Medycyna nie stoi w miejscu. Kolejne jej innowacyjne odkrycia pozwalają nam walczyć z różnymi chorobami, zwłaszcza cywilizacyjnymi, przed którymi jest nam coraz trudniej się ustrzec.
Czym są komórki macierzyste?
Komórki macierzyste są specyficznym typem komórek w ciele ludzkim. Maja one zdolność zastępowania obumarłych, zniszczonych, niefunkcjonujących komórek. Źródłem komórek macierzystych jest ludzka krew obwodowa, szpik kostny oraz krew pępowinowa.
Możemy wyróżnić kilka typów komórek macierzystych:
- komórki totipotencjalne, mogące różnicować się w każdy typ komórek danego organizmu,
- komórki pluripotencjalne, których różnicowanie jest ograniczone do trzech listków zarodkowych,
- komórki multipotencjalne, mogące różnicować się w obrębie jednego listka zarodkowego
- komórki unipotencjalne, dające jeden konkretny typ komórek.
Komórki macierzyste a leczenie cukrzycy
Życie z cukrzycą jest trudne, wymaga wielu wyrzeczeń i systematyczności leczenia. Ta choroba to już prawdziwa zmora krajów wysoko rozwiniętych cywilizacyjnie, dlatego lekarze na całym świecie podejmują wszelkie próby, aby znaleźć cudowny lek na cukrzycę. Tylko, czy taki istnieje?
Wyjątkowy eksperyment
Grupa amerykańskich badaczy z Uniwersytetu Northwestern w Chicago i brazylijskich ekspertów z Regionalnego Centrum Krwi w Brazylii przeprowadziła doświadczenie, które daje bardzo dobre rokowanie na przyszłość. Celem badania było powstrzymanie układu odpornościowego pacjenta z cukrzycą typu 1 przed niszczeniem własnych komórek produkujących w trzustce insulinę. Wyłonili oni grupę osób z niedawno zdiagnozowaną cukrzyca typu 1 i pobrali z ich własnej krwi komórki macierzyste. Następnie w warunkach laboratoryjnych uzyskane komórki poddali niewielkiej chemioterapii, celem zniwelowania ich autoagresji, a następnie ponownie wszczepili chorym. Taką terapię nazywany autologiczną transplantacją hematopoetycznych komórek macierzystych.
Uzyskane wyniki były niezwykle korzystne. W większości przypadków udało się uniezależnić chorych od insuliny podawanej dożylnie, w zależności od chorego na okres od 1 do 36 miesięcy.
Dzięki czemu eksperymentalna terapia z użyciem komórek macierzystych pozwoli chorym na cukrzycę typu 1, na kilka lat zrezygnować z codziennych zastrzyków insuliny, co jest ogromna ulgą i „wyzwoleniem” dla pacjentów. Niestety, sukces badania nie dotyczy chorych na cukrzycę typu 2, ponieważ u podłoża tej choroby leżą inne czynniki.
Dzięki myszom wyleczymy cukrzycę?
Innego typu badania przeprowadziła grupa badaczy z Uniwersytetu w Toronto. W trzustce myszy znaleźli niedojrzałe komórki, z których w przyszłości mogłyby powstać komórki produkujące insulinę. Zakładając, że analogiczne, niedojrzałe komórki znajdują się także w trzustce człowieka, i że są one zdolne do utrzymania prawidłowego poziomu glukozy we krwi, można przypuszczać, że zostaną wykorzystane do stworzenia nowego typu terapii przeciwcukrzycowej.
Kolejnej próby wyleczenia cukrzycy u myszy za pomocą ludzkich komórek macierzystych pochodzących ze szpiku podjęli się naukowcy z Tulane University w Nowym Orleanie. Doświadczenie polegało na wszczepieniu do mysiej uprzednio uszkodzonej trzustki, ludzkich komórek macierzystych. Niszczenie mysich wysepek trzustkowych miało imitować proces niszczenia komórek produkujących insulinę w trzustce człowieka chorego na cukrzycę typu 1.
Wyniki przeprowadzonego projektu badawczego były niezwykle korzystne. Okazało się, że w ciągu trzech tygodni od daty przeszczepu, komórki wysp trzustkowych u myszy, pod wpływem ludzkich komórek macierzystych uległy regeneracji. Uprzednio „chore”, nieprodukujące insuliny osobniki z powodzeniem zaczęły produkować hormon, a stężenie glukozy we krwi wróciło do wartości prawidłowych.
Potęga nauki zaskakuje. Bardzo interesujący jest fakt, że ludzkie komórki macierzyste pozwoliły na wytwarzanie mysiej odmiany insuliny. Dodatkowo badacze zauważyli, że komórki macierzyste pozwalają nie tylko na odbudowę zniszczonej trzustki, ale także docierają do nerek, gdzie niwelują powstałe w trakcie choroby uszkodzenia. Prawdopodobnie ulegają one transformacji do komórek wyściełających naczynia krwionośne i poprawiają funkcję nerek w zakresie oczyszczania krwi. Gdyby te badania dały równie pozytywne efekty u ludzi moglibyśmy mówić o przełomie w leczeniu cukrzycy i jej powikłań.
Polski sukces
Nasz rodzimy rynek nie pozostaje w tyle. W maju 2008 roku wykonano przeszczep komórek macierzystych u chorego na cukrzycę. Pacjent do tej pory nie przyjmuje już insuliny. Ten sukces to wielki przełom w dziedzinie leczenia tej choroby.
Zuzanna Górka
