Żyjemy w czasach, gdy samooszukiwanie się jest na porządku dziennym. Jeszcze nigdy tak wiele osób nie wierzyło w teorie spiskowe. Co sprawia, że logika i rozum przegrywają konfrontację z samooszukiwaniem? Odpowiedź na to pytanie znajdziecie w poradniku Przydatne złudzenia. Dlaczego oszukujemy siebie. Jak Shankar Vedantam tłumaczy tę nietypową tendencję?
Kościół Miłości i ofiary broniące oszusta
W celu lepszego zobrazowania problemu Shankar Vedantam posługuje się przykładem Kościoła Miłości. Jego założyciel postanowił zarobić ogromne pieniądze, tworząc fikcyjne postaci kobiece, które korespondowały z wieloma mężczyznami z USA. Co ciekawe, adresaci chętnie dzielili się swoimi środkami finansowymi. Wielu z nich korespondowało z fikcyjnymi postaciami przez długie lata. Niektórzy nawet zakochali się w tych wyimaginowanych kobietach i chcieli im przepisać swój majątek w testamencie. Gdy oszustwo i jego skala wyszły na jaw, poszkodowani bronili założyciela Kościoła Miłości. Choć opinia publiczna nie pozostawiała na nim suchej nitki, to jego ofiary dziękowały mężczyźnie za to, co dla nich zrobił. Wielu wskazywało na odzyskaną nadzieję i radość życia. Niektórzy dzięki wymianie listów z fikcyjnymi kobietami uniknęli próby samobójczej.
Poczucie celu w życiu
Shankar Vedantam w swoim poradniku Przydatne złudzenia. Dlaczego oszukujemy siebie nawiązuje też do koncepcji Dawkinsa. Uważa on, że wolimy myśleć o Ziemi jako centrum wszechświata. Zapominamy o tym, że jest tylko jedną z planet w naszej galaktyce, a liczba galaktyk to kilka bilionów. Gdybyśmy kierowali się tutaj żelazną logiką, musielibyśmy przyznać, jak niewiele znaczy życie człowieka w kontekście wszechświata. To byłoby bardzo przygnębiające. W związku z tym wolimy w swoim życiu upatrywać jakiegoś celu. Zakładamy, że istnieje jakieś przeznaczenie lub Siła Wyższa posiadająca własny zamysł.
Dlaczego logika przegrywa z teoriami spiskowymi?
Przydatne złudzenia. Dlaczego oszukujemy siebie to poradnik, w którym odnajdziemy wiele przykładów z życia wziętych, w których logika i rozum przegrywają z teoriami spiskowymi. Shankar Vedantam zwraca jednak uwagę na to, iż wiara w przesądy zawsze ma wspólny mianownik. Zazwyczaj samooszukiwanie się niesie ze sobą pewne korzyści. Zapewnia poczucie sensu życia, daje nadzieję na lepsze jutro, pozwala normalnie funkcjonować w niepewnych czasach. Gdyby pozbawić ludzi złudzeń, wielu z nich skarżyłoby się na to, iż życie ich przerasta.
Jakie korzyści niesie samooszukiwanie?
Samooszukiwanie się niesie pewne korzyści. Dlatego tak chętnie rezygnujemy z podszeptów logiki na rzecz teorii spiskowych oraz przedziwnych wierzeń. Zdarza się, iż ten mechanizm pozwala nam kształtować lepsze relacje z innymi i myśleć o sobie dobrze. Shankar Vedantam zachęca do tego, abyśmy przyjrzeli się własnemu zachowaniu. Kiedy praktykujemy samooszukiwanie się? Dlaczego to robimy? Jakie korzyści z tego czerpiemy? Jak wyglądałoby nasze życie, gdybyśmy musieli skonfrontować się z rzeczywistością?
Dlaczego złudzenia bywają pomocne?
Niewątpliwie samooszukiwanie to jeden z mechanizmów obronnych naszej psychiki. Gdyby ten nie powstał, musielibyśmy zmierzyć się z wieloma trudnościami. Niewykluczone, że świat przestałby nam się jawić jako przyjazne miejsce. Musielibyśmy też zerwać kontakt z wieloma ludźmi. Nie zawsze jednak jesteśmy na to gotowi.
Dlaczego warto znać mechanizmy powstawania teorii spiskowych?
Przydatne złudzenia. Dlaczego oszukujemy siebie to niezwykle przydatny poradnik psychologiczny, z którym warto zapoznać się już dziś, aby lepiej zrozumieć mechanizmy rządzące współczesnym światem. Ich znajomość może nam pomóc w walce ze szkodliwymi teoriami spiskowymi, które trawią dziś zachodnie społeczeństwa.
