Emocje pierwotne są wspólne zarówno dla ludzi, jak i zwierząt. Należą do nich radość, smutek, strach, złość, wstyd i wstręt. Przyjmy się bliżej tym emocjom.
Smutek
Jest to bardzo zdradliwa emocja i potrafi utrzymywać się, w mniejszym lub większym stopniu przez bardzo długi czas. Uczuciami z nią związanymi jest rozpacz, melancholia, żal, sentyment, strata, depresja. Już samo to, że w języku występuje tyle słów oddających różne odcienie smutku świadczy o tym, jak często i różnorako go doświadczamy. Czucie smutku nie wymaga zużycia dużej ilości energii, dlatego nasz organizm może go łatwo przywołać.
Mówi się, że smutek „dołuje” – i faktycznie, możemy to zauważyć w postawie naszego ciała: mamy opuszczone ramiona, schyloną głowę. Mięśnie twarzy również opadają, wydaje się, że twarz się wydłuża. Tworzą się na niej pionowe bruzdy. Może pojawić się również płacz, chęć skulenia się w sobie, obejmowanie się ramionami. Nasza postawa jest zamknięta i wycofana.
Choć powody, dla których czujemy smutek zazwyczaj są takie same dla każdego człowieka na Ziemi, w różnych kulturach inaczej się go okazuje – czasami jest to wyraźna, wręcz teatralna rozpacz, czasem nie wypada okazywać go publicznie. U wszystkich dzieci na świecie smutek wygląda tak samo – płacz i usta wygięte w charakterystyczną „podkówkę”.
Złość
Choć należy do uczuć nieprzyjemnych, jest zarazem najbardziej potrzebną nam emocją. To złość sprawia, że walczymy o życie, napędza nas do walki o swoje prawa. Agresja zmienia granice państw, pcha nas do działania.
Joanna Pastuszka-Roczek
