Ojciec i syn mają poważny wypadek samochodowy. Karetka wiezie ich do szpitala, gdzie trafiają do dwóch sal operacyjnych. Do sali syna wchodzi chirurg i pyta: Rany boskie, synu, co się stało? Kim był chirurg?
Od tej krótkiej historyjki można zacząć dyskusje o kobiecych i niekobiecych zawodach.
Która z Was pomyślała o tym, że chirurgiem może być matka? Przecież samo słowo „chirurg” nie posiada formy żeńskiej, więc niejako naturalnie kojarzy się tylko i wyłącznie z mężczyzną.
Czy kobieta może być dobrym chirurgiem, pilotem, górnikiem, inżynierem, żołnierzem?
Czy rzeczywiście istnieją męskie i żeńskie predyspozycje psychiczne do wykonywania określonych zawodów? Badania psychologiczne wskazują na to, że kobiety i mężczyźni różnią się jedynie w 4% psychologicznego funkcjonowania. Mamy np. inny poziom agresji, wyższy u mężczyzn, zdolności językowych-wyższy u kobiety i zdolności przestrzennych – bardziej wykształcony u mężczyzn. Pomimo tego, że istnieją różnice między kobietami i mężczyznami, to mają one raczej ogólny charakter.
Konkretne dwie kobiety mogą się od siebie bardziej różnić niż określona kobieta i mężczyzna. Sukces w niekobiecych zawodach uzależniony jest od indywidualnych predyspozycji i zdolności, często niesłusznie przypisywanych jednej z płci.
Miażdżąca siła stereotypu
Stereotypy towarzyszą nam od urodzenia. Społeczeństwo nakłada inne oczekiwania na chłopców i dziewczynki. Od dziewczynek wymaga się zachowań opiekuńczych, uległości i empatii, od chłopców zdecydowania, asertywności i pewności siebie. Zachowania zgodne z tymi oczekiwaniami są nagradzane, a te stojące w sprzeczności z nimi spotykają się z dezaprobatą. Stereotypy dotyczące płci towarzyszą nam także w życiu zawodowym. Istnieje wyraźny podział na zawody typowo kobiece: pielęgniarka, przedszkolanka, sprzątaczka, sekretarka, kwiaciarka i męskie: żołnierz, bokser, policjant, polityk, pilot, kominiarz, inżynier, informatyk.
Zarówno mężczyzna przedszkolanka, jak i kobieta pilot będą musieli zmierzyć się ze sporą nieufnością, gdyż przekraczają odgórnie ustalone normy społeczne. Kobieta próbująca swych sił w typowo męskich zawodach prawdopodobnie spotka się z dyskryminacją i będzie musiała wykazać się dużo większą determinacją w dążeniu do osiągnięcia sukcesu zawodowego niż jej koledzy. Czy znaczy to jednak, że kobieta nie może stać się doskonałym pilotem lub chirurgiem?
Kobieta pilot, informatyk, żołnierz? Oczywiście, że tak!
Historia udowadnia, że kobiety odnoszą sukcesy w każdym zawodzie:
- Emilia Plater – ur.1806 zm. 1831 – kobieta-żołnierz bohaterka powstania listopadowego na Żmudzi.
- Amelia Earhart – ur.1897 zm. 1932 – kobieta pilot, jedna z wybitnych postaci w dziejach lotnictwa. Jako pierwsza kobieta przeleciała nad Atlantykiem.
- Margaret Thatcher – ur. 1925 – nazywana żelazną damą polityki, przez cały okres swoich rządów podejmowała radykalne kroki, aby wydźwignąć państwo z kryzysu ekonomicznego. Zdecydowania i konsekwencji mogłoby jej pozazdrościć wielu męskich przedstawicieli zawodu.
- Shafi Goldwasser – ur. 1958 – naukowiec–informatyk. Dwukrotna laureatka Nagrody Godla (nagroda przyznawana za wybitne osiągnięcia w dziedzinie informatyki teoretycznej).
- Agnieszka Rylik – ur. 1974 – nazywana także Lady Tyson. Słynie z sukcesów w boksie. W latach 2000–2005 stoczyła 18 zawodowych pojedynków, z których przegrała zaledwie jeden.
Czy powyższe przykłady mają spowodować, że kobiety powinny masowo zacząć próbować swoich sił w lotnictwie, górnictwie, czy też w armii? Niekoniecznie. Są natomiast dowodem na to, że nie wolno rezygnować z marzeń zawodowych, nawet jeśli nie pasują one do ogólnie przyjętych stereotypów i oczekiwań związanych z płcią.
Janis
