Obserwując zatłoczone aglomeracje i bezustanny pośpiech, czasami trudno jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie: czy rzeczywiście mamy obecnie więcej czasu wolnego? Zmniejszający się wymiar czasu pracy jest jednak faktem, zdobyczą technicznej cywilizacji.
Tak było kiedyś
W 1860 roku w Stanach Zjednoczonych obowiązywał 70-godzinny tydzień pracy, natomiast w 1960 – już tylko 37-godzinny. Dopiero od 1919 roku w Europie mamy ośmiogodzinny dzień pracy, który przyjął się na całym kontynencie. Tak więc, z formalnego punktu widzenia, dysponujemy obecnie większą ilością czasu wolnego niż kiedykolwiek wcześniej. Stało się to możliwe głównie za sprawą postępu technologicznego, który w zauważalnym dużym stopniu odciążył nas również w sferze codziennych obowiązków domowych.
Wartość wolnego czasu
Czas wolny jest nieodłącznym składnikiem życia każdego człowieka, postrzegany jako wysoce ceniona wartość, nie tylko w społeczeństwach demokratycznych. Jest sferą wolności, przestrzenią do indywidualnego dobrowolnego zagospodarowania, w której można decydować o sobie. Większość ludzi chce mieć jak najwięcej czasu dla siebie. Pracujący wyczekują świąt, długich weekendów, urlopów i planują wypoczynek.
Zalety bycia aktywnym – zawodowo
Myśląc o potencjale zdrowia psychospołecznego warto zwrócić uwagę na profilaktyczną i terapeutyczną funkcję pracy. Potocznie mówi się uczyń ze swojego hobby pracę, a nigdy nie będziesz musiała pracować. Nie ma chyba nic gorszego niż nie lubić swojej pracy, przecież spędzamy w niej 1/3 swojego życia. Praca może być rozumiana nie tylko jako konieczność zapewniająca egzystencję, ale również jako styl życia, jako satysfakcjonujące zajęcie.
Złoty środek
Nie tyle ilość czasu wolnego, a sposób jego spędzania przesądza o jakości naszego życia, o tym, czy czujemy się szczęśliwi zdrowi i zadowoleni z siebie. Często marnujemy czas wolny, nie potrafimy go efektywnie wykorzystać. Problematyczną cechą, która związana jest z czasem wolnym, jest spontaniczność. Niektórzy celowo nie planują zajęć po pracy, wolą poddać się spontanicznym pomysłom chwili. Z pewnością wcześniejsze programowanie wypoczynku i dokładna realizacja założonych planów zwiększa jego skuteczność. Jednak traktowanie zadaniowo czasu wolnego np. wyjazdu turystycznego, podczas którego realizuje się punkt po punkcie przeładowany program, może stanowić źródło stresu i mieć więcej znamion pracy niż wypoczynku. Natomiast brak pomysłu na wypoczynek, zupełna spontaniczność nie gwarantuje osiągnięcia sukcesu w tym względzie i może rodzić wiele niebezpieczeństw.
Bądź Panią swego czasu
W prywatnej sferze czasu wolnego bardzo często pozwalamy sobie narzucić sposób jego spędzania, zazwyczaj przyjmując rolę konsumenta, rezygnującego z własnej aktywności, a tym samym – z satysfakcjonujących doświadczeń. Prawdziwie szczęśliwy człowiek to ten, który jest wolny, żyje jak chce, który jest panem swojego życia, a przynajmniej swojego czasu po pracy.
dr Paweł F. Nowak
