Ludzka pamięć jest jednym z najciekawszych mechanizmów, które funkcjonują w ciele człowieka. Od jej działania zależy jakość życia każdego z nas, dlatego właśnie dla tak wielu osób w starszym wieku, stopniowa utrata pamięci stanowi pierwszy krok w ograniczeniu ich samodzielności.
Degradacja pamięci wiąże się nieodmiennie z utratą grup neuronów w mózgu i jest procesem nieodwracalnym (wyjątkiem są jedynie jednostki chorobowe, takie jak amnezja czy trauma, które mogą być przezwyciężone przez cierpliwą psychoterapię). Istnieją oczywiście metody farmakologiczne, które pozwalają spowolnić proces gubienia wspomnień, taki sam wpływ mają również pewne preparaty naturalne (wystarczy wspomnieć chociażby kawę czy guaranę z obecnością pobudzającej mózg kofeiny; żeń-szeń albo miłorząb japoński ze zbawienną obecnością ginko) . Próby zwalczenia utraty pamięci są żmudne, lecz konsekwentne wdrażanie pewnych zachowań czy ćwiczeń pamięciowych może wspomóc ludzki umysł i zdecydowanie spowolnić zapominanie.
Historyczny rys ćwiczeń w zapamiętywaniu
Duża część dzisiejszych (i uważanych za skuteczne!) metod ćwiczenia pamięci swoje źródło ma w dalekiej przeszłości i w odkryciach dawnych, genialnych twórców. Za praojców wielu sposobów na pobudzenie ludzkiego umysłu uważani są często dwaj uczeni: Ramon Lulla (przełom XIII i XIV wieku) jako pierwszy zastosował metodę „drzew pamięci”, które dały początek dzisiejszej sieci skojarzeniowej i Giulio Camillo (XV-XVI wiek), twórca jednego z „teatrów pamięci”. Szczególnie ta ostatnia próba zasługuje na uwagę w perspektywie dzisiejszych ćwiczeń pamięci. „Teatr pamięci” Giulio Camillo miał być konstrukcją przestrzenną o sporych rozmiarach, gdzie właśnie na miejscu kojarzonym ze sceną znajdowałyby się pewne kształty czy przedmioty, w których ludzki umysł (w sposób świadomy) mógłby umieszczać kolejne elementy do zapamiętania. Aktualizacja tych wspomnień miała odbywać się poprzez wyobrażanie sobie po raz kolejny przestrzeni „teatru”, poruszania się po nim w wyobraźni i odnajdywaniu w ten sposób dawnych informacji. Przyjmuje się, że człowiek dużo lepiej zapamiętuje elementy zakorzenione w świecie rzeczywistym – przestrzeni, czasie, miejscu – niż informacje, które znajdują się jedynie w sferze świadomości.
Jak zapamiętywać albo bronić się przed zapomnieniem?
Kiedy pamięć zaczyna źle funkcjonować, warto zastosować polecane przez ekspertów i psychologów zestawy ćwiczeń umysłowych, dzięki którym wspomnienia zostaną zachowane na dłużej. Najprostszą i najbardziej rozpowszechnioną metodą zapamiętywania jest rysowanie albo rozpisywanie (w zależności czy lepiej zapamiętujemy obraz lub tekst) sieci skojarzeniowej, z angielskiego nazywanej mind map. Sieć skojarzeniowa opiera się na głównym, centralnym wydarzeniu (o charakterze ogólnym: rodzina, praca, dom), do którego dopisywane są powiązane wspomnienia na zasadzie skojarzenia. Ciąg takich myśli może być bardzo zaskakujący, ale też jego działanie pozwala na przypomnienie sobie pewnych faktów, które już zostały wyparte z naszej pamięci (od słowa: rodzina, kolejne skojarzenia mogą prowadzić na przykład w kolejności: córka – wózek dziecięcy – lata młodości i dalej aż do zupełnie zapomnianych wydarzeń z przeszłości). Sieć skojarzeniowa to pomysł dość prosty, lecz jeżeli komuś zależy na dogłębnym ćwiczeniu pamięci, spróbuj zastosować przestrzenne zapamiętywanie pewnych wydarzeń i faktów. Centrum tej metody jest wyobrażenie sobie we własnej wyobraźni dowolnego miejsca (możemy je znać, mogliśmy tam często bywać lub po prostu dobrze pamiętamy jego rozkład), po którym, również w wyobraźni, musimy się poruszać i w dowolnych miejscach umieszczać fakty, na których zapamiętaniu nam zależy. Później, starając się coś sobie przypomnieć, wystarczy ponownie udać się w spacer do tego wyimaginowanego miejsca i tak, znowu kojarząc, przypomnieć sobie pewne fakty.
Inwestycja w pamięć to inwestycja w przyszłość
Gdy pamięć zaczyna działać coraz gorzej i widoki na przyszłość nie są już tak optymistyczne, warto wypróbować jedną z metod ćwiczenia pamięci, dzięki którym pewne fakty czy informacje mogą łatwiej zostać skatalogowane i potem zaktualizowane. Inwestując czas w rozwijanie metod zapamiętywania, gwarantujesz sobie długie lata w dobry zdrowiu i ze świeżym umysłem.
CyrekIT
