Wkładka domaciczna jest metodą antykoncepcji, której skuteczność sięga 99%. To czyni ją jedną z najskuteczniejszych form zapobiegania nieplanowanej ciąży. Nic więc dziwnego, że coraz więcej kobiet się na nią decyduje. Jednak wkładki hormonalne i niehormonalne nie mogą być stosowane przez każdą kobietę. O przeciwwskazaniach ku temu zawsze informuje pacjentkę lekarz w wywiadzie poprzedzającym dobór odpowiedniej formy antykoncepcji.
Czym jest wkładka domaciczna?
Wkładka domaciczna, zwana również wkładką wewnątrzmaciczną albo spiralą jest formą odwracalnej antykoncepcji. Jest to bardzo popularna metoda zapobiegania nieplanowanej ciąży. Wkładka ma kształt litery T z prostymi ramionami lub harpuna z ramionami odgiętymi ku dołowi. Każdy z nich dopasowuje się do anatomii macicy.
Początkowo materiałem wykorzystywanym do produkcji spirali były metale szlachetne. Obecnie wykorzystuje się polietylen, będący materiałem obojętnym dla kobiecego ciała. Ponadto polietylen jest miękki i elastyczny, dlatego wkładka umieszczona w macicy dopasowuje się do jej geometrii i pozostaje niewyczuwalna zarówno przez kobietę, jak i jej partnera w czasie stosunku seksualnego.
Wkładka wewnątrzmaciczna hormonalna – zastosowanie
Spirale hormonalne zapewniają bezpieczeństwo antykoncepcyjne dzięki uwalnianemu lewonorgestlerowi, czyli syntetycznemu progesteronowi. Po umieszczeniu przez lekarza w macicy jest jednakowo skuteczna przez okres od 3. do 5. lat (w zależności od wybranego produktu).
Lekarz może zalecić pacjentce spiralę o różnej zawartości lewnorgestrelu (13,5–52 mg) i odmiennych dozach hormonu w ciągu doby. Te z większą dawką mogą zahamować krwawienie miesiączkowe. Dobór odpowiedniego produktu zawsze jest decyzją lekarza na podstawie przeprowadzonego wcześniej wywiadu i wykonanych badań.
Mimo wygody stosowania i wysokiej skuteczności wkładki hormonalnej nie jest to metoda odpowiednia dla każdej kobiety. Lekarz odradzi jej stosowanie pacjentce:
- w ciąży,
- ze zdiagnozowanym rakiem piersi,
- z otosklerozą,
- z zakrzepicą,
- z trombofilią,
- z cukrzycą,
- z nadciśnieniem tętniczym,
- długotrwale unieruchomionej (np. po operacji),
- palącej papierosy,
- w wieku powyżej 35. roku życia.
Grafika dostarczona przez partnera
Wkładka wewnątrzmaciczna niehormonalna – zastosowanie
Wkładka niehormonalna nie zawiera lewonorgestrylenu, a mimo to jej skuteczność jest tylko minimalnie mniejsza niż wkładki hormonalnej. Za zabezpieczenie antykoncepcyjne odpowiada w tym przypadku powłoka wykonana z miedzi, miedzi posrebrzanej, albo połączenia miedzi i złota. W większości przypadków powłoka ma postać cienkiego drutu lub pierścienia spiralnie owijającego się wokół rdzenia wkładki. Rolą powłoki jest stworzenie w endometrium warunków, które nie sprzyjają aktywności plemników.
Mimo że wkładki niehormonalne nie zawierają syntetycznego progesteronu, to i dla tej metody istnieje szereg przeciwwskazań. Lekarz odradzi jej stosowanie pacjentce:
- w ciąży,
- uczulonej na materiał, z którego wykonana jest powłoka wkładki (miedź, złoto, srebro),
z chorobą Wilsona, - z krwawieniami z macicy o niejasnym podłożu,
- z nowotworami, guzami, polipami oraz włókniakami,
- ze stanami zapalnymi w obrębie miednicy mniejszej,
- z anomaliami budowy macicy i zaburzonym jej funkcjonowaniem.
Rodzaj wkładki wewnątrzmacicznej a skuteczność
Wkładka hormonalna zapewnia skuteczność na poziomie zbliżonym do zabiegu podjęcia jajowodów. Z tą jednak różniącą, że stosowanie sprali to odwracalna metoda zapobiegania nieplanowanej ciąży. Po usunięciu jej z macicy płodność zostaje przywrócona w pierwszym naturalnym cyklu miesiączkowym. Wskaźnik Pearla, czyli liczba nieplanowanych ciąż na 100 kobiet stosujących wybraną metodę antykoncepcji, wynosi w tym przypadku 0,1–0,2.
Skuteczność spirali niehormonalnej jest tylko nieznacznie niższa niż tej zawierającej lewonorgestler. Wskaźnik Pearla wynosi w tym przypadku 0,6–0,8. Podczas stosowania wkładki niehormonalnej krwawienia miesięczne występują cały czas w niezakłócony sposób. W związku z tym płodność zostaje przywrócona natychmiast po usunięciu spirali z macicy (nie trzeba czekać do pierwszego naturalnego cyklu).
Większość wkładek jest skuteczna przez czas od 3 do 5 lat. Aby utrzymać właściwości spirali, konieczne są jednak coroczne kontrole u ginekologa, który sprawdzi, czy nie zmieniła ona swojego ułożenia, co mogłoby negatywnie wpłynąć na poziom zabezpieczenia antykoncepcyjnego.
Bibliografia:
- A. Karowicz-Bilińska, E. Nowak-Markwitz i in., Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące wskazań i bezpieczeństwa stosowania antykoncepcji hormonalnej oraz wewnątrzmacicznej, „Ginekologia Polska” 2014, nr 3, s. 234-239.
- R. Dębski, Antykoncepcja – metody zapobiegania niepożądanej. Część II. Medyczne (nienaturalne) metody zapobiegania niepożądanej, „Ginekologia Polska” 2007, nr 11, s. 834–841.
