Menopauza to naturalny etap w życiu każdej kobiety, który wiąże się z zakończeniem okresu płodności. Wraz z nadejściem menopauzy organizm doświadcza szeregu zmian hormonalnych, które prowadzą do wystąpienia charakterystycznych objawów. W artykule omówimy najczęstsze symptomy, które towarzyszą początkom menopauzy oraz podpowiemy, jak sobie z nimi radzić.
Czym jest menopauza i kiedy się zaczyna?
Menopauza, zwana inaczej klimakterium lub przekwitaniem, to okres, w którym organizm kobiety ze stanu płodnego przechodzi w bezpłodny. Oznacza to szereg zmian hormonalnych, co wiąże się z licznymi dolegliwościami oraz czasowymi zaburzeniami pracy organizmu.
Menopauza jest naturalnym, nieuniknionym procesem, który prowadzi do zakończenia okresu reprodukcyjnego. Rozpoczyna się wraz z nadejściem ostatniej miesiączki. Zazwyczaj dotyka kobiet w wieku między 45 a 55 lat. Jeśli występuje wcześniej, po 40 roku życia, uznaje się ją za „wczesną menopauzę”.
Proces menopauzalny może być przyspieszony w wyniku naturalnego ustania czynności jajników, chorób nowotworowych lub po usunięciu jajników.
Po zakończeniu menopauzy – czyli czasie, kiedy kobieta przez kolejnych 12 miesięcy nie ma okresu – następuje okres starzenia się.
Pierwsze objawy menopauzy
W okresie menopauzalnym ustaje produkcja estrogenu i progesteronu, kobieta przestaje również mieć owulacje, następuje degeneracja pęcherzyków jajnikowych. Następuje wzrost hormonu folikulotropowego (FSH) i hormonu luteinizującego (LH). To właśnie te zmiany hormonalne odpowiedzialny są za uciążliwe objawy menopauzy.
Pierwszym objawem menopauzy są zmiany w procesie menstruacyjnym. Wahania hormonów mogą powodować skracanie cyklu miesiączkowego – kobieta może miewać plamienia, częściej niż zwykle odczuwać napięcie miesiączkowe, a także miewać cykle bezowulacyjne. Jeśli nie pojawi się kolejna miesiączka, a jest się w wieku wskazującym na możliwość wystąpienia menopauzy – bardzo możliwe, że właśnie się rozpoczęła.
Pierwsze zmiany menopauzalne następują jednak dużo wcześniej, bo już w wieku około 40 lat. Wówczas następuje proces powolnego zamierania pęcherzyków jajnikowych. Dlatego też mówi się o okresie menopauzalnym, który trwa około 6 lat – pojawia się 5 lat przed ostatnią miesiączką, a kończy rok po ustaniu krwawień menstruacyjnych. I choć wiele zmian, jakie wówczas zachodzą w organizmie kobiet, jest dla nich niewyczuwalne (co więcej, wiele kobiet w wieku 40 lat czuje się nad wyraz kobieco i w kwiecie wieku), to właśnie sam fakt nieuchronnego zbliżania się do wieku menopauzalnego wywołuje lęk, niechęć i strach.
Najczęstsze dolegliwości okresu menopauzy
Poza nieregularnymi miesiączkami wiele kobiet wraz z nadejściem menopauzy odczuwa takie dolegliwości, jak:
- uderzenia gorąca, mające związek ze zmianami poziomu estrogenu. Często pojawiają się w nocy, waz z poczuciem „zalewania potem”, utrudniając spokojny sen;
- kołatanie serca, nerwowość;
- wahania nastrojów;
- ogólne osłabienie, bóle mięśni i stawów;
- zawroty głowy, zaburzenia koncentracji;
- depresja;
- spadek libido;
- suchość pochwy, dyskomfort podczas stosunków;
- nietrzymanie moczu w wyniku osłabienia mięśni pęcherza;
- osłabienie kości, tendencje do złamań, osteoporoza;
- wahania wagi, przyrost masy ciała;
- zmiany skórne – suchość skóry;
- osłabienie i wypadanie włosów.
Oczywiście, pojawienie się objawów nie jest regułą. Niektóre kobiety doświadczają wszystkich, inne tylko niektórych. Najczęściej pojawiają się uderzenia gorąca oraz zmiany w libido, choć te nie zawsze są niekorzystne, ponieważ niektóre kobiety doświadczają w okresie menopauzalnym jego wzrostu. To one, a niekoniecznie hormony, mogą prowadzić do zmian nastroju, uczucia ciągłego niepokoju i drażliwości. Warto więc obserwować swój organizm zarówno pod względem fizycznym, jak i psychicznym, ponieważ nie zawsze powyższe zjawiska wiążą się z menopauzą.
Jak łagodzić objawy menopauzy?
Menopauza jest okresem, którego nie da się zahamować – dotyka każdej kobiety, w różnym stopniu i z różną siłą, ale zawsze prowadzi do tego samego.
Można jednak zadbać o to, by nieco mniej dotkliwie odczuwać efekty menopauzy lub też niektórych w ogóle nie doświadczyć! Niestety, wymaga to sporo samozaparcia i dyscypliny, ponieważ wiąże się głównie ze zmianami stylu życia oraz diety. Warto zadbać o odpowiednią ilość ruchu – aktywność fizyczna może zapobiec wzrostowi wagi – oraz o dietę, która w okresie menopauzalnym powinna być różnorodna i bogata w składniki odżywcze, ale jednocześnie lekka, co również może mieć wpływ na wagę, a także kondycję skóry i włosów.
Czy menopauzę się leczy?
Menopauza nie jest do wyleczenia, nie wymaga hospitalizacji ani środków farmakologicznych. Warto jednak zadbać o odpowiednią suplementację lub też porozmawiać ze swoim lekarzem o hormonalnej terapii zastępczej czy też innych produktach wspierających, np. preparatach ziołowych, mogących łagodzić objawy menopauzy.
Jeśli chcesz wiedzieć, co warto włączyć do diety podczas menopauzy, zajrzyj na Aptelia.pl.
Bibliografia:
Słupczyńska, Objawy menopauzy oraz sposoby radzenia sobie z dolegliwościami w okresie przekwitania, https://www.aptelia.pl/czytelnia/a276-Objawy_menopauzy_oraz_sposoby_radzenia_sobie_z_dolegliwosciami_w_okresie_przekwitania, [dostęp: 10.05.23].
A. Brończyk-Puzoń, D. Piecha, A. Koszowska i in. Rola wybranych składników odżywczych diety u kobiet w okresie naturalnej menopauzy – przegląd piśmiennictwa, Med Og Nauk Zdr. 2016; 22(2): 83–88.
