To właśnie choroby jelit są jednymi z najczęściej występujących spośród wszystkich chorób układu pokarmowego. Jelita to bardzo ważny narząd w organizmie każdego człowieka. Jednak są one bardzo delikatne i zazwyczaj poszczególnym chorobom towarzyszą wspólne objawy, co z kolei utrudnia diagnozę jednostki chorobowej. Jakie są najczęściej występujące krępujące choroby jelit?
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego
Jest to choroba przewlekła[1], która bardzo często ma postać ostrych rzutów, przedzielonymi okresami remisji. Jednak nie są znane powody kolejnych nawrotów, lecz przypuszcza się, że ich przyczyną może być stres, zmiana sposobu odżywiania, zakażenie pokarmowe albo stosowanie leków przeciwbólowych.
Początek tej choroby oraz jej natężenie może przybierać różne formy. Bardzo częstym objawem jest biegunka z domieszką śluzu oraz krwi w kale. Poza tym pojawiają się kurczowe bóle brzucha oraz uczucie parcia na stolec, co zostaje wywołane zaburzeniami motoryki przewodu pokarmowego. Jest to powiązane z koniecznością wielokrotnego wypróżniania w ciągu dnia. Do tego pojawiają się wzdęcia brzucha oraz wzrost napięcia powłok, a także okresowe stany gorączkowe albo podgorączkowe.
Leczenie tej choroby oparte jest na diecie, leczeniu farmakologicznym oraz zabiegach operacyjnych. Dieta powinna być bogatoenergetyczna oraz węglowodanowa. Zalecane jest spożywanie mniejszej ilości tłuszczów i należy wyeliminować dania bogatoresztkowe oraz surowe owoce, jarzyny, ostre przyprawy i alkohol. Z kolei zabiegi operacyjne są konieczne przy następujących powikłaniach: zapalenie otrzewnej, pęknięcie ściany jelita, ropnie, przetoki i krwotoki. Natomiast leczenie farmakologiczne polega na podawaniu środków łagodzących reakcje nerwicowe, a w bardziej zaawansowanych przypadkach podawane są leki immunosupresyjne
Zespół jelita drażliwego (IBS)
Jest to przewlekła choroba przewodu pokarmowego[2], która ma charakter czynnościowy. Dochodzi do nawracających zaburzeń pracy jelit oraz ich nadreaktywności, które nie wynikają ze zmian organicznych albo biochemicznych w organizmie.
Do charakterystycznych objawów tej choroby zalicza się silny i skurczowy ból brzucha, a także zmianę częstości wypróżnień oraz konsystencji/wyglądu stolca. Do tego mogą dochodzić również wzdęcia. W porze nocnej bóle brzucha oraz biegunka zazwyczaj nie występują.
Leczenie polega tutaj przeważnie na łagodzeniu objawów choroby, gdyż trudne jest znalezienie czynnika wywołującego, a poprzez to zastosowanie leczenia przyczynowego. W leczeniu stosowane są środki farmakologiczne, w zależności od tego, co jest objawem dominującym, czy będą to wzdęcia, biegunka albo zaparcia. Poza tym konieczna jest zmiana diety oraz stylu życia. Tutaj stosuje się dietę z ograniczeniem łatwo fermentujących krótkołańcuchowych węglowodanów (fermentujących oligosacharydów, disacharydów, monosacharydów i polioli, czyli FODMAP). Do tego powinna dojść umiarkowana i regularna aktywność fizyczna.
Choroba Leśniowskiego-Crohna
To choroba autoimmunologiczna[3] i przewlekła choroba zapalna. Proces zapalny dotyczy ściany przewodu pokarmowego i może obejmować swoim zasięgiem różne jego obszary, czyli od jamy ustnej aż do odbytu. Jednak najczęściej ma miejsce w końcowym odcinku jelita krętego.
W tej chorobie charakterystyczne są fazy zaostrzeń oraz remisji, czyli okresy, w których objawy nie występują. Kiedy choroba jest aktywna, pojawiają się następujące objawy:
- biegunka,
- gorączka,
- zmęczenie,
- anemia,
- ból brzucha oraz skurcze,
- ból i dyskomfort w okolicy odbytu,
- niedożywienie i afty,
- owrzodzenia i ból w jamie ustnej.
U niektórych osób w ciężkich przypadkach występują również objawy pozajelitowe, np. zapalenie skóry, oczu i stawów oraz zapalenie wątroby albo dróg żółciowych.
Jeśli chodzi o leczenie, to nie ma leków, które mogłyby wyleczyć tę chorobę. Terapia ma na celu wywołanie remisji oraz jej utrzymanie, a także zmniejszenie skutków ubocznych leczenia i poprawę jakości życia. Wybór leczenia zależy od stopnia zaawansowania choroby oraz lokalizacji zmian. Stosowane są leki, które działają na układ odpornościowy. Niekiedy konieczne jest leczenie operacyjne. Poza tym bardzo ważne znaczenie ma dieta.
Leczenie chorób jelit
Przy chorobach jelit najczęściej stosowane jest leczenie farmakologiczne, które ma na celu osiągnięcie remisji. Dlatego konieczne jest przyjmowanie odpowiednich leków. Gdy dodatkowo występują wzdęcia i gazy, można zastosować leki na wzdęcia i uczucie pełności. Dobrym rozwiązaniem są te, które mają w swoim składzie substancję czynną, jaką jest symetykon. Jest to substancja, która nie wchłania się po podaniu doustnym i następnie jest wydalana w niezmienionej postaci po przejściu przez układ pokarmowy. Symetykon powoduje rozbijanie pęcherzyków gazu, które nagromadziły się w przewodzie pokarmowym i w związku z tym są one łatwiej wchłaniane przez ściany jelit lub są wydalane na zewnątrz. Jest to substancja chemicznie obojętna, która działa tylko powierzchniowo i nie wchodzi w żadne reakcje chemiczne. Może być zażywany z innymi lekami, a do tego nie zawiera cukru i mogą go przyjmować kobiety w ciąży.
Referencje:
[1] S. Glinkowski, D. Marcinkowska, Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – ocena aktywności choroby na podstawie współcześnie stosowanych skal [w:] „Nowa Medycyna”, 2018, 25(3).
[2] K. Adrych, G. Rydzewska, Rozpoznawanie i leczenie zespołu jelita nadwrażliwego w praktyce lekarza rodzinnego [w:] „Varia Medica”, 2020, tom 4, nr 1.
[3] J. Glińska, M. Ogrodniczak, Ł. Dziki, A. Dziki, Satysfakcja z życia osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna [w:] „Problemy Pielęgniarstwa”, 2017, 25(4).
