Proste testy sprawnościowe Fitness Test mogą pokazać długoterminowo ryzyko zawału serca – na 10 lat lub dłużej; udaru mózgu i to nie u seniorów, a osób ok. 40 roku życia.
Można przewidzieć ryzyko śmierci przez zawał serca lub udar mózgu w latach późniejszych u mężczyzn i wykryć wczesne oznaki choroby układu krążenia u kobiet.
Grupa ryzyka
W jednym z ostatnich badań, zaprezentowanych w Journal of the American College of Cardiology, naukowcy przeanalizowali ryzyko chorób serca u 45-65-letnich mężczyzn w oparciu o ich sprawność fizyczną i ocenę czynników ryzyka takich jak wiek, ciśnienie skurczowe, cukrzyca, stężenie cholesterolu całkowitego i palenie papierosów. Udowodniono, że niski poziom sprawności w testach fitness w wieku średnim jest związany z ryzykiem chorób układu krążenia.
Przykład
55-letni mężczyzna, który potrzebuje 15 minut, aby przebiec 1,62 km (milę tj. w tempie ok. 9 min. 16 sek./ 1 km) z 30 proc. prawdopodobieństwem może wystąpić u niego ryzyko choroby serca. Natomiast 55-latka, która może pokonać ten dystans w 8 minut (5 min./km) ma poziom ryzyka poniżej 10 procent.
Dyscyplinuj się od 40-tki
Wniosek jest jeden – zapobiegać chorobom serca trzeba już w średnim wieku, od 40 roku życia. Im wyższy poziom sprawności tym niższe ryzyko chorób serca nawet u osób z innymi czynnikami ryzyka.
Testy fitness prowadzono także w klubach fitness, na bieżni – nawet te badania lepiej diagnozują ryzyko udaru czy zawału i inne choroby serca niż same mierzenie ciśnienia krwi i poziomu cholesterolu.
Serce nie sługa
Choroba serca jest przyczyną śmierci w krajach uprzemysłowionych, głównym powodem zgonów kobiet w Stanach i Europie. U kobiet poniżej 50 roku życia szczególnie trudno ocenić długoterminowe ryzyko sercowo-naczyniowe. Większość kobiet poniżej 50 roku życia jest w grupie niskiego ryzyka chorób serca, ale z wiekiem ryzyko zwiększa się dramatycznie. Niski poziom sprawności był miarą szczególnie pomocną w identyfikacji kobiet z grupy ryzyka chorób serca w perspektywie długoterminowej. Przez dziesiątki lat naukowcy starali się udoskonalić diagnostykę ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Badania oparte na analizie krwi i technikach obrazowania są wykorzystywane, ale ćwiczenia do dziś nie są niestety wprowadzone do diagnostyki i powszechnie stosowane.
Próby wysiłkowe
W USA już od lat 70. obok badań klinicznych stosuje się próby wysiłkowe na bieżni. W latach 90. szczególnie badano kobiety, których śmiertelność z powodów sercowo-naczyniowych rośnie. W każdej grupie wiekowej (od 20 do 90 roku życia) wyższy poziom sprawności był związany z niższym poziomem tradycyjnych czynników ryzyka. Warto rozszerzać badania 10-letnie na 25 lat, choć w Polsce same kobiety muszą póki co inicjować takie badania, testując same swój poziom sprawności i porównując wyniki co roku.
dr Paweł F. Nowak
