Cecha charakterystyczną człowieka jest to, iż kiedy tylko może, to korzysta z uproszczonego schematu myślenia – słowem, kiedy tylko jest okazja, nie zastanawia się nad czymś, a przyjmuje to jako prawdę. I właśnie między innymi dlatego posługuje się stereotypami. A jak właściwie tworzą się stereotypy?
Po drugie, stereotyp powstaje wtedy, kiedy zauważamy związek pomiędzy dwoma zjawiskami, choć tak naprawdę ich tam nie ma. Przykładem na to może być powszechnie panująca opinia o mieszkańcach Rumunii czy Szkocji. I choć Szkot, którego poznamy u jakichś znajomych, nie będzie skąpy, to my i tak posłużymy się stereotypowym myśleniem i przypiszemy mu skąpstwo.
Po trzecie, stereotyp powstaje wtedy, kiedy zadziałają mechanizmy afektywne. W naszym umyśle zostanie zakodowana pewna informacja, bowiem jakaś osoba czy grupa osób była przez nas kojarzona w odniesieniu do jakiegoś uczucia czy zachowania. I następnym razem, kiedy spotkamy osobę z takiej grupy, od razu przypiszemy jej te cechy.
I choć myślenie stereotypowe często okazuje się błędne, to jednak ma swoje zalety – pozwala nam np. szybko działać w sytuacjach zagrożenia. W takich momentach musimy reagować, a nie myśleć. W innych sytuacjach zachęcam jednak do myślenia – pamiętajmy, że o nas, Polakach, również krążą różne, krzywdzące stereotypy.
Sabina Sosnowska
