Choć zespół Sjogrena dla wielu z nas brzmi dość egzotycznie, jest to jedna z najczęściej spotykanych chorób autoimmunologicznych. W przypadku tego typu schorzeń organizm atakuje własne komórki. Zespół Sjogrena to przypadłość, z którą głównie borykają się kobiety w wieku okołomenopauzalnym. Choroba ta manifestuje się suchością spojówek, jamy nosowej i pochwy. Na czym polega leczenie zespołu suchości?
U osób, które borykają się z zespołem Sjogrena, obserwuje się przewlekły stan zapalny gruczołów wydzielania zewnętrznego. W jego wyniku dochodzi do upośledzenia funkcji gruczołów, czego efektem jest uczucie suchości. Choć choroba może wydawać się stosunkowo niewinna, w rzeczywistości wpływa negatywnie na jakość życia chorych.
Zespół Sjogrena, czyli choroba autoimmunologiczna
Szacuje się, że na zespół Sjogrena cierpi 0,5-5% społeczeństwa, z czego aż 90% stanowią panie. Choroba ta należy do schorzeń autoimmunologicznych, oznacza to, że system odpornościowy z nieznanych przyczyn zaczyna atakować komórki własnego organizmu, prowadząc do ich wyniszczenia. Choroby autoimmunologiczne to wciąż temat, o którym wiemy stosunkowo niewiele. U osób zmagających się z zespołem Sjogrena limfocyty, czyli białe ciałka krwi, atakują gruczoły wydzielania wewnętrznego, co prowadzi do stanów zapalnych i upośledzenia ich funkcji. W rezultacie organizm wytwarza zbyt mało łez, śliny czy śluzu pochwowego.
Zespół suchości – przyczyny
Choroby autoimmunologiczne to schorzenia o trudnej do zdiagnozowania przyczynie. Naukowcy uważają jednak, że zespół Sjogrena wywołują czynniki genetyczne, immunologiczne (nosicielsko niektórych antygenów zgodności tkankowej) oraz infekcyjne, w tym wirus Epsteina-Barra, wirus HCV, wirus HIV i wirus cytomegalii. Badacze zauważyli też, iż zespół Sjogrena najczęściej dotyka kobiet w wieku okołomenopauzalnym, dlatego też uważają, że niedobór estrogenów może być jednym z czynników leżących u podstaw choroby.
Zespół Sjogrena – objawy
Zespół Sjogrena manifestuje się suchością rogówki i spojówek, przez co chory może odnosić wrażenie, że pod jego powieki dostał się piasek. Niedobór łez może powodować też pieczenie i swędzenie oczu, jak również zaczerwienienie spojówek. Osoby zmagające się z zespołem Sjogrena często borykają się z problemem nadwrażliwości na światło i dym papierosowy. Zespół suchości nie dotyka wyłącznie oczu, ale też jamę ustną. Spada ilość wydzielanej śliny, przez co chory odczuwa suchość ustach i mam problem z przeżuwaniem pokarmu. Zespół Sjogrena może też doprowadzić do problemów mową, utraty smaku i węchu czy szybko postępującej próchnicy zębów.
Gdy dochodzi do upośledzenia funkcjonowania gruczołów wewnątrzwydzielniczych, pojawia się uczucie suchości w obrębie gardła i nosa, co z kolei może doprowadzić do zapalenia zatok, oskrzeli lub płuc. Wiele kobiet dodatkowo boryka się z suchością pochwy, przez co stosunek zaczyna im sprawiać ból. Dyskomfort intymny towarzyszy im też podczas wykonywania codziennych czynności. Charakterystycznym symptomem zespołu Sjogrena jest objaw Raynauda, który polega na sinieniu dłoni, z jednoczesnym pojawieniem się bólu palców.
Zespołu suchości w żadnym wypadku nie wolno lekceważyć, ponieważ może doprowadzić do poważnych zmian w obrębie narządów wewnętrznych – powiększenia węzła chłonnych, zmian w płucach, nerkach, zapalenia trzustki i tarczycy.
Diagnostyka zespołu Sjogrena
Rozpoznanie zespołu suchości nie jest trudne. W przypadku podejrzeń lekarz powinien skierować pacjenta na morfologię krwi oraz badania na obecność przeciwciał ANA. Osoby, które zmagają się z zespołem Sjogrena, mają podwyższony poziom gammaglobulin, ponadto obserwuje się u nich anemię i leukopenię.
Lekarz powinien też zlecić badania mające na celu określenie ilości wydzielanej śliny i łez. Stopień nasilenia suchości oczu określa się za pomocą testu Schirmera, natomiast pomiar wytwarzanej śliny z wykorzystaniem testu Saxona.
Leczenie zespołu suchości
Podobnie jak w większości przypadków chorób autoimmunologicznych zespół Sjogrena leczy się jedynie objawowo, zwalczając uczucie suchości. W przypadku suchości oczu zaleca się stosowanie specjalnych kropli, tzw. sztucznych łez, któr zawierają metylocelulozę oraz alkohol poliwinylowy. Czasem konieczne jest włączenie do leczenia glikokortykosteroidów i leków obniżających odporność. Leczenie zespołu suchości przeprowadza reumatolog.
Irmina Cieślik
