Dieta pełni bardzo ważną rolę w leczeniu chorób onkologicznych. Prawidłowo skomponowana może zapobiec rozwojowi nowotworu lub wspomóc jego terapię. Niekiedy jednak niewłaściwy jadłospis sprzyja procesowi nowotworzenia. Prawidłowa dieta onkologiczna dostarcza choremu energii do walki z rakiem. Niestety, pacjenci często zaniedbują tę kwestię. Co powinni jeść chorzy na raka?
Prawidłowo skomponowana dieta onkologiczna zależy od wielu czynników. Istotne są tak ogólne cechy pacjenta, jak wiek, płeć, waga czy kondycja fizyczna. Należy wziąć również pod uwagę stopień zaawansowania choroby, a także etap i sposób jej leczenia. Posiłki chorego na raka muszą zawierać odpowiednią ilość kalorii i wartości odżywczych.
Dieta onkologiczna – dlaczego jest istotna?
Układ immunologiczny osoby chorej na raka intensywnie pracuje, aby poradzić sobie z chorobą. Podczas leczenia następuje także intensywna odbudowa zniszczonych tkanek. Trudno się dziwić, że zapotrzebowanie pacjenta onkologicznego na kalorie jest o 20% wyższe niż zdrowego człowieka w tym samym wieku. Odpowiednio skomponowany jadłospis musi dostarczać choremu dostatecznie dużo energii, by zapobiec jego niedożywieniu. Ponadto wzmacnia pracę układu odpornościowego i stymuluje przemianę materii. Lekkostrawne posiłki powinny być bogate w pełnowartościowe białko, węglowodany, błonnik i wysokiej jakości tłuszcze. Muszą również zawierać odpowiednie ilości witamin oraz minerałów. Istotna jest również optymalna podaż płynów, aby nie doszło do odwodnienia pacjenta.
Jadłospis osoby chorej na raka – jak go ułożyć?
Dieta onkologiczna powinna uwzględniać wiele czynników, które wpływają na stan chorego. Zależeć będzie od płci, wieku, wagi, kondycji i stanu zdrowia pacjenta. Przy jej układaniu należy uwzględnić typ, stopień zaawansowania nowotworu i etap jego leczenia. Ważne są także dolegliwości wynikające z raka oraz dodatkowe, współistniejące schorzenia. Prawidłowy jadłospis powinien być oparty o zapotrzebowanie kaloryczne chorego. Nie bez znaczenia są też jego preferencje kulinarne i możliwości finansowe. Dieta onkologiczna jest więc kwestią indywidualną i dość złożoną. Warto w jej sprawie zasięgnąć porady wyspecjalizowanego dietetyka.
Dolegliwości związane z nowotworami
Chorobom nowotworowym często towarzyszy szereg dolegliwości, które zniechęcają pacjenta do jedzenia. W trakcie chemioterapii zmianie ulega odczuwanie smaku. Potrawy wydają się być gorzkie, zbyt słone lub wręcz metaliczne. Istotne jest ich właściwe przyprawianie. Leczenie to jest częstą przyczyną suchości w ustach. Należy brać to pod uwagę i przyrządzać lekko wilgotne posiłki – polane sosem czy w postaci puree. Niektóre rodzaje terapii wywołują mdłości i nudności, odbierające choremu chęć spożywania pokarmów. Do tego prowadzić mogą do odwodnienia. Wtedy warto wprowadzić do diety pacjenta soki przecierowe i klarowne zupy. Zimne potrawy mają słabszy zapach, dzięki czemu nie wzbudzają aż tak silnych odczuć. Przykre odczucia towarzyszące jedzeniu sprawiają, że chorzy na raka często jedzą niewiele i wybierają nieodpowiednie produkty. Istotne jest podzielenie ich posiłków na mniejsze części i zadbanie o ich odpowiednie zbilansowanie.
Co powinni jeść chorzy na raka?
Dieta onkologiczna powinna być dostosowana do konkretnego pacjenta. Zasadniczo musi być bogata w produkty naturalne i świeże: owoce, warzywa, orzechy czy nasiona. Warto sięgnąć po kasze, ryż czy pełnoziarniste makarony, które są źródłem złożonych węglowodanów. Białko należy pozyskiwać z chudego mięsa, jaj, ryb i nabiału. Istotne są także zdrowe tłuszcze, szczególnie te z rodziny omega-3. Znajdziemy je w tłustych rybach, olejach roślinnych, nasionach słonecznika lub owocach awokado. Ważne dla chorych antyoksydacyjne witaminy C, E i A znajdują się w owocach jagodowych, pomidorach i marchewkach. Przy stosowaniu ogólnych zaleceń należy jednak być ostrożnym. Warto pamiętać, że nie wszystkie produkty mogą być przez pacjentów onkologicznych dobrze tolerowane.
Produkty sprzyjające rozwojowi nowotworów
Wiele produktów spożywanych przez nas na co dzień sprzyja rozwojowi raka. Należą do nich grillowane i wędzone mięsa. Zawierają one niebezpieczne dla zdrowia wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne. Również nadmiar alkoholu w diecie na wpływ na rozwój niektórych chorób onkologicznych. Należy do nich między innymi rak jamy ustnej, krtani, jelita czy wątroby. Z jadłospisu należy usunąć biały i brązowy cukier. Dostarczają one jedynie pustych kalorii i sprzyjają stanom zapalnym. Chorzy na raka oraz wszyscy, którzy chcą chorobie zapobiec, powinni unikać wysoko przetworzonych produktów. Na czarnej liście są artykuły zawierające sztuczne barwniki i konserwanty, jedzenie typu fast-food oraz utwardzane margaryny.
Karolina Solga
