyjścia do pracy wydaje się niezwykle przyjemną perspektywą. Niestety, zapominamy, że zdarzają się nawroty depresji. Następują one u tych osób, które nie wyciągnęły należytych wniosków z przebytej choroby. Warto potraktować ją jako okazję do refleksji. Zastanówmy się, dlaczego rozwinęła się akurat u nas. Co ją spowodowało?
Przeciwdziałanie depresji. Równowaga między pracą a odpoczynkiem
Praca coraz częściej staje się naczelną wartością w naszym życiu. Kiedy inflacja rośnie, a redukcja etatów dotyka coraz więcej osób z naszego otoczenia, staramy się zapobiec katastrofie. Wierzymy, że udowadniając swoją wartość i poświęcając się firmie, unikniemy zwolnienia. Chcielibyśmy też awansować, aby więcej zarabiać. Równowaga między pracą a odpoczynkiem jest konieczna. Nie utożsamiajmy jej z lenistwem i pobłażaniem sobie. Jeśli spędzamy w pracy więcej godzin, niż śpimy, czy odpoczywamy, nasza wydajność spada. Popełniamy coraz więcej błędów. Brakuje nam kreatywności i świeżego spojrzenia na sprawę. Specjaliści rekomendują, aby poświęcać odpoczynkowi więcej czasu niż pracy. Możemy to potraktować jako inwestycję w swój rozwój zawodowy.
Regeneracja mózgu podczas snu
Mózg męczy się wskutek pracy intelektualnej, jaką wykonuje, przeżywanych emocji i naszych myśli. Potrzebuje regeneracji, którą zapewnia mu zdrowy sen. Zaleca się, aby ten trwał tyle, ile potrzebujemy. Prokrastynacja snu stanowi coraz częściej spotykamy problem. Uważamy, że wyśpimy się, gdy otrzymamy awans, pojedziemy na urlop, spłacimy kredyt mieszkaniowy etc. Tymczasem nie da się nadrobić zaniedbań w tym zakresie. Trudno nam normalnie funkcjonować, gdy zarywamy noce. Już po jednej czujemy się jak zombie, dodajemy sobie energii, pijąc kawę, ale jest to strategia na krótką metę. Brak snu zwiększa ryzyko infekcji, raka, chorób otępiennych i spadku koncentracji. Jeśli chcemy wzmocnić swoje funkcje poznawcze, nie zaniedbujmy tego ważnego aspektu życia.
Jak dbać o zdrowie psychiczne? Zdrowe jedzenie
Depresja wynika z niedoboru serotoniny. Wspomniany neuroprzekaźnik powstaje z tryptofanu, czyli z aminokwasu. Jego synteza przebiega przy udziale enzymów wytwarzanych przez niektóre szczepy bakterii. Niestety, zła dieta powoduje zaburzenie równowagi mikrobiologicznej w jelitach. Brakuje nam dobrych bakterii, które odpowiadają za syntezę serotoniny. Jej poziom gwałtownie spada, przez co obniżony nastrój staje się naszym udziałem. Nasz mózg potrzebuje też kwasów omega-3, które występują w tłustych rybach morskich. Pracuje prawidłowo, gdy dostarcza się mu witamin i mikroelementów. Zdrowa dieta przekłada się na dobre zdrowie psychiczne, dlatego nie oszczędzajmy na żywności.
Lepsze relacje a zdrowie psychiczne
Czy wiesz, że brak bliskich relacji stanowi większe zagrożenie dla zdrowia niż palenie papierosów i otyłość? Osoby, które nie mają sieci wsparcia społecznego, każdego dnia same stawiają czoła przeciwnościom losu. Ich mózg ciągle pozostaje w stanie gotowości. Drenuje go to z energii. Ponadto relacje międzyludzkie umożliwiają nam koregulację emocji. Gdy jesteśmy zdenerwowani, rozmowa z kimś spokojnym obniża napięcie nerwowe. Depresja i stany lękowe częściej towarzyszą tym z nas, którym brakuje przyjaciół. Nie musimy otaczać się szerokim gronem znajomych. Wystarczy jedna-trzy życzliwe osoby, na których możemy polegać w każdych okolicznościach. Depresja karmi się naszą samotnością, więc warto otworzyć się na ludzi, aby jej zapobiegać.
Unikanie skrajnych emocji
Jeśli zastanawiasz się, jak dbać o zdrowie psychiczne, być może zaskoczy Cię rada psychiatrów, która zachęca do unikania skrajnych emocji. Wyczerpują one mózg i prowadzą do jego zmęczenia. Zarówno gdy doświadczamy euforii, jak i rozpaczy, potrzebujemy sporo odpoczynku, aby dojść do siebie. Najlepiej, gdy nasze emocje przyjmują pośrednie natężenie. Inaczej odbijają się negatywnie na naszym zdrowiu psychicznym. Warto pamiętać, że same w sobie nie są złe, a ich wypieranie niewiele pomaga. Jeśli się pojawiają, przyjrzyjmy się im z ciekawością, nie obawiajmy się ich. Gdy odczytamy zawarte w nich komunikaty, po chwili rozpłyną się w nicości.
Zaspokajanie potrzeb
Zdrowie psychiczne często szwankuje u tych z nas, którzy lekceważą swoje potrzeby. Niekiedy wychodzimy w świat z przekonaniem, że powinniśmy służyć innym, a nie skupiać się na sobie. Jest ono bardzo szkodliwe i dysfunkcyjne. Wszyscy potrzebujemy się rozwijać, uczyć nowych rzeczy, pielęgnować bliskościowe relacje i pozostawić coś po sobie. Nieprzemijalność manifestuje się na różne sposoby. Artyści tworzą dzieła, które potrafią przetrwać wiele wieków i inspirować kolejne pokolenia. My możemy swoim dzieciom przekazać odpowiednie wartości i liczyć na to, że one zrobią to samo w przyszłości. Pośrednio zwiększy to poziom dobra na świecie.
