Przekwitanie to naturalny okres w życiu każdej kobiety. Nasze ciało zmienia się wraz z wiekiem. W pewnym momencie, najczęściej miedzy 45. a 55. rokiem życia, jego funkcje rozrodcze zaczynają powoli ustawać. Przysadka mózgowa zwalnia tempo, jednocześnie wygasa powoli funkcja jajników, które przestają uwalniać jajeczka i produkować estrogeny. To właśnie te żeńskie hormony odpowiedzialne są za regulację cyklu menstruacyjnego. Mają też wpływ na funkcjonowanie całego naszego organizmu. Obniżenie ich poziomu wywołuje szereg przykrych objawów. Jak daje się we znaki przekwitanie?
Choć pojęcia „menopauza” i „przekwitanie” stosuje się często zamiennie, nie jest to właściwe użycie tych nazw. Menopauza to ostatnia miesiączka w życiu kobiety, po której nie może już zajść w ciążę. Przekwitanie, inaczej klimakterium, trwa kilka lat przed i po menopauzie. Towarzyszy mu szereg przykrych dolegliwości. Pierwsze symptomy nadchodzącej menopauzy nazywane są objawami wypadowymi. Co warto o nich wiedzieć?
Przekwitanie – czym jest?
Przekwitanie obejmuje kilka lat przed i po ostatniej miesiączce. Nasz organizm w tym czasie zaprzestaje produkcji estrogenów. Hormony te odpowiedzialne są za prawidłowe funkcjonowanie całego naszego organizmu. Regulują cykl miesiączkowy, są odpowiedzialne za gospodarkę lipidową i wapniową oraz zwiększanie przyswajania białek. Co więcej, nasilają też krzepliwość krwi poprzez pobudzanie syntezy fibrynogenu. Wpływają również na przyrost i zwiększenie pobudliwości mięśni gładkich narządów rodnych, przez co wpływają także na nasze libido. Dodatkowo zapewniają naszej skórze jędrność i elastyczność. Funkcje estrogenów są więc niebagatelne. Trudno się dziwić, że ich niedobór prowadzi do wielu dolegliwości, które mogą skutecznie utrudnić nam życie.
Objawy wypadowe przekwitania
Pierwsze objawy zbliżającej się menopauzy różnią się kolejnością występowania czy nasileniem u poszczególnych kobiet. Jednak zazwyczaj przekwitanie manifestuje się w podobny sposób. Pierwszym jego symptomem są zaburzenia miesiączkowania. Krwawienie menstruacyjne może być mniej lub bardziej obfite i pojawiać się co kilka miesięcy. Towarzyszy mu często wzmożona męczliwość, brak siły i uczucie zmęczenia. Dla klimakterium typowe są również uderzenia gorąca i zlewne poty, pojawiające się głównie wieczorem lub w nocy. Nakładają się one na zaburzenia snu, co dodatkowo wzmaga poczucie osłabienia. Te nieprzyjemne objawy przyczyniają się do wahań nastroju i rozdrażnienia, które u niektórych pań przeradzają się nawet w depresję. Wielu kobietom trudno zaakceptować upływ czasu i wiążące się z nim zmiany ciała. Szczególnie przykre jest dla nich przybieranie na wadze, spowodowane przez spowolnienie metabolizmu.
Jak daje się we znaki przekwitanie?
Dolegliwości związane z menopauzą są trudne do zniesienia dla wielu pań. Kołatanie serca, wahania nastroju czy uderzenia gorąca są wyjątkowo przykre i nieprzyjemne. Klimakterium niesie jednak ze sobą także poważniejsze zagrożenia. Obniżony poziom estrogenów wpływa na cały organizm kobiety i może prowadzić do rozwoju szeregu schorzeń. U dojrzałych pań nierzadko występują choroby serca i naczyń. W wyniku otyłości rozwinąć mogą się też inne schorzenia, takie jak cukrzyca lub kamica żółciowa. Przekwitające kobiety skarżą się również na zanikowe zapalenie pochwy, objawiające się pieczeniem, swędzeniem i zaczerwienieniem okolic krocza. Typową chorobą, która dotyka panie po menopauzie, jest osteoporoza. Brak żeńskich hormonów płciowych wywołuje u nich spadek masy kostnej. Jest to wyjątkowo groźne, bo prowadzi do poważnych złamań, które wydarzyć się mogą jako następstwo niegroźnych upadków.
Przekwitanie – czy można je wyleczyć?
Przekwitanie nie jest jednostką chorobową, dlatego nie możemy go wyleczyć. Możliwe jest jedynie zapobieganie jego uciążliwym dolegliwościom. Dużą skutecznością odznacza się hormonalna terapia zastępcza (HTZ), polegająca na podawaniu paniom odpowiednich dawek żeńskich hormonów płciowych. Niewielkie dawki estrogenów egzogennych niejako oszukują nasz organizm, dzięki czemu nie odczuwamy skutków braku naszych hormonów. Z tego powodu HTZ łagodzi znacznie objawy menopauzy, a czasem nawet skutecznie je eliminuje. Hormonalna terapia zastępcza jest także skuteczna w zapobieganiu osteoporozie, chorobom krążenia i nowotworowi jelita. Niestety, nie jest ona wolna od skutków ubocznych, dlatego jej stosowanie powinno odbywać się pod ścisłą kontrolą ginekologa.
Co robić, by przekwitanie nie dawało się we znaki?
Przykre objawy przekwitania mogą odebrać nam radość z życia. Z tego powodu warto zapobiegać jego dolegliwościom. Naszym pierwszym krokiem powinna być zmiana trybu życia. Umiarkowana aktywność fizyczna, taka jak częste spacery czy pływanie na basenie, uchroni nas przed osteoporozą czy otyłością. Warto również przyjrzeć się swojemu jadłospisowi i wyrzucić z niego wysoko przetworzone produkty i słodycze. Zamiast nich jedzmy produkty bogate w błonnik, a także owoce i warzywa. Sięgajmy również po rośliny strączkowe, które mają dużą zawartość fitoestrogenów. Te związki roślinne przypominają budową nasze estrogeny, dzięki czemu łączą się z receptorami estrogenowymi i łagodzą symptomy przekwitania. Po 45. roku życia istotne są również regularne badania kontrolne, które obejmują mammografię, cytologię, EKG czy morfologię krwi. Pamiętajmy, że wszelkie zmiany chorobowe wykryte szybko mają znacznie większą szansę na całkowite wyleczenie.
Karolina Solga
