Narcyz kojarzy się z osobą, u której na pierwszy plan wysuwa się przerośnięte poczucie własnej wartości. Choć tacy ludzie wydają się charyzmatyczni, barwni i nierzadko stanowią duszę towarzystwa, to w rzeczywistości zmagają się z ogromnymi kompleksami. W głębi duszy czują się bezwartościowi i beznadziejni, ale próbują to ukryć, starannie budując idealny wizerunek własnej osoby. Dlaczego życie z narcyzem jest takie trudne? Odczuwa on lęk przed zdemaskowaniem, dlatego cały czas musi podkreślać swoją przewagę, deprecjonując innych.
Spis treści:
- Narcyzm jako mechanizm obronny ludzkiej psychiki
- Wszyscy wykazujemy zachowania narcystyczne, nie każdy człowiek jest narcyzem
- Narcyz – dlaczego potrafi dążyć po trupach do celu?
- Przemoc narcystyczna a zespół stresu pourazowego
- Narcystyczne zaburzenie osobowości i niska odporność na krytykę
- Leczenie narcystycznego zaburzenia osobowości – jakie stwarza wyzwania?
Narcyzm jako mechanizm obronny ludzkiej psychiki
Psycholodzy podkreślają, że narcyzm stanowi mechanizm obronny ludzkiej psychiki, który aktywuje się w określonych okolicznościach. Ludzie, u których zdiagnozowano to zaburzenie osobowości, bardzo często pochodzą z dysfunkcyjnych rodzin. Jako dzieci doświadczyli przemocy, poniżania, lekceważenia i naśmiewania. W dorosłym życiu tworzą idealny wizerunek własnej osoby, aby udowodnić innym, że nie są tak beznadziejni, jak sugerowali ich najbliżsi. Niestety, nieustannie towarzyszy im lęk przed obnażeniem prawdy o ich „prawdziwej” naturze.
Wszyscy wykazujemy zachowania narcystyczne, nie każdy człowiek jest narcyzem
Warto podkreślić, że każdy człowiek czasem przejawia zachowania narcystyczne. Dziś nie da się dostać zlecenia czy znaleźć pracy, nie uskuteczniając form autopromocji. Influencerzy na Instagramie ukazują swoje życie jako idealne po to, aby zebrać społeczność, a następnie zmonetyzować swoją popularność, uczestnicząc w kampaniach reklamowych. Wiele osób pragnie wykazać się w pracy, aby udowodnić, że zasługuje na awans. Ponadto niektórzy ludzie nie najlepiej radzą sobie z krytyką. O ile takie zachowania mają miejsce incydentalnie, to nie świadczą o zaburzeniu osobowości. Prawdziwy narcyz cały czas stosuje autopromocję, aby ukazać swoją wyższość. Konkuruje z innymi i nigdy nie akceptuje swoich słabości.
Narcyz – dlaczego potrafi dążyć po trupach do celu?
Gdyby narcyz tylko tworzył swój idealny wizerunek, jak robią to influencerzy na Instagramie, by przyciągnąć widzów i reklamodawców, nie spotkałby się z tak dużą niechęcią społeczną. Ma nie najlepszą sławę, bo często dąży po trupach do celu. Drzemie w nim marzenie o byciu wielkim, dlatego zaciekle walczy o awans czy wygraną w wyborach. Nie posiada empatii, więc nie odczuwa wyrzutów sumienia z powodu krzywdzenia innych ludzi.
Przemoc narcystyczna a zespół stresu pourazowego
Niestety, ludzie, którzy cierpią na narcystyczne zaburzenie osobowości, poczucie własnej wartości czerpią z poniżania innych. Coraz więcej kobiet zgłasza się do psychoterapeuty z zespołem stresu pourazowego. W trakcie sesji wychodzi na jaw, jak głębokie rany w ich psychice pozostawiła przemoc narcystyczna. Tacy ludzie chętnie wytykają bliskim wady, w tym lakier odpryskujący z paznokci po to, aby poczuć się lepiej. Niestety, w ten sposób podkopują ich pewność siebie i nierzadko prowadzą do załamania nerwowego.
Narcystyczne zaburzenie osobowości i niska odporność na krytykę
Krytyka to coś, na co narcyz nie może sobie pozwolić. W każdej uwadze, nawet merytorycznej i wypowiedzianej z szacunkiem, widzi bolesne poniżanie z dzieciństwa. Osoba, która zwraca mu uwagę, musi liczyć się z kontratakiem, zemstą, a nawet zerwaniem kontaktu z dnia na dzień. Narcyz często zmienia miejsce zatrudnienia, zamieszkania i partnerów, bo nie lubi, gdy ktoś wytyka mu błędy.
Leczenie narcystycznego zaburzenia osobowości – jakie stwarza wyzwania?
Narcystyczne zaburzenie osobowości nie jest uleczalne, aczkolwiek psychoterapia może doprowadzić do zmian w strukturze osobowości. Większość narcyzów nawet nie bierze jej pod uwagę, ponieważ oznaczałoby to konfrontację z własnymi słabościami i przyznanie się do popełnionych błędów. Specjaliści zwracają uwagę na to, że narcyz wykazuje skłonność do manipulowania terapeutą. Ponadto na kolejnych sesjach może doskonalić techniki wywierania wpływu i w ten sposób jeszcze mocniej krzywdzić osoby ze swojego otoczenia. Mało który narcyz jest zdolny do samoświadomości i pracy nad tym, aby uznać siebie za osobę wartościową, mimo posiadanych wad.
Magdalena Kukurowska
