U większości kobiet przekwitanie rozpoczyna się po osiągnięciu 40 roku życia. Niestety, czasem menopauza przychodzi przedwcześnie i rodzi szereg problemów. W najgorszej sytuacji znajdują się kobiety, które jeszcze nie urodziły dziecka, a bardzo pragną zostać matkami. Przedwczesna menopauza to duży problem – co zrobić, gdy niespodziewanie dotyka on nas lub kogoś z naszych bliskich?
Szacuje, że 1 na 10 000 kobiet wkracza w okres przekwitania przed swoimi 30-tymi urodzinami. W takiej sytuacji mówimy, iż mamy do czynienia z przedwczesną menopauzą. Odpowiedzialność za ten stan rzeczy ponoszą jajniki, które zaczynają niedomagać. Na ogół jednym z pierwszych objawów przedwczesnej menopauzy jest zatrzymanie miesiączki. Kobiety, które go doświadczają, bardzo często myślą, że zaszły w ciążę, jednak stosowne testy to wykluczają. W tym miejscu warto zaznaczyć, iż nie każda spóźniająca się menstruacja niemająca związku z ciążą, oznacza, iż dotknęło nas przedwczesne przekwitanie. U wielu kobiet dochodzi do rozregulowania cyklu w wyniku podróży, zmiany strefy czasowej, stresu, a nawet przeprowadzki. Problem zaczyna się, gdy od czterech miesięcy nie pojawia się krwawienie menstruacyjne, a badania wykluczają ciążę. W takiej sytuacji należy zapisać się na wizytę do ginekologa, ponieważ przedwczesnej menopauzie rzadko towarzyszą objawy charakterystyczne dla przekwitania takie jak uderzenia gorąca, nocne poty czy huśtawki nastrojów.
Przedwczesna menopauza – diagnostyka
Każda kobieta, która nie znajduje się w stanie błogosławionym, a mimo to od kilku miesięcy nie miesiączkuje, powinna zgłosić się do ginekologa lub endokrynologa. Lekarz w takiej sytuacji powinien zlecić wykonanie specjalistycznych badań krwi. Diagnostykę rozpoczyna się od określenia ilości hormonów wytwarzanych przez jajniki – estrogeny i gestageny oraz tych produkowanych przez przysadkę mózgową – FSH. Hormon folikulotropowy, inaczej FSH, odpowiada za prawidłowe dojrzewanie pęcherzyków jajowych. Jednocześnie jego ilość pozwala lekarzowi ocenić, czy synteza estrogenów przebiega prawidłowo. W związku z tym, iż hormony tarczycy mają ogromny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu, należy określić ich ilość (badanie poziomu trójjodotyroniny i tyroksyny). Niezwykle istotna jest również ilość prolaktyny, czyli hormonu odpowiedzialnego za laktację. Gdy w organizmie kobiety jest go zbyt dużo, chociaż w ostatnim czasie nie została matką, miesiączki zanikają, a na twarzy pojawiają się zmiany skórne. O przedwczesnej menopauzie mówimy wówczas, gdy prolaktyna i hormony tarczycy znajdują się w normie, hormonu folikulitropowego jest dużo, a mimo to stężenie estrogenów utrzymuje się na niskim poziomie.
Dlaczego menopauza przychodzi zbyt wcześnie?
Przedwczesna menopauza czasem miewa podłoże genetyczne. W niektórych rodzinach kobiety wcześniej wkraczają w okres przekwitania, jeśli twoja babcia lub mama swoją ostatnią miesiączkę miała przed 40. rokiem życia, istnieje duże prawdopodobieństwo, że ten problem dotknie także ciebie. Do wystąpienia przedwczesnej menopauzy mogą też przyczynić się niektóre choroby zakaźne, na które zachorowałyśmy jako dorosłe kobiety. Do schorzeń szczególnie niebezpiecznych zaliczamy świnkę i odrę, ponieważ wirusy, które je wywołują, mogą uszkadzać jajniki. Najczęściej jednak odpowiedzialność za przedwczesne przekwitanie ponosi choroba o podłożu autoagresji. Niestety, czasem dochodzi do zaburzeń w funkcjonowaniu układu immunologicznego, który ma chronić organizm przed infekcją i namnażaniem komórek nowotworowych. W rezultacie system odpornościowy przystępuje do zwalczania tkanek własnego organizmu, chociaż nie stanowią one żadnego zagrożenia.
Chorobami, które mogą doprowadzić do przedwczesnej menopauzy, są zapalenie tarczycy, reumatoidalne zapalenie stawów, miastenia. W przypadku zapalenia tarczycy bardzo często obserwuje się niedoczynność tego gruczołu. Jak ją rozpoznać? Osoby, u których tarczyca pracuje na zwolnionych obrotach, nie tylko skarżą się na brak miesiączki, ale też na problemy z gwałtownym przybieraniem na wadze, chroniczne zmęczenie, nadmierną senność i suchość skóry, która może prowadzić do świądu.
Z kolei reumatoidalne zapalenie stawów to choroba, która w sposób szczególny upodobała sobie młode kobiety. Osoba dotknięta tą przypadłością początkowo skarży na ból i obrzęk w obrębie drobnych stawów dłoni, który z czasem obejmuje też inne części ciała i utrudnia poranne wstawanie z łóżka. Chorzy na reumatoidalne zapalenie stawów muszą znajdować się pod stałą kontrolą reumatologa.
W przypadku miastenii mamy do czynienia z rzadką chorobą autoimmunologiczną, która atakuje mięśni. Osoby, które zmagają się z tą przypadłością, bardzo często widzą podwójnie, ponieważ mięśnie podtrzymujące powiekę są tak słabe, iż ta opada.
To nie menopauza, ale nadmiar prolaktyny!
Nie zawsze miesiączka zanika całkowicie, czasem pojawia się raz na kilka miesięcy. W takiej sytuacji nie mamy do czynienia z przedwczesną menopauzą, lecz nadmiarem prolaktyny. Do nadmiernej produkcji tego hormonu zazwyczaj dochodzi w warunkach stresu i u chorych na zespół policystycznych jajników. Wówczas stężenie progesteronu znajduje się poniżej normy. Kobiety, u których prolaktyna utrzymuje się na zbyt wysokim poziomie, bardzo często skarżą się na nadmierne owłosienie twarzy, rąk i nóg.
Kobiety, u których menopauza pojawiła się zbyt szybko, w celu złagodzenia objawów przekwitania powinny rozpocząć hormonalną terapię zastępczą. Niestety, nie wszystkie panie mogą stosować HTZ. W takiej sytuacji jedynym rozwiązaniem pozostaje przyjmowanie suplementów diety z witaminami i fitoestrogenami.
Marlena Skóra
