Hormony – zgodnie ze swym greckim znaczeniem tego słowa, to substancje działające na odległość na inne tkanki lub narządy. Hormony, wydzielane przez gruczoły, docierają do określonych narządów poprzez krew, pełniąc funkcje regulacyjne. Większa część układu hormonalnego funkcjonuje podobnie u kobiet i u mężczyzn, za wyjątkiem gruczołów i hormonów płciowych.
W miarę starzenia się organizm mężczyzny stopniowo zaczyna zmniejszać produkcje następujących hormonów:
- DHEA – po 30 roku życia (główny androgen),
- Hormon wzrostu – po 40 roku życia,
- Testosteronu – po 50 roku życia
- Melatoniny
Jak duże znaczenie dla męskiego organizmu mają te hormony, a zwłaszcza testosteron chyba nie muszę przypominać. Chciałbym jednak zwrócić uwagę na inny ważny czynnik. Dr Eugene Shippen w swojej książce „Syndrom testosteronu” wskazuje, że spadek poziomu testosteronu we krwi następuje w sposób zróżnicowany i zależy od wielu indywidualnych czynników.
Niektórzy mężczyźni wkraczają w okres andropauzy jeszcze przed 40-tką, a ich poziomy testosteronu to zaledwie 200-300 ng/dl, podczas gdy inni w wieku lat 70-ciu mają poziom 800 ng/dl. Być może dlatego poziom testosteronu nie został w medycynie przyjęty jako miarodajne kryterium początku andropauzy. Ponieważ mężczyźni z wysokim poziomem testosteronu również odczuwają objawy andropauzy, należy zatem wnikliwiej przyjrzeć się temu zjawisku.
Poziom testosteronu całkowitego, najczęściej badanego w laboratoriach jest zatem niepełnym obrazem stanu zdrowia pacjenta. Najnowsze badania wyjaśniają dlaczego mężczyźni z wysokim, jak na swój wiek poziomem testosteronu doświadczają objawów andropauzy. Otóż, o ile stężenie testosteronu całkowitego po ukończeniu 45 roku życia zmienia się powoli, czasem nieznacznie, o tyle stężenie testosteronu wolnego obniża się
o wiele bardziej i szybciej.
Z całej ilości dostępnego w organizmie mężczyzny testosteronu większa część, nawet 70-80% jest związana z proteinami. Główną proteiną wiążącą testosteron jest białko wiążące hormony płciowe, tzw. SHGB którego poziom w organizmie męskim wzrasta z wiekiem. Im wyższe stężenie SHGB we krwi, tym mniej testosteronu może oddziaływać na nasze komórki. Testosteron związany z białkami jest już praktycznie wykorzystany i nie wykonuje pożądanych dla nas zadań. Ponieważ tylko wolny testosteron charakteryzuje się całkowita dostępnością biologiczną i ma tak znaczący wpływ na funkcjonowanie organizmu każdego z nas. Dr Malcolm Carruthers podkreślił wagę Indeksu Wolnych Androgenów (FAI), czyli poziomu testosteronu we krwi podzielonego przez SHBG i pomnożonego przez 100. Jeśli FAI wynosi poniżej 50%, wówczas często pojawiają się symptomy andropauzy. Oczywiście spadek poziomu absolutnego testosteronu lub wzrost poziomu SHBG będzie miał ten sam efekt – mężczyzna zostanie pozbawiony hormonu, którzy uczynił go mężczyzną i utrzymuje go w dobrej formie.
W wieku 80 lat pula testosteronu związanego z SHBG zwiększa się do ponad 80%,a w wieku 100 lat wolny testosteron praktycznie znika z krążenia. Jak donosi Dr Eugene Shippen w swojej książce „Syndrom testosteronu” badania przeprowadzone przez amerykańskich uczonych wykazały, że pomiędzy 39 a 70 rokiem życia tempo zmniejszania się puli wolnego testosteronu wynosiło średnio 1,2% rocznie. Natomiast poziom testosteronu związanego z SHBG i sama zawartość tego białka w organizmie mężczyzn wzrasta o 1,2% w skali roku.
Proporcje pomiędzy ilością testosteronu wolnego a związanego z wiekiem ulegają zmianie, na niekorzyść tego pierwszego. Mam nadzieję, że teraz już będzie dla Was jasne czym jest poziom całkowity testosteronu, a czym wolnego oraz jakie konsekwencje to ze sobą niesie. Teraz już będziecie wiedzieć, że nawet przy wysokim poziomie testosteronu możecie odczuwać objawy andropauzy i nie ma w tym nic dziwnego. Musicie zmierzyć poziom wolnego testosteronu, bo to on charakteryzuje się aktywnym działaniem i reguluje nasz organizm. Panowie, mam dla was jeszcze jedną informację odnośnie ilości testosteronu. Mianowicie z wiekiem również zachodzi proces przekształcania waszego cennego hormonu do innych związków ale o tym już w następnym artykule.
Borys
